Με την έναρξη της επανάστασης πολλές πόλεις του Μωριά τέθηκαν υπό πολιορκία από τους Έλληνες. Οι πολιορκημένοι Τούρκοι περίμεναν ενίσχυση από τον Χουρσίτ πασά, που βρισκόταν στην Ήπειρο πολεμώντας κατά του αποστάτη Αλή πασά Τεπελενλή.
Ο Χουρσίτ διέθεσε μια ικανή δύναμη που κατευθύνθηκε νότια σε δύο φάλαγγες. Η πρώτη, υπό τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη και 9.000 Τούρκους, κινήθηκε μέσω ανατολικής Στερεάς, πέρασε με μάχη από την Αλαμάνα, καθυστέρησε στο Χάνι της Γραβιάς και συνέχισε προς Αθήνα. Η δεύτερη υπό τον Κεχαγιάμπεη και 3.500 Αλβανούς, κινήθηκε δυτικά, πέρασε το Αντίριο, διασκόρπισε τις ελληνικές δυνάμεις στο Αίγιο και την Πάτρα και έλυσε τις πολιορκίες Κορίνθου και Άργους προτού μπει στην Τριπολιτσά, που επιτηρείτο από τους Έλληνες στο Βαλτέτσι.
Εκεί, ο Κολοκοτρώνης είχε διατάξει να οχυρωθούν τρείς λόφοι. Στις 24 Απριλίου 1821, ο Κεχαγιάμπεης επιχειρεί να διαλύσει το στρατόπεδο του Βαλτετσίου με 4.000 άνδρες. Ο επικεφαλής, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, πιέστηκε ασφυκτικά αλλά μια επίθεση του Πλαπούτα και του Κολοκοτρώνη από τα νώτα αποδιοργάνωσε τους Τούρκους και τους ανάγκασε σε υποχώρηση.
Στις 12 Μαΐου (με το παλαιό ημερολόγιο), ο Κεχαγιάμπεης εξήλθε εκ νέου με 12.000 άνδρες, ιππικό και 4 πυροβόλα. Οι Έλληνες, που είχαν ενισχύσει τα ταμπούρια τους σε βάθος τον ανέμεναν: Στο πρώτο ταμπούρι οι Μανιάτες με τους Μαυρομιχαλαίους επικεφαλής. Στο δεύτερο, τα σώματα του Μητροπέτροβα, του Παπατσώνη, του Κεφάλα, του Γιάννη Μαυρομιχάλη και του Κατριβάνου και των Γορτυνίων και στο τρίτο, ο Νικηταράς, ο Φλέσσας, ο Σιώρης και άλλοι από τη Γορτυνία και το Λεοντάρι.
Οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του ταμπουριού του Μητροπέτροβα, αγκιστρώθηκαν και σχεδόν το κύκλωσαν αλλά η άφιξη ενισχύσεων με τον Κολοκοτρώνη, τον Πλαπούτα και τον Κανέλο Δεληγιάννη τους έθεσε ανάμεσα σε δύο πυρά. Ο Κεχαγιάμπεης προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το πυροβολικό του χωρίς επιτυχία.
Μετά από 23 ώρες μάχης, με το σώμα των Τούρκων έτοιμο να καταρρεύσει, ο Κεχαγιάμπεης διατάσσει υποχώρηση. Ο Κολοκοτρώνης δίνει το σύνθημα της γενικής επίθεσης και οι Τούρκοι τρέπονται σε φυγή. Πάνω από 500 σκοτώνονται και πολλά όπλα αλλά και τα 4 κανόνια πέφτουν στα χέρια των Ελλήνων.
Η μάχη του Βαλτετσίου ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη του αγώνα και θα δώσει στους Έλληνες την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους ώστε να συνεχίσουν. Μετά τις ήττες στην Αλαμάνα και την περιορισμένη αντίσταση στη Γραβιά, όπου ακολούθησε υποχώρηση των Ελλήνων μέσα στη νύχτα, για πρώτη φορά οι επαναστάτες στάθηκαν, πολέμησαν και νίκησαν στο πεδίο μια μεγάλη τουρκική στρατιά, την οποία διέλυσαν και έτρεψαν σε φυγή.
Για τους Έλληνες, που μεγάλωσαν επί 15 γενεές ως υπόδουλοι ήταν μια αποκάλυψη. Επιπλέον, η ποσότητα λαφύρων και κυρίως όπλων και πολεμοφοδίων που εγκατέλειψαν οι Τούρκοι στο πεδίο ήταν πρωτοφανής. Αυτά κάλυψαν πολλές ελλείψεις και ήταν καθοριστικά για την πορεία των επιχειρήσεων και του εξοπλισμού των επαναστατών. Ο Κολοκοτρώνης είπε πως η ημέρα αυτή πρέπει να καθαγιαστεί με νηστεία όλων και να εορτάζεται η επέτειός της εις «αιώνας αιώνων, έως ου στέκει το έθνος, διότι ήτο η ελευθερία της πατρίδος».
