Έξι ημέρες μετά την εκδήλωση της ιταλικής επίθεσης κατά της Ελλάδος, οι τύχες του πολέμου έφεραν έναν νεαρό ανθυποσμηναγό της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας στο σημείο που ξεχωρίζει τους ήρωες από τους κοινούς θνητούς. Και ο Μαρίνος Μητραλέξης το πέρασε όταν, αφού άδειασε τα πολυβόλα του καταδιωκτικού του εναντίον ενός ιταλικού βομβαρδιστικού χωρίς να το βλάψει καίρια, αρνήθηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα και το εμβόλισε αναγκάζοντάς το να καταπέσει.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το 1935, η Ελληνική Αεροπορία ουσιαστικά δεν υπήρχε. Αν και από τους πρωτοπόρους στην εκμετάλλευση του αεροσκάφους για πολεμικούς σκοπούς, η Ελλάδα δεν ανέπτυξε ιδιαίτερα ούτε την αεροπορική της βιομηχανία ούτε στελέχωσε τις νεαρές αεροπορίες Ναυτικού και Στρατού με αρκετά αεροσκάφη. Ελληνικά αεροπλάνα πέταξαν σε πολεμικές αποστολές στους Α΄ και Β΄ Βαλκανικούς Πολέμους και με τη συνδρομή των συμμάχων της παρέταξε πολεμικά αεροπλάνα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Εκστρατεία στη Μικρά Ασία, σημειώνοντας αξιόλογες επιτυχίες εναντίον στόχων εδάφους, στον αέρα και στη θάλασσα.
Ωστόσο, η πολιτική κατάπτωση και ο μαρασμός της οικονομίας μετά την καταστροφή στη Μικρά Ασία την οδήγησαν στην έκπτωση. Αναρίθμητα στρατιωτικά και πολιτικά κινήματα και αντικινήματα αποδεκάτισαν τις τάξεις των αξιωματικών και “χρωμάτισαν” πολλούς άξιους με πολιτικά φρονήματα που τους απομάκρυναν από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων, διαταράσσοντας την ιεραρχία και αποτρέποντας τους Κλάδους από το να καταστήσουν ένα ομαλό περιβάλλον εξέλιξης τη στιγμή που σε άλλες χώρες η Αεροπορία αναπτυσσόταν με άλματα. Το 1935, ο κλάδος των καταδιωκτικών περιλάμβανε μόλις ελάχιστα και παλαιά αεροσκάφη που είχαν δει δράση στο μέτωπο της Μικράς Ασίας και ήταν τεχνολογικά εντελώς ξεπερασμένα.
Η νέα κυβέρνηση Μεταξά ανέλαβε από το επόμενο έτος σημαντικές πρωτοβουλίες για τον επανεξοπλισμό της Αεροπορίας με παραγγελίες βομβαρδιστικών στη Βρετανία και στη Γαλλία, αλλά ως ανδιάμεση λύση προκρίθηκε η απόκτηση αεροσκαφών ελαφράς κρούσης Potez 630 και πολωνικών καταδιωκτικών PZL P.24 ως ενδιάμεση λύση για εκπαίδευση και απόκτηση πείρας. Ατυχώς, οι τύχες του πολέμου έμελλε να αποτελέσει αυτή η “ενδιάμεση” τη μόνη λύση.
Η Ελληνική Αεροπορία παρέτασσε εκείνη τη στιγμή 35 περίπου καταδιωκτικά PZL P.24 εξοπλισμένα με τέσσερα πολυβόλα Skoda των 7,92 mm, ενώ τα έξι μόλις από αυτά είχαν ισχυρότερα πυροβόλα των 20 mm. Επρόκειτο για ένα αξιοπρεπές σχέδιο καταδιωκτικού του Μεσοπολέμου, με κλειστή άτρακτο και περίκλειστο πιλοτήριο και μια μονή πτέρυγα τοποθετημένη ψηλά στην άτρακτο υποστηριζόμενη από βραχίονες. Αν και δεν συγκρινόταν με άλλα σύγχρονα σχέδια, αποτελώντας ένα υβρίδιο συγκρινόμενο με τα θρυλικά σχέδια της Messerschmitt, Supermarine, Yakovlev και άλλες, έδινε μια αξιοπρεπή μορφή στην Ελληνική εναέρια Δίωξη ενώ ήταν αρκετά ευέλικτο. Τα αεροσκάφη αυτά μαζί με εννέα Bloch MB.151 συγκρότησαν τρεις μοίρες δίωξης για να σηκώσουν το βάρος της αναχαίτισης απέναντι σε μια από τις ισχυρότερες αεροπορίες του Ευρωπαϊκού χώρου.
