Η μάχη του Κούρσκ φτάνει στο αποκορύφωμά της με την 5η Σοβιετική Στρατιά της Φρουράς να επιτίθεται κατά μέτωπο στο ΙΙ Σώμα Τεθωρακισμένων SS. Το οποίο, παρά την αργή του προώθηση μέσα από τα αλλεπάλληλα κωλύματα στη μάχη του Κούρσκ, είχε κατορθώσει να διασπάσει τις σοβιετικές άμυνες και απειλούσε να διαρρήξει το μέτωπο, με αιχμή την 1η Μεραρχία SS Panzer “Leibstandarte Adolf Hitler”.
Η επίθεση ήταν μια απελπισμένη κίνηση και καταγράφηκε ως η μεγαλύτερη αρματομαχία όλων των εποχών, αφού 1.000 άρματα και πυροβόλα εφόδου συγκρούστηκαν σε ελάχιστες αποστάσεις στο στενό πεδίο της Προχορόβκα.
H αρματομαχία της Προχορόβκα είχε χαρακτήρα σχεδόν ναπολεόντειας σύλληψης, με τη Σοβιετική πλευρά να θυσιάζει τις τεθωρακισμένες εφεδρείες της σε μια μετωπική σύγκρουση απέναντι στα καλύτερα γερμανικά άρματα και πληρώματα της Wehrmacht.
Ειδοποιημένοι για την επικείμενη γερμανική επίθεση από το Μάιο, οι Σοβιετικοί είχαν χρόνο να μεταμορφώσουν την εξέχουσα του Κούρσκ σε έναν τεράστιο αντιαρματικό προμαχώνα, με επάλληλες γραμμές άμυνας σε βάθος, συγκεντρώνοντας με μυστικότητα τις σημαντικότερες στρατηγικές εφεδρείες τους σε απόσταση από το πεδίο, έτοιμες να επέμβουν, όταν χρειαζόταν. Το σχέδιο ήταν να αφήσουν τους Γερμανούς να επιτεθούν και να υποστούν σημαντική φθορά από το σοβιετικό πεζικό, μέχρι να σταματήσουν την προέλασή τους. Και μετά να τους σφυροκοπήσουν με μια κίνηση “λαβίδας”, ρίχοντας τις τεθωρακισμένες σοβιετικές εφεδρείες στα πλευρά της γερμανικής παράταξης.
Η γερμανική επίθεση ξεκίνησε στις 5 Ιουλίου και μετά από μια εβδομάδα μαχών, οι Γερμανοί είχαν όντως συναντήσει σημαντικές δυσκολίες αλλά με την κατάλληλη χρήση εφεδρειών και τευτονικό πείσμα συνέχιζαν να προελαύνουν.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 4 Ιουλίου 1943: Επιχείρηση “Zitadelle”, η γιγαντομαχία του Κούρσκ ξεκινά!
Στις 10 Ιουλίου, το ΙΙ γερμανικό Σώμα Panzer SS εκκίνησε απλώνοντας τις μονάδες του προς το χωριό της Προχορόβκα. Η Mεραρχία Γρεναδιέρων Panzer SS Totenkopf διέσχισε τον ποταμό Psel εγκαθιστώντας προγεφύρωμα, η Μεραρχία Panzer SS Leibstandarte Adolf Hitler κατέλαβε το ύψωμα 241.6 και την φάρμα Komsomolets, ενώ η Μεραρχία Γρεναδιέρων Panzer SS Das Reich προφύλασσε τα νώτα του Σώματος από σοβιετικές αντεπιθέσεις.
Οι Σοβιετικοί αντέδρασαν αντιπαρατάσσοντας ισχυρές δυνάμεις, ενός Σώματος Αρμάτων και μιας Μεραρχίας επίλεκτου πεζικού, ενισχυμένων από συντάγματα αντιαρματικού πυροβολικού για καθεμία γερμανική Μεραρχία. Ωστόσο, μέχρι τη δύση της 11ης Ιουλίου οι Γερμανοί είχαν χαράξει έναν βαθύ διάδρομο στις σοβιετικές γραμμές, που απειλούσε πλέον όλη τη διάταξη τους.
Στις 12 Ιουλίου, σε συνεννόηση με το ανώτατο σοβιετικό επιτελείο, ο Στρατηγός Βατούτιν μετακίνησε ενισχύσεις από το Μέτωπο της Στέππας που τηρείτο σε απόσταση 300 χλμ. και μετά από ολονύκτια πορεία έφτασαν απέναντι από τις γερμανικές γραμμές στις 05:30. Στις 08:30, μετά από ημίωρο βομβαρδισμό, ο διοικητής του 5ου Τεθωρακισμένου Σώματος, στρατηγός Ροτμίστρωφ, έδωσε το σύνθημα “Stal! Stal! Stal!” (“ατσάλι, ατσάλι, ατσάλι”) εξαπολύοντας κάπου 500 άρματα μάχης και αυτοκινούμενα πυροβόλα κατά των Γερμανών.
Ο Ροτμίστρωφ είχε δώσει εντολή στα τεθωρακισμένα του να κινηθούν με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα για να καλύψουν γρήγορα την απόσταση από τον εχθρό, εκθέτοντας έτσι τις δυνάμεις του όσο το δυνατόν λιγότερο στα ισχυρά γερμανικά πυροβόλα μεγάλου βεληνεκούς των 88mm.
Η μάχη που ακολούθησε έμοιαζε με μονομαχία μεταξύ καταφράκτων ιπποτών, με τις ανταλλαγές πυρών να λαμβάνουν χώρα σε πολύ μικρές αποστάσεις. Η γενική διεύθυνση της μάχης ήταν σχεδόν αδύνατη, μετατρέποντας τη σε μια αλληλουχία τοπικών συγκρούσεων. Τόσο οι γερμανικές αναφορές για τις δυνάμεις που αντιμετώπιζαν όσο και οι σοβιετικές αντίστοιχα ήταν υπερβολικές. Όπως ήταν φυσικό, η εκατέρωθεν συμμετοχή του πυροβολικού υποστήριξης και της αεροπορίας ήταν ελάχιστη, όταν το πεδίο ήταν τόσο συγκεχυμένο, κάνοντας την Προχορόβκα μια κλασσική αρματομαχία.
Στο τέλος της μέρας οι Γερμανικές απώλειες ήταν 43-80 άρματα και πυροβόλα εφόδου (από 290) και οι Σοβιετικές μεταξύ 300-400 (από 610). Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν τις επόμενες μέρες, με τους Γερμανούς να προσπαθούν να αναδιοργανωθούν και να αντεπιτεθούν και τους Σοβιετικούς να εμπλέκουν τις γερμανικές θέσεις με μικρότερες αλλά φρέσκιες μονάδες. Μετά από αυτά, η μάχη του Κούρσκ άρχισε να αποκλιμακώνεται, καθώς η γερμανική ηγεσία συνειδητοποίησε πια πως η ευκαιρία που διείδε για διάσπαση είχε χαθεί και η συνέχεια θα προκαλούσε απλά μεγαλύτερες απώλειες.
Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν μέχρι τον Αύγουστο αλλά ήδη το Γερμανικό Επιτελείο είχε αρχίσει να αποσύρει δυνάμεις από το Ανατολικό Μέτωπο για να ενισχύσει το νέο μέτωπο της Ιταλίας που οι Σύμμαχοι είχαν δημιουργήσει, με την απόβαση στη Σικελία.
