Σε μια αιφνιδιαστική αντεπίθεση στο δυτικό μέτωπο, τη μοναδική του Β’ Παγκοσμίου πολέμου μετά την απόβαση στη Νορμανδία, ο γερμανικός στρατός διασπά τις συμμαχικές γραμμές στον αμερικανικό τομέα επιχειρήσεων, στα σύνορα Βελγίου και Λουξεμβούργου, μέσα από το δάσος των Αρδεννών.
Το Σεπτέμβριο του 1944, η ναζιστική Γερμανία βρισκόταν σε θέση άμυνας σε όλα τα μέτωπα. Το Βορειοαφρικανικό είχε καταρρεύσει από καιρό, οι Βρετανοί, Γάλλοι και Αμερικανοί είχαν αποβιβαστεί στη Νορμανδία και πλέον είχαν απελευθερώσει τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες, “χτυπώντας την πόρτα” της Γερμανίας στα σύνορα του Ρήνου. Στην ανατολή οι Σοβιετικοί σάρωναν τα πάντα έχοντας εξαπολύσει την επιχείρηση “Μπαγκρατιόν”. Ακόμα και στο νότο, στο μικρό ιταλικό μέτωπο, οι Γερμανοί πάσχιζαν να συγκρατήσουν τις συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες αργά αλλά συστηματικά προχωρούσαν.
Ο Χίτλερ ήθελε ένα σχέδιο που θα του έδινε προσωρινά την πρωτοβουλία κινήσεων. Οι καλύτερες και πλέον ταχυκίνητες εφεδρείες του θα συγκεντρώνονταν για ένα αποφασιστικό χτύπημα στο Δυτικό Μέτωπο, που θα διέκοπτε την επαφή βρετανικών και αμερικανικών δυνάμεων, θα κλόνιζε την παράταξή τους και θα τους οδηγούσε σε κατάρρευση. Δίνοντας την ευκαιρία στη Γερμανία να στραφεί και να αφοσιωθεί στον μεγαλύτερο κίνδυνο, τον προελαύνοντα Κόκκινο Στρατό στα ανατολικά.
Η κατάσταση, φυσικά, των γερμανικών δυνάμεων απείχε πολύ από το να χαρακτηριστεί ιδανική για την επίτευξη αυτού του σχεδίου, που καθόλου δεν εξασφάλιζε την επιτυχία ή έστω την πιθανότητα ανακοπής των Συμμάχων στο δυτικό μέτωπο. Αν και όλοι σχεδόν οι στρατηγοί του επιτελείου φάνηκαν αντίθετοι, ο Χίτλερ επέμενε, οπότε βάλθηκαν να μετουσιώσουν τη μεγαλομανή ιδέα του σε τακτικό σχέδιο.
Η επιχείρηση ονομάστηκε «Φρουρά στο Ρήνο» (Unternehmen “Wacht am Rhein”) από τους Γερμανούς και Μάχη των Αρδεννών από τους Γάλλους. Ο αμερικανικός Τύπος την ονόμασε «Μάχη της Εξέχουσας» (Battle of the Bulge), λόγω της διάταξης που έλαβε στο χάρτη και έτσι αποκαλείται στην διεθνή βιβλιογραφία.
Τρεις Στρατιές θα χτυπούσαν ταυτόχρονα σε ένα στενό μέτωπο πλάτους 60 χλμ. με 29 Μεραρχίες, οι 12 από αυτές τεθωρακισμένες: η 5η Στρατιά Panzer υπό τον στρατηγό Χάσο φον Μαντώϋφελ στο κέντρο θα περνούσε το δάσος των Αρδεννών και θα διέσχιζε τον ποταμό Μεύση με στόχο τις Βρυξέλλες. Η 6η Στρατιά SS Panzer υπό τον στρατηγό “Ζεπ” Ντίτριχ θα προέλαυνε βορειότερα με στόχο την Αμβέρσα, ενώ η 7η Στρατιά του στρατηγού Έριζ Μπραντενμπέργκερ είχε σκοπό να καλύψει τα νώτα των άλλων δύο από το νότο.
