Τα μεσάνυχτα της 2ας Ιουλίου 1937 (ώρα Greenwich) ένα μοναχικό Lockheed Electra απογειωνόταν από το αεροδρόμιο στο Lae της Παπούα-Νέα Γουινέα. Το βαρυφορτωμένο αεροσκάφος είχε μόλις δύο άτομα πλήρωμα και μια μεγάλη αποστολή: να κάνει το γύρο του κόσμου πάνω από τη γραμμή του Ισημερινού. Δυστυχώς, κανείς δεν το ξαναείδε.
Το αεροπλάνο της ιστορίας μετέφερε μια σημαντική προσωπικότητα της διεθνούς αεροπλοΐας, την Amelia Earhart. Πρωτοπόρος με πολλές διακρίσεις, παράσημα, φήμη και ακόρεστη επιθυμία να πετυχαίνει το ακατόρθωτο, η Earhart ήταν μια ισχνή φιγούρα με όμορφο και κάπως μελαγχολικό πρόσωπο.
Γεννημένη στο Atchison του Κάνσας το 1897, μεγάλωσε κυρίως στο πλούσιο σπίτι των παππούδων της, καθώς ο πατέρας της αντιμετωπίζοντας προβλήματα με το αλκοόλ και την απουσία σταθερής εργασίας, δεν κατάφερε να δημιουργήσει ένα σταθερό εισόδημα για την οικογένειά του. Το γεγονός επηρέασε τη ζωή της Αμέλια που στα εφηβικά της χρόνια άλλαζε συχνά κατοικία και σχολείο και την προσδιόρισε στις επιλογές της.
Η Earhart προτιμούσε να παίζει έξω, να εξερευνά την εξοχή του Κάνσας και διακρίθηκε στα αθλήματα ενώ από μικρή έδειξε ενδιαφέρον για τη μηχανική. Είχε ένα ήρεμο και μάλλον μοναχικό προφίλ, χωρίς να λέει πολλά ή να δείχνει πολύ συναισθηματισμό.
Μετά το Γυμνάσιο, εγγράφηκε στη Σχολή για νεαρές κυρίες του Ogontz στη Φιλαδέλφεια. Η Αμέλια παράτησε τη Σχολή για να γίνει νοσοκόμα και να βοηθήσει στην αποκατάσταση τραυματιών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που επέστρεφαν από την Ευρώπη, όπως και ασθενείς της Ισπανικής Γρίπης του 1918. Το 1920, παρακολούθησε ένα Air Show στην Καλιφόρνια και η ζωή της άλλαξε για πάντα.
Η Αμέλια πραγματοποίησε την πρώτη της πτήση τον Ιανουάριο του 1921 και κατά τα λόγια του εκπαιδευτή της ήταν “όχι ακριβώς χαρισματική”. Παρόλα αυτά, το πείσμα, η σκληρή δουλειά και το πάθος της για βελτίωση αναπλήρωσε τις κακές της επιδόσεις και την έλλειψη ταλέντου. Έως τον Μάιο πήρε το δίπλωμα πιλότου, η 16η γυναίκα στον κόσμο που αποφοιτούσε. Δούλεψε σε διάφορες δουλειές για να πληρώσει για τα μαθήματα πτήσης και μάζεψε λεφτά για να αγοράσει το πρώτο της αεροπλάνο, ένα διπλάνο Kinner Airster, μεταχειρισμένο, σε ανοιχτό κίτρινο χρώμα. Του έδωσε το όνομα “Καναρίνι”.
Πέτυχε πολλές πρωτιές, τόσο ως αεροπόρος όσο και ως γυναίκα σε μια εποχή έντονου κοινωνικού περιορισμού για το φύλο της. Στις 22 Οκτωβρίου 1922 έγινε η πρώτη γυναίκα που πέταξε στα 14.000 πόδια. Τον Ιούνιο του 1928, ένα χρόνο μετά την πρώτη υπερατλαντική πτήση του Charles Lindbergh, η Αμέλια πέταξε με ένα Fokker F.Vllb με τους Wilmer “Bill” Stultz και Louis E. “Slim” Gordon από το Trespassey Harbor στο Newfoundland του Καναδά έως το Burry Point της Ουαλλίας, μέσα σε 20 ώρες και 40 λεπτά. Αν και δεν έκανε πολλά πράγματα, με τον Stultz στα χειριστήρια, έγινε η πρώτη γυναίκα που διέσχιζε τον Ατλαντικό με αεροπλάνο.
