Τρεις ημερομηνίες αναφέρονται σε αυτήν την αποφασιστική μάχη: 27 Ιουνίου για τους Ρώσους που πάνε με το Ιουλιανό ημερολόγιο, 28 Ιουνίου για τους Σουηδούς που ακολουθούν δικό τους ημερολόγιο και 8 Ιουλίου με το νέο Γρηγοριανό.
Η Πολτάβα ήταν το πεδίο σύγκρουσης μεταξύ του νέου ρωσικού στρατού του τσάρου Μεγάλου Πέτρου και του Σουηδού βασιλιά Καρόλου του 12ου. Εξαιρετικοί πολεμικοί ηγέτες και οι δύο, βρέθηκαν σε σύγκρουση όταν ο Πέτρος διεκδίκησε την επιστροφή των λιμένων της Βαλτικής από τη Σουηδία, τότε υπερδύναμη της εποχής.
Ο τσάρος Πέτρος είχε θέσει σε κίνηση ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και εκδυτικοποίησης της Ρωσίας και η διεξαγωγή εμπορίου και ναυτικών επαφών ήταν κομβικής σημασίας. Ο Κάρολος αρνήθηκε και οι δύο χώρες συγκρούστηκαν.
Στη Νάρβα και μία σειρά ακόμα μαχών ο ρωσικός στρατός θα υποστεί βαριές ήττες και θα υποχωρήσει καταδιωκόμενος στα βάθη της αχανούς χώρας του, εφαρμόζοντας τακτική καμμένης γης. Τελικά, οι επίσης εξαντλημένοι Σουηδοί θα αντιμετωπίσουν τον ρωσικό στρατό που θα τους φράξει το δρόμο στην Πολτάβα, στο Κοζακικό Αταμανάτο της κεντρικής Ουκρανίας.
Μαζί με τους 24.000 Σουηδούς συμπαρατάχθηκαν και 6-7.000 Πολωνοί και Κοζάκοι άτακτοι που επιθυμούσαν εκδίωξη των Ρώσων. Απέναντί τους 52.000 Ρώσοι τακτικοί και 23.000 άτακτοι, κυρίως Κοζάκοι. Οι Ρώσοι είχαν κατασκευάσει οχυρές θέσεις πυροβολικού, στο οποίο υπερτερούσαν σε αριθμό 3 προς 1 από τους Σουηδούς.
Μετά από σκληρή μάχη, οι Ρώσοι υπερφαλάγγισαν τους Σουηδούς που έσπασαν και υποχώρησαν. Ο ίδιος ο Κάρολος τραυματίστηκε. Κάπου 6.900 από τη Σουηδική πλευρά έπεσαν στο πεδίο της μάχης μαζί με 1.350 Ρώσους. Η Πολτάβα σηματοδότησε όχι απλά την έξοδο των Ρώσων στη Βαλτική αλλά και την απαρχή της έκπτωσης της Σουηδίας ως ισχυρής δύναμης.