Στις 2 Νοεμβρίου, ένας σχηματισμός ιταλικών βομβαρδιστικών που περιλάμβανε και πέντε Savoia-Marchetti SM.79-I έφτασε πάνω από τη Θεσσαλονίκη για να βομβαρδίσει την πόλη. Παρά το σφοδρό αντιαεροπορικό πύρ, τα ιταλικά αεροσκάφη άφησαν τις βόμβες τους και επιχείρησαν να επιστρέψουν, όταν συναντήθηκαν με τέσσερα ελληνικά καταδιωκτικά PZL P.24 πάνω από τον Λαγκαδά. Χειριστής σε ένα από αυτά, ο ανθυποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης ενεπλάκη αμέσως σε καταδίωξη των ιταλικών τρικινητηρίων βομβαρδιστικών. Ας σημειωθεί ότι τα ιταλικά βομβαρδιστικά αποτελούσαν εξέλιξη σχεδίου της πολιτικής αεροπορίας και ήταν κατασκευασμένα σε μέρος τους με ξύλο και πανί πάνω σε μεταλλικό σκελετό. Αφού ο Μητραλέξης εξάντλησε τα πυρομαχικά του χωρίς αποτέλεσμα, πλησίασε το ιταλικό αεροσκάφος και με την έλικα του καταδιωκτικού του “πριόνισε” το ουραίο πηδάλιο του βομβαρδιστικού.
Επρόκειτο για μοναδική περίπτωση στα χρονικά και άξιο αναφοράς της αυτοθυσίας του Έλληνα χειριστή, αφού ναι μεν το ιταλικό αεροπλάνο έχασε τον έλεγχο και περιήλθε σε περιδίνηση, αλλά ταυτόχρονα ο Μητραλέξης κατέστρεψε με τη θέλησή του και τη μοναδική έλικα του δικού του αεροπλάνου, ρισκάροντας και τη δική του ζωή.
Το αεροσκάφος PZL P.24G/F που αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος της ΕΒΑ στον Β’ Παγκόσμιο
Ο Μητραλέξης κατόρθωσε να προσγειωθεί παρά τη μεγάλη φθορά στην έλικα, ενώ εκεί… σναντήθηκε με το πλήρωμα του ιταλικού βομβαρδιστικού που είχε πέσει με αλεξίπτωτο. Ο Έλληνας πιλότος χαιρέτησε εγκάρδια τους Ιταλούς αεροπόρους, τους συστήθηκε και τους κράτησε μέχρι που παραλήφθηκαν από αυτοκίνητο της χωροφυλακής. Η προσωπική γοητεία και ευγένεια του Έλληνα αεροπόρου από τη μία και το προσωπικό του περίστροφο από την άλλη θα προσθέταμε, έκαναν μεγάλη εντύπωση στους Ιταλούς που μίλησαν για αυτόν με τα καλύτερα λόγια. Μια στιγμή μεγαλοψυχίας και ευγένειας άξια των παλιότερων παραδόσεων της αεροπορίας σε κάθε εποχή! Για το κατόρθωμά του ο ανθυποσμηναγός Μητραλέξης τιμήθηκε με το παράσημο του Χρυσού Αριστείου Ανδρείας, ο μοναδικός Έλληνας αξιωματικός που έλαβε τη συγκεκριμένη διάκριση σε καιρό πολέμου.
Ας σημειωθεί πως το κατόρθωμα του Μητραλέξη προσπάθησε να μιμηθεί στις 18 Νοεμβρίου και ο σμηνίας Γρηγόριος Βαλκανάς με το δικό του PZL αλλά χωρίς επιτυχία. Η ταχύτητα με την οποία προσέκρουσε το καταδιωκτικό του Bαλκανά οδήγησε τα δύο αεροσκάφη να ανατιναχθούν σκοτώνοντας και τα δύο πληρώματα.