Εξέδωσε το βιβλίο ’20 Hrs., 40 Min.’, με την εμπειρία της, προσκλήθηκε στο Λευκό Οίκο και την έδωσαν το παρατσούκλι “Lady Lindy” (ο Λίντμπεργκ που είχε προηγηθεί αποκαλείτο από τους δημοσιογράφους “Lucky Lind”). Η ίδια δήλωσε ότι ένιωθε πολύ άχρηστη στην πτήση, “σαν αποσκευή ή σαν σακί με πατάτες”, αλλά “μια μέρα ίσως το προσπαθήσω μόνη μου”, πρόσθεσε.
Μιας και το καταπίστευμα από την περιουσία των παπούδων της είχε εξαντληθεί, έκανε πολλές δουλειές: σερβιτόρα, τηλεφωνήτρια, πωλήτρια, αρθρογράφος στο Cosmopolitan ακόμα και διαφήμιση για την Transcontinental Air Transport (μετέπειτα TWA), ενώ δούλεψε και για την National Airways.
Η Earhart ήταν πολύ ευαίσθητη σε ό,τι αφορούσε τα δικαιώματα των γυναικών. Αρθρογράφησε με πάθος και προσπαθούσε να δείξει με το παράδειγμά της πως δεν υπήρχαν περιορισμοί λόγω φύλου. Η ίδια προβαλλόταν ως εξαιρετική πιλότος αλλά η αλήθεια ήταν πως μάλλον ήταν μέτρια, αλλά φρόντιζε να το αντισταθμίζει με σκληρή δουλειά. Δεν φαίνεται όμως πως είχε καταφέρει να αποκτήσει πλήρεις γνώσεις εναέριας πλοήγησης.
Στις 20 Μαΐου 1930 πραγματοποίησε την πρώτη solo πτήση γυναίκας πάνω από τον Ατλαντικό, πετώντας από το Newfoundland στη Βόρειο Ιρλανδία, αντιμετωπίζοντας κακοκαιρία και μηχανικές βλάβες που κόντεψαν να της στοιχίσουν ακριβά. Λίγα χρόνια μετά πέταξε από τη Χονολουλού της Χαβάης στο Ώκλαντ της Καλιφόρνια, πετυχαίνοντας την πρωτιά να έχει πετάξει πάνω από τον Ατλαντικό και Ειρηνικό. Μεταξύ 1930 και 1935 κατέρριψε επτά ρεκόρ ταχύτητας και απόστασης για γυναίκες και το 1935 πέταξε από το Λος Άντζελες στη Νέα Υόρκη με ενδιάμεσο σταθμό στο Μέξικο Σίτυ. Έγινε σύμβουλος του πανεπιστημίου Purdue για θέματα αεροναυτικής, όπου άρχισε να σκέφτεται την ιδέα μιας πτήσης γύρω από την υδρόγειο.
Τα επόμενα χρόνια αγόρασε ένα Lockheed Electra L-10E και συγκέντρωσε ένα ικανό πλήρωμα για να κάνει το γύρο του κόσμου: τον Harry Manning, προσωπικό πιλότο του προέδρου Roosevelt, τον Fred Noonan, έναν εξαιρετικά έμπειρο πλοηγό και τον Paul Mantz, που ήταν πιλότος ακροβατικών στο Hollywood και προσελήφθη ως τεχνικός σύμβουλος. Το σχέδιο ήταν να πετάξουν από τις ΗΠΑ προς τα δυτικά πάνω στη γραμμή του Ισημερινού.
Τα προηγούμενα χρόνια πολλοί είχαν πετάξει γύρω από τον κόσμο αλλά σε διαδρομές κοντά στον Βόρειο Πόλο που η απόσταση ήταν μικρότερη. Πετώντας στη γραμμή του Ισημερινού, στη Χαβάη, στη Νέα Γουινέα, στην Αυστραλία και μέσα από την βόρεια Ινδία στην Αφρική και τον Παναμά θα κάλυπταν τη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση και έτσι θα κατέρριπταν το ρεκόρ επιτυγχάνοντας ένα μεγάλο κατόρθωμα αεροναυτικής. Επρόκειτο για ένα μεγάλο προσωπικό στοίχημα.
Μετά από ένα ατύχημα τον Μάρτιο του 1937 που τραυμάτισε το πλήρωμα και προκάλεσε ζημιές στο Electra που έπρεπε να επισκευαστούν, η προσπάθεια ξεκίνησε εκ νέου την 1η Ιουνίου από το Μαϊάμι με μεγάλη δημοσιογραφική κάλυψη. Μαζί με την Αμέλια πετούσε αυτή τη φορά μόνο ο Fred Noonan, καθώς ο Manning είχε άλλες υποχρεώσεις ενώ διαφώνησαν με τον Mantz. Άλλοι λένε λόγω χρηματικών διαφορών και άλλοι επειδή ο τελευταίος πίστεψε πως το ατύχημα του Μαρτίου οφειλόταν σε λάθος της Earhart.
