Σε ένα από τα πιο δραματικά γεγονότα του Ψυχρού Πολέμου, ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο Lockheed U-2 ‘Dragon Lady’ σε αποστολή πάνω από τη Σοβιετική Ένωση καταρρίπτεται και ο πιλότος του συλλαμβάνεται. Το περιστατικό συμβαίνει σε μια εύθραυστη περίοδο μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων και οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούν τα συντρίμμια και τον πιλότο στο έπακρο ως επικοινωνιακό όπλο.
Το αεροπλάνο είχε απογειωθεί από το Πακιστάν με αποστολή να διασχίσει τον σοβιετικό εναέριο χώρο σχεδόν παράλληλα με τα Ουράλια όρη, ενώ στη συνέχεια θα έστριβε προς τη χερσόνησο της Καρελίας και θα προσγειωνόταν στη Νορβηγία. Ο πιλότος του, Φράνσις Γκάρυ Πάουερς (Gary Powers), ήταν από τους πιο έμπειρους χειριστές της CIA με 27 πτήσεις πάνω από τη σοβιετική επικράτεια. Η αργία της Πρωτομαγιάς σήμαινε ότι ελάχιστα αεροπλάνα πετούσαν, κάνοντας το U-2 εύκολα εντοπίσιμο.
Αεροσκάφη επιφυλακής της Σοβιετικής Αεροπορίας απογειώθηκαν για να αναχαιτίσουν το αμερικανικό αεροπλάνο και πύραυλοι εδάφους-αέρος εκτοξεύτηκαν εναντίον του αλλά η υποτροχιακή πτήση του U-2 (άνω των 20.000 μέτρων) το προστάτευε. Τότε, για κάποιο λόγο ο Πάουερς πήρε τον έλεγχο του αεροπλάνου και χαμήλωσε σημαντικά ύψος. Το γιατί παραμένει μυστήριο, με θεωρίες να μιλούν από προδοσία του Πάουερς έως νέα σοβιετικά όπλα μεγάλου υψομέτρου. Το πιθανότερο σενάριο είναι να “κράτησε” ο κινητήρας του U-2 λόγω χαμηλής περιεκτικότητας του αέρα σε οξυγόνο σε τέτοιο ύψος, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί ο πιλότος να μειώσει το ύψος για να επανεκκινήσει. Εκεί δέχθηκε και πλήγμα από ένα πύραυλο SA-2 Guideline.
Οι ΗΠΑ μη γνωρίζοντας ότι ο Πάουερς επέζησε ανακοίνωσαν ότι ένα αεροσκάφος τους κατέπεσε λόγω βλάβης, βόρεια της Τουρκίας. Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης) Νικίτα Χρουστσόφ άφησε τον Πρόεδρο Αϊζενχάουερ να ανακοινώσει ο ίδιος το “ατύχημα”, στήνοντάς του επικοινωνιακή παγίδα. Μόλις ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε, ο Χρουστσόφ ανακοίνωσε ότι ο πιλότος ζούσε και είχε αποκαλύψει τα πάντα, ενώ στη συνέχεια ο Πάουερς πέρασε από δίκη στην οποία δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα. Ο Αϊζενχάουερ αναγκάστηκε να αποκαλύψει τη φύση της αποστολής αλλά αρνήθηκε να απολογηθεί στην ΕΣΣΔ.
Η υπόθεση δηλητηρίασε τις σχέσεις των δύο χωρών. Το 1962, ο Πάουερς ανταλλάχθηκε με τον κατάσκοπο Ρούντολφ Άμπελ στην Ανατολική Γερμανία.
1 Μαΐου 1960: Η κατάρριψη του U-2 της CIA όπως την είδαν οι Σοβιετικοί
