ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 11 Μαρτίου 1941: Lend-Lease, το οικονομικό σχέδιο που έκρινε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ο Πρόεδρος Ρούζβελτ υπογράφει τον νόμο Lend-Lease -μετά την έγκριση του από το Κογκρέσο- επιτρέποντας την «παροχή στρατιωτικού υλικού οποιασδήποτε φύσης, του οποίου η προμήθεια εγκρίθηκε από το Κογκρέσο, προς την κυβέρνηση όποιας χώρας η άμυνα της οποίας, ο Πρόεδρος κρίνει ότι είναι ζωτική για την άμυνα των ΗΠΑ». Ο νόμος αυτός θα επιτρέψει την παράδοση μεγάλων ποσοτήτων όπλων, πυρομαχικών, υλικών και πρώτων υλών σε χώρες που μάχονταν τον Άξονα, πριν οι ΗΠΑ μπουν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η “Συμφωνία Εκμίσθωσης και Δανεισμού” (Lend-Lease Act) ήταν στην ουσία ένα νομικό παράθυρο μέσα από το οποίο οι ΗΠΑ μπορούσαν να υποστηρίζουν εμπόλεμες χώρες χωρίς να παραβιάζουν τους διεθνείς κανόνες της ουδετερότητος. Η λέξη-κλειδί ήταν ο όρος “δανείζω” αντί του πουλώ. Με τον τρόπο αυτό υπονοείτο πως οι ΗΠΑ θα έπαιρναν τη βοήθεια αυτή πίσω κάποια στιγμή. Αν και κανείς δεν το πίστευε, ο όρος ήταν αρκετός για να λειτουργήσει η συμφωνία, πριν οι ΗΠΑ μπουν επίσημα στον πόλεμο, στις τελευταίες μέρες του 1941.

Ο νόμος βοηθούσε ταυτόχρονα και τον ίδιο τον Ρουζβελτ να κατευνάσει τα πνεύματα στο  εσωτερικό των ΗΠΑ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το μεσοπολεμικό κλίμα στις ΗΠΑ ήταν ιδιαίτερα αρνητικό σε ανάμιξη σε κάποιο “ευρωπαϊκό” ή “ασιατικό” πόλεμο. Οι “απομονωτιστές” ήταν ισχυρότατο ρεύμα κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930 και πολλά μέλη του Κογκρέσου πέρασαν εκείνα τα χρόνια σειρά νόμων που περιόριζαν την εμπλοκή των ΗΠΑ σε διεθνείς υποθέσεις. Οι περιορισμοί αυτοί και το αρνητικό κλίμα στην κοινή γνώμη, ώθησαν τον Ρούζβελτ να διακηρύξει τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία, ότι οι ΗΠΑ θα παρέμεναν ουδέτερες στη σύγκρουση.

Το καλοκαίρι του 1940, με τη Μάχη της Γαλλίας να έχει τελειώσει και τις γαλλικές άμυνες να έχουν κονιορτοποιηθεί, ο Τσώρτσιλ -πλέον πρωθυπουργός της Βρετανίας- πρακτικά ικέτεψε τις ΗΠΑ για βοήθεια, αφού η χώρα του είχε απομείνει μόνη στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα ήταν να παραχωρηθούν 50 παροπλισμένα αντιτορπιλικά του Αμερικανικού Στόλου στη Βρετανία έναντι δικαιωμάτων χρήσης των αγγλικών κτήσεων σε Καραϊβική και Newfoundland για 99 χρόνια. Αυτή ήταν η απαρχή του σχεδίου βοηθείας.

Το Δεκέμβριο του 1940, με τα αποθεματικά της Μεγάλης Βρετανίας να εξαντλούνται, ο Τσώρτσιλ ανακοίνωσε πως δεν θα ήταν πια ικανός να πληρώνει σε χρήμα για αμερικανικές προμήθειες. Η δήλωση του και η θέληση του Ρούζβελτ να βοηθήσει, έστρωσαν το δρόμο για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό του Lend-Lease. Ο Ρούζβελτ θέλοντας να βοηθήσει, παρά το γεγονός ότι είχε εκλεγεί με την ψήφο των απομονωτιστών, θα πείσει με κόπο το Κογκρέσο πως παρέχοντας πρώτες ύλες, πυρομαχικά και όπλα στη Βρετανία εξαγόραζαν χρόνο για να αποδυναμώσουν τον εχθρό και να προετοιμαστούν κατάλληλα για τον πόλεμο που ερχόταν.

Στα επόμενα χρόνια, Μεγάλη Βρετανία, Σοβιετική Ένωση, Κίνα και Βραζιλία ευνοήθηκαν ιδιαίτερα από το νόμο. Μέχρι τα τέλη του πολέμου οι ΗΠΑ θα έχουν δώσει υλικό αξίας άνω των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων εποχής στηρίζοντας συνολικά 30 χώρες. “Δεν δανείζουμε… πουλάμε. Εξαγοράζουμε τη δική μας ασφάλεια ενώ προετοιμαζόμαστε κατάλληλα”, είχε πει ο υπουργός Πολέμου Henry L. Stimson προς την επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας. “Εξαιτίας της αδιαφορίας μας τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ η Γερμανία προετοιμαζόταν, βρισκόμαστε πλέον άοπλοι και αδύναμοι αντιμετωπίζοντας έναν εξαιρετικά προετοιμασμένο και εξοπλισμένο αντίπαλο”.

Most Popular