Αυτή τη φορά οι καιρικές συνθήκες επέβαλλαν αλλαγή πορείας προς τα Ανατολικά. Έτσι, αφού πέταξαν νότια στην κεντρική και νότια Αμερική, πέρασαν πάνω από τον Ατλαντικό στην Αφρική και από εκεί διέσχισαν τον Ινδικό ωκεανό και στις 29 Ιουνίου προσγειώθηκαν στη Νέα Γουινέα. Τα 22.000 από τα 29.000 μίλια του ταξιδιού είχαν πραγματοποιηθεί, μόλις ο Ειρηνικός τους χώριζε από τον στόχο τους.
Εκεί, παρέμειναν μερικές μέρες με την Earhart να υποφέρει από δυσεντερία ενώ βελτίωναν το πρόγραμμά τους. Στόχος ήταν πλέον το νησί Howland 2.556 μίλια ανατολικά, μια επίπεδη ατόλη 2.000×500 μέτρων, που ξεφύτρωνε μόλις 6 μέτρα πάνω από τη θάλασσα μεταξύ Αυστραλίας και Χαβάης. Earhart και Νούναν άφησαν πίσω τα αλεξίπτωτά τους, αφού δεν θα τους χρειάζονταν πάνω από τον ωκεανό, φόρτωσαν περισσότερο καύσιμο και υπολόγισαν τη θέση τους με βάση τα αστέρια και σε διαρκή επικοινωνία με την αμερικανική ακτοφυλακή. Αν έπεφταν, υπολόγιζαν στα άδεια κουτιά καυσίμου για να δράσουν ως πλωτήρες.
Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της 2ας Ιουλίου 1937 το Electra απογειώθηκε για τελευταία φορά. Πίσω τους άφησαν και τους ασυρμάτους μικρής εμβέλειας για λιγότερο βάρος, αν και στη Νέα Γουινέα δεν υπήρχε αρκετό καύσιμο υψηλής περιεκτικότητας σε οκτάνια. Το αεροσκάφος πετούσε με 3.785 λίτρα, 190 λιγότερα από το πλήρες φορτίο του.
Προβλήματα αναφέρθηκαν από την αρχή. Ένας κακός ελιγμός πρέπει να προκάλεσε ζημιές σε μια κεραία επικοινωνίας, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες. Ο καιρός δεν ήταν καλός και τις συνθήκες να προκαλούν προβλήματα στις επικοινωνίες ενώ οι χάρτες ήταν ανακριβείς θέτοντας το Howland 6 μίλια εκτός της πραγματικής του θέσης. Επιπλέον, το αεροσκάφος έχασε επαφή με την ακτοφυλακή. Στις 7:20 π.μ. η Earhart δήλωσε τη θέση της περίπου 20 μίλια νοτιοδυτικά των νησιών Nukumanu. Στις 7:42 π.μ. η ακτοφυλακή έπιασε ένα μήνυμα από την ίδια:
“Πρέπει να πετάμε από πάνω σας αλλά δεν μπορούμε να σας δούμε. Καύσιμο χαμηλό. Δεν μπορούσαμε να σας πιάσουμε στον ασύρματο. Πετάμε στα 1.000 πόδια”.
Η ακτοφυλακή προσπάθησε να απαντήσει. Η τελευταία επικοινωνία ήταν στις 8:43 π.μ. Το μήνυμα ήταν συγκεχυμένο αλλά πιστεύεται πως οι Earhart και Νούμαν πίστευαν πως πετούσαν κατά μήκος της νήσου. Η ακτοφυλακή έβαλε φωτιά σε βαρέλια με λάδι για να καθοδηγήσει τους πιλότους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Αμέσως μετά εξαπολύθηκε μια γιγάντια για την εποχή επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Εννέα πλοία και 66 αεροπλάνα χτένισαν τεράστιες αποστάσεις στον ωκεανό σε μια προσπάθεια που κόστισε 4 εκατομμύρια δολάρια και διατάχθηκε από τον πρόεδρο Ρούζβελτ λόγω της φήμης των δύο πιλότων. Δυστυχώς, η προσπάθεια δεν είχε αποτέλεσμα. Το Electra και οι δύο πιλότοι χάθηκαν στην απεραντοσύνη της θάλασσας χωρίς ίχνη.