Η επίθεση συγκέντρωσε τις καλύτερες και πιο έμπειρες γερμανικές μεραρχίες που ο Χίτλερ αφαίρεσε από το Ανατολικό μέτωπο παρά τις αντιρρήσεις των στρατηγών, ενώ οι δυνάμεις κρούσης εξοπλίστηκαν με το νέο επίτευμα της γερμανική βιομηχανίας, το “Königstiger” ή King Tiger, το καλύτερο τεχνολογικά άρμα που είχε κατασκευαστεί μέχρι τότε. Στρατηγικός στόχος ήταν να διασπαστεί το μέτωπο και να κινηθούν αστραπιαία μέχρι το λιμάνι της Αμβέρσας, σημαντικό κόμβο ανεφοδιασμού των συμμαχικών δυνάμεων. Χωρίς την Αμβέρσα, οι Σύμμαχοι θα έπρεπε να βασιστούν στο τεχνητό λιμάνι του Mulberry στην Arromanches της Νορμανδίας, με τις γραμμές ανεφοδιασμού τους να τεντώνονται σε σημείο θραύσης.
Ο Χίτλερ στήριζε πολλά στο στοιχείο του αιφνιδιασμού. Επέλεξε για το λόγο αυτό το δάσος των Αρδεννών, σκηνικό της επιτυχημένης εισβολής του στη Γαλλία το 1940, και ως χρόνο διεξαγωγής δέκα μέρες πριν τα Χριστούγεννα, υποθέτοντας ότι θα είχαν χαλαρώσει οι αντίπαλες δυνάμεις. Στον ήσυχο τομέα των Αρδεννών έστεκαν μόνον έξι αμερικανικές Μεραρχίες που είτε ξεκουράζονταν μετά από σημαντική φθορά στο μέτωπο είτε ήταν “φρέσκιες” που μόλις είχαν φτάσει στην Ευρώπη και δεν είχαν καθόλου εμπειρία από μάχη. Ο δε χειμωνιάτικος καιρός ακύρωνε εκ των πραγμάτων τον μεγαλύτερο αντίπαλο του γερμανικού στρατού: τη συμμαχική αεροπορία.
Ο χειμώνας προκαλούσε προβλήματα και στους Γερμανούς. Το δάσος των Αρδεννών ήταν ένας λαβύρινθος από πολύπλοκα δρομολόγια, που διακόπτονταν από αχαρτογράφητα ρέματα, ρυάκια και χαράδρες. Αν ήταν δύσκολο να τα διασχίσουν το καλοκαίρι του 1940 με τα Panzer I, II, Pz35 και Pz38, ήταν απείρως δυσκολότερο να κάνουν το ίδιο, με τα «μεγαθήρια» Panther, Tiger I και Königstiger μέσα στο καταχείμωνο. Επίσης, τα νέα άρματα ήταν άγνωστα ακόμα και στα πληρώματά τους, τα νηπιακά προβλήματά τους δεν είχαν καλά καλά επιλυθεί και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, κατανάλωναν πέντε σχεδόν λίτρα πετρελαίο ανά μίλι. Με το ρυθμό αυτό δεν θα έφταναν ούτε μέχρι τη μέση της διαδρομής προς την Αμβέρσα.
Η γερμανική επίθεση παρόλα αυτά σημείωσε επιτυχία στην αρχή. Κονιορτοποίησε τις πρώτες αμερικανικές δυνάμεις που συνάντησε, και έπιασε το σύστημα διοίκησης στον ύπνο προκαλώντας πανικό. Μονάδες αναγνώρισης πραγματοποίησαν τολμηρές διεισδύσεις και ειδικές μονάδες αλεξιπτωτιστών ντυμένοι με στολές Αμερικανών στρατονόμων, προκάλεσαν μεγαλύτερη σύγχιση.
Μόλαταυτα, η γερμανική επίθεση αναχαιτίστηκε, συνέπεια της βιαστικής οργάνωσης, της έλλειψης αεροπορικής κάλυψης και της εξάντλησης των γερμανικών πόρων, ανθρώπινων και υλικών. Πέρα από την πρώτη δύναμη κρούσης, οι ακολουθούσες δυνάμεις των Γερμανών ήταν υποστελεχωμένες και με πολλούς ανήλικους και ανεκπαίδευτους στρατιώτες. Η αμερικανική άμυνα οργανώθηκε με άξονα την πόλη της Μπαστόν (Bastogne), την οποία κράτησε η σκληροτράχηλη 101η αμερικανική Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών και η 3η Στρατιά του στρατηγού Τζ. Πάττον που αντεπιτέθηκε, εξανάγκασε τους Γερμανούς σε σύμπτυξη. Οι Αρδέννες ήταν το τελικό ρίσκο του Χίτλερ, όμως, μετά από 5 χρόνια πολέμου η τύχη του είχε εξαντληθεί.
