ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 23 Ιανουαρίου 1900: Μάχη του Spion Kop, βρετανική ήττα, με τρεις προσωπικότητες του 20ού αιώνα

Ο Βρετανικός στρατός υφίσταται μια ακόμη σοβαρή ήττα στη Νότια Αφρική από τους Μπόερς, όταν στρατιωτικό απόσπασμα απομονώνεται από λάθος σε εκτεθειμένο βραχώδες υψίπεδο και αποδεκατίζεται.

Τον Ιανουάριο του 1900, μετά από την αποτυχημένη και πολύνεκρη επίθεση στο Κολένσο κατά τον 2ο Πόλεμο των Μπόερς, οι βρετανικές δυνάμεις έκαναν μία ακόμα προσπάθεια να προελάσουν και να άρουν την πολιορκία της πόλης Λέηντισμιθ.

Η επίθεσή τους οργανώθηκε σε δύο συγκλίνοντες άξονες αλλά η εκτέλεση δεν ήταν η αναμενόμενη. Κακός συντονισμός, ανεπαρκής γνώση του εδάφους, άγνοια για τον εχθρό και αργή προέλαση (οι Βρετανοί αξιωματικοί φόρτωσαν απίστευτες οικοσκευές, όπως ο στρατηγός Τσαρλς Γουώρεν που απαίτησε να συνοδεύεται με μια βαριά σιδερένια μπανιέρα και πλήρως οργανωμένη κουζίνα), έδωσαν στους Μπόερς το χρόνο να αναδιανείμουν τις δυνάμεις τους και να οργανώσουν αμυντικές θέσεις.

Η μία φάλαγγα των Βρετανών έφθασε στην τοποθεσία Spion Kop (Spionen Kop: «κορυφές του επόπτη/κατασκόπου»), μια αναπεπταμένη έκταση που περιτριγυριζόταν από λόφους. Οι Βρετανοί προέλασαν μέσα στη νύχτα για να καταλάβουν ένα ύψωμα, ώστε οι Μποερς να βρεθούν σε μειονεκτική θέση με την αυγή. Κατάφεραν μάλιστα να αιφνιδιάσουν  μια μικρή ομάδα Μπόερς, που φυλούσαν σκοπιά και τους εκδίωξαν με τη λόγχη. Κι ενώ οι Βρετανοί σκαπανείς άρχισαν να σκάβουν χαρακώματα, συνειδητοποίησαν το πρωί πως αυτό που κατέλαβαν ήταν ένας χαμηλότερος λόφος μπροστά από το κυρίως ύψωμα της περιοχής, οπότε ήταν οι Μπόερς που τους είχαν στο στόχαστρο.

Αυτό που ακολούθησε ήταν άσκηση σκοποβολής για τους Μπόερς και τα τελευταίας τεχνολογία τυφέκια Mauser που χρησιμοποιούσαν. Εκτεθειμένοι όπως ήταν στα πρόχειρα ορύγματα, οι Βρετανοί στρατιώτες θερίστηκαν, έχοντας 1.500 νεκρούς και τραυματίες ενώ στη διάθεση των εχθρών τους υπήρχαν και τέσσερα πεδινά πυροβόλα και δύο Maxim-Norgenfeld ταχυβόλα πομ-πομ.

Οι Βρετανοί τελικά κατόρθωσαν να μεταφέρουν ενισχύσεις και να διασπάσουν τον κλοιό των Μποερ αλλά η μάχη καταγράφηκε ως ταπεινωτική ήττα και μνημείο κακής στρατηγικής. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, νεαρός αξιωματικός που έδρασε ως σύνδεσμος μεταξύ του Γενικού Στρατηγείου και του Spion Kop μετέφερε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για την κατάσταση των στρατευμάτων στο πεδίο: «Πτώματα παρατημένα εδώ κι εκεί. Πολλές πληγές ήταν σε αφόρητη κατάσταση. Τα θραύσματα των βολίδων και των οβίδων είχαν ξεσκίσει και ακρωτηριάσει πολλούς από αυτούς. Τα ρηχά χαρακώματα ήταν γεμάτα νεκρούς και τραυματίες».

Βρετανικά χαρακώματα γεμάτα με πτώματα Βρετανών στρατιωτών. Βαλλόμενοι από ανώτερο έδαφος με καταπληκτική ακρίβεια, απόρροια της ενασχόλησης πολλών Μπόερ με το κυνήγι, οι Βρετανοί ήταν ουσιαστικά ακάλυπτοι σε ρηχά ορύγματα που είχαν σκάψει στα τυφλά το προηγούμενο βράδυ ενώ ήταν κατάκοποι από την πορεία. Οι περισσότεροι από αυτούς θάφτηκαν εκεί που έπεσαν με τα χαρακώματα να γεμίζονται και να μετατρέπονται σε ομαδικούς τάφους, όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα.

Στην ίδια μάχη έλαβε μέρος κι ο τραυματιοφορέας Μαχάτμα Γκάντι, που παρασημοφορήθηκε για τη δράση του. Από την άλλη πλευρά βρισκόταν ένας τοπικός διοικητής, ο νεαρός Μπόερ στρατηγός Λούις Μπόθα, με το Krugerdorp κομμάντο, που μετά τον πόλεμο θα γινόταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης. Στη μάχη αναφέρεται και ο Βρετανός, κατοπινός συγγραφέας και δημιουργός του μυθιστορηματικού Σέρλοκ Χολμς, Άρθουρ Κόναν Ντώϋλ, που έλαβε μέρος στον πόλεμο ως γιατρός.

Στα αριστερά: ο ανθυπίλαρχος Winston S. Churchill ενώ υπηρετούσε με το σύνταγμα South African Light Horse. Ταυτόχρονα ήταν και ανταποκριτής της εφημερίδας Morning Post. Κέντρο: ο Louis Botha, στρατηγός και αρχηγός των δυνάμεων των Μπόερ στο Νότιο Τρανσβάαλ. Δεξιά: ο τραυματιοφορέας Μαχάτμα Γκάντι. Κατά τον πόλεμο οργάνωσε με πρωτοβουλία του το Ινδικό Σώμα Τραυματιοφορέων του Νατάλ με αποκλειστικά Ινδούς. Για τη δράση του κατά τη μάχη του Spion Kop παρασημοφορήθηκε.

Most Popular