Στις 18 Ιουλίου η επιχείρηση τερματίστηκε. Φίλοι και γνωστοί επιχειρηματίες έδωσαν χρήματα συνεχίζοντας τις έρευνες με τη βοήθεια ειδικών, φυσικών, πλοηγών και ναυτιλιακών αναλυτών αλλά χωρίς τύχη. Τον Οκτώβριο του 1937 οι ελπίδες να βρεθούν ζωντανοί έσβησαν. Το 1939 η Earhart κηρύχθηκε επίσημα νεκρή από δικαστήριο του Λος Άντζελες.
Θεωρίες Συνωμοσίας
Όπως είναι φυσικό, πολλές θεωρίες έχουν δημιουργηθεί για την πιθανή τύχη των δύο αεροπόρων καθώς η ανθρώπινη φαντασία καλπάζει και δεν μπορεί να αποδεχθεί πώς δύο επαγγελματίες εξαφανίστηκαν από το πρόσωπο της γης χωρίς να αφήσουν ίχνη. Η επικρατέστερη εξήγηση είναι πως το αεροπλάνο έπεσε στη θάλασσα από έλλειψη καυσίμων. Η εξήγηση είναι πως το αεροσκάφος δεν είχε καν καύσιμα για να φτάσει στη νήσο Howland με καλές καιρικές συνθήκες και το πιθανότερο είναι πως κατέπεσε 35-100 ναυτικά μίλια πριν το νησί. Η απεραντοσύνη του ωκεανού και η απομόνωση του συγκεκριμένου γεωγραφικού σημείου, κάνουν το σενάριο αυτό πιθανό, για αυτό και έγινε αποδεκτό από την πλειοψηφία των ειδικών της εποχής.
Άλλοι πάλι, θεωρούν πως η Έρχαρντ και ο Νούμαν μπορεί να έχασαν τον προσανατολισμό τους και να προσγειώθηκαν τελικά στον ακατοίκητο κοραλιογενή ύφαλο Nikumaroro, μια μικρή νησίδα 350 μίλια ΝΑ του Howland. Εκεί και πέθαναν εντελώς απομονωμένοι. Το 2012 βρέθηκαν στο νησί αυτό μικρά κομμάτια από ανθρώπινα κατασκευάσματα, κομμάτια αλουμινίου, ένα κομμάτι πλεξιγκλας συμβατό με το αλεξινέμιο του Electra, κόκκαλα, αυτοσχέδια εργαλεία και ένα βάζο κρέμας για φακίδες.
Το 2017 μια φωτογραφία που ανακαλύφθηκε στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ πιστεύεται πως απεικονίζει τους Earhart και Noonan. Η φωτογραφία πυροδότησε το σενάριο πως οι δύο πιλότοι αιχμαλωτίστηκαν από τους Ιάπωνες και μεταφέρθηκαν στη νήσο Saipan. Φυσικά, δεν υπάρχει καμία απόδειξη για αυτό πέρα από μια μικρή φωτογραφία με μια λεπτή φιγούρα και λέγεται πως είναι η Αμέλια και έναν μελαχροινό άνδρα με μαλλιά που μοιάζουν με το χτένισμά του Noonan, ενώ ένα πλοίο στο βάθος ρυμουλκεί κάτι που μοιάζει με αεροπλάνο.
Το 2017, ενδελεχής έρευνα με ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά στον ύφαλο Nikumaroro, αποκάλυψε ανθρώπινα κόκκαλα που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν με τη μέθοδο του DNA. Αν και τα αποτελέσματα απέδειξαν πως ανήκαν σε ανθρώπους ευρωπαϊκής καταγωγής, δεν έδειξαν να ταυτίζονται αρχικά με της Earhart, αλλά περαιτέρω αναλύσεις και φωτογραφίες έδειξαν πως ίσως να ήταν δικά της.
Τις αναλύσεις των οστών έρχονται να επιβεβαιώσουν ραδιοσήματα κινδύνου που καταγράφηκαν στις 4 Ιουλίου, δύο μέρες μετά την εξαφάνιση του αεροσκάφους και αργότερα και ειδικοί ταύτισαν τον χρόνο εκπομπής τους με τις αλλαγές της παλίρροιας στο Nikumaroro. Στο πρώτο από αυτά, ένας κάτοικος του Σαν Φρανσίσκο άκουσε το σύντομο μήνυμα: “(είμαι) ακόμα ζωντανή-βιαστείτε-πείτε στο σύζυγο (ότι) είμαι καλά”. Τρεις μέρες μετά ένας κάτοικος στον ανατολικό Καναδά άκουσε στο ράδιο: “Με ακούτε; Με ακούτε; Είμαι η Earhart … απαντήστε παρακαλώ”. Το τελευταίο πιστεύεται πως είναι η τελευταία καταγραφή της.
