Η ιστορία αρχίζει το 1878 με το τέλος ενός ακόμα Ρωσοτουρκικού πολέμου και την υπογραφή συνθήκης ειρήνης στο προάστιο του Αγίου Στεφάνου. Η συνθήκη υπαγορεύτηκε από τα ρωσικά συμφέροντα, που ήθελαν να ανοίξουν το δρόμο για την Κωνσταντινούπολη δια ξηράς και χρειάζονταν ένα ισχυρό κράτος-σύμμαχο στην περιοχή.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το κράτος αυτό ήταν η αυτόνομη Βουλγαρία, που βίωνε το δικό της εθνικό όραμα και από επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας γινόταν ανεξάρτητο κράτος και μάλιστα εδαφικά κυρίαρχο στη Βαλκανική. Φυσικά, οι Ρώσοι ήξεραν ότι το μαξιμαλιστικό “όνειρο του Αγίου Στεφάνου” δεν θα ζούσε για πολύ, οπότε το ονόμαζαν και οι ίδιοι “προσωρινό”.
Πράγματι, το ίδιο έτος, ο Γερμανός “σιδηρούς καγκελάριος” Μπίσμαρκ οργάνωσε αστραπιαία στο Βερολίνο νέο συνέδριο που περιέκοψε τη βουλγαρική επέκταση. Η Βουλγαρία γινόταν μεν ανεξάρτητη, αλλά λάμβανε Γερμανό πρίγκηπα ως βασιλέα και περιοριζόταν εδαφικά μεταξύ του Δούναβη και της οροσειράς των Βαλκανίων. Από την οροσειρά ως τη Ρίλα και τη Ροδόπη οριζόταν ένα νέο κράτος-βασάλος (υποτελής) της Οθωμανικής Πύλης, η επαρχία της Ανατολικής Ρωμυλίας.
Από την πρώτη στιγμή οι Βούλγαροι εργάστηκαν για την ανατροπή των περιορισμών του Βερολίνου, με πιο ρεαλιστικό στόχο την υφαρπαγή της Ανατολικής Ρωμυλίας και την ενσωμάτωσή της στο κράτος τους. Ο νέος βασιλιάς, Αλέξανδρος Μπάντενμπεργκ, μυήθηκε στο σχέδιο και το στήριξε, ενώ την οργάνωση ανέλαβε το Μυστικό Βουλγαρικό Κεντρικό Κομιτάτο που οργάνωσε κίνημα υπέρ της ένωσης με τη Βουλγαρία, εντός της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το ρεύμα ήταν τόσο ισχυρό που ενώ είχε αποφασιστεί λαϊκή κινητοποίηση για τα τέλη Σεπτεμβρίου 1885. Αλλά μεγάλες διαδηλώσεις και βιαστικές κινητοποιήσεις τοπικών επιτροπών και πολιτοφυλακών ξεκίνησαν από τις 14 Σεπτεμβρίου (Νέο Ημερολόγιο) με άλλες να καταστέλλονται από την τοπική αστυνομία κι άλλες να εξαπλώνονται.
Τελικά, η επέμβαση του Βουλγαρικού Στρατού και η απομάκρυνση των αρχών, που αντικαταστάθηκαν με εκπροσώπους του Κομιτάτου, έφεραν τους πάντες προ τετελεσμένου γεγονότος. Την ίδια μέρα το αίτημα που ζητούσε ένωση με τη Βουλγαρία, παραδόθηκε από την επαναστατική επιτροπή στον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου της Βουλγαρίας, που “έτυχε” να βρεθούν στην πρωτεύουσα Πλέβνα.
Η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων ήταν σπασμωδική, θεωρώντας η μια ότι η κίνηση ήταν δάκτυλος άλλης. Σταδιακά όμως τάχθηκαν υπέρ της καθώς μια ισχυρή Βουλγαρία -τόσο κοντά στην Κωνσταντινούπολη πλέον- θα ήταν καλύτερο να την προσεταιριστούν. Η Τουρκία αφού καθυστέρησε επί 3 μέρες να αντιδράσει, απέρριψε τη στρατιωτική λύση, και αποδέχθηκε το γεγονός.
Μόνοι χαμένοι και διαμαρτυρόμενοι βρέθηκαν τα βαλκανικά κράτη που έβλεπαν μια υπερβολική ισχυροποίηση της Βουλγαρίας, ενώ η Ελλάδα είδε την περιοχή που είχε έντονο ελληνικό στοιχείο να περνά σε άλλη κατοχή.
