Υπήρξε το πρώτο βρετανικό επιχειρησιακό αεριωθούμενο και το μοναδικό μαχητικό των συμμαχικών δυνάμεων με ενεργό δράση κατά τον Β’ Π.Π. Τη μεταπολεμική περίοδο, υπηρέτησε με πολλαπλές ιδιότητες σε διαφορετικές αεροπορικές υπηρεσίες.
Η συμβολή του αξιωματικού Frank Whittle στους turbojet κινητήρες
Η ιστορία ξεκινάει το 1929, όταν ένας νεαρός αξιωματικός της RAF, ο Frank Whittle, συνέλαβε την ιδέα της κατασκευής ενός στροβιλοκινητήρος. Οπωσδήποτε υπήρξαν κι άλλοι παλαιότερα, αλλά ο Whittle ήταν ο πρώτος που είχε τις μηχανικές και αεροναυπηγικές δεξιότητες για να την υλοποιήσει. Δεδομένης της αποτυχίας όλων των προηγουμένων σχετικών προσπαθειών, οι καινοτόμες ιδέες του απορρίφθηκαν αρχικώς από τις αρχές της κυβερνήσεώς του και από τη βιομηχανία. Υπέβαλε όμως αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και έτσι συνέχισε να εργάζεται επάνω στον ιδιότυπο, για την εποχή, κινητήρα.
Το 1936, ο Whittle ίδρυσε μια μικρή εταιρεία με το όνομα Power Jets LTD, ενώ κατέθεσε και νέες αιτήσεις για καινούριες ευρεσιτεχνίες. Η μία αφορούσε τον στροβιλοκινητήρα που ονόμασε «Whittle Unit». Οι δοκιμές του ξεκίνησαν το 1937. Η επιτυχία τους έπεισε τελικώς το Υπουργείο Αεροπορίας να του προσφέρει το 1938 μια μέτρια χρηματοδότηση για τη συνέχεια των ερευνών του, ενώ τον Ιούνιο του επομένου έτους παρήγγειλε έναν κινητήρα, τον «W.1», από την Power Jets. Τρεις μήνες αργότερα, ζήτησε επίσης από την Gloster να σχεδιάσει ένα αεροσκάφος, το “E.28/39”, για την πτητική δοκιμή του νέου κινητήρος. Στο μεταξύ, φήμες έφταναν από τις μυστικές υπηρεσίες πως οι Γερμανοί εργάζονταν ταυτοχρόνως σε turbojet κινητήρες, οι οποίες απεδείχθησαν αληθείς. Τον ίδιο μήνα ξέσπασε και ο πόλεμος, οπότε το project πέρασε αναγκαστικά σε δευτερεύουσα σημασία, αλλά δεν εγκαταλείφθηκε.
Μάλιστα το 1940, το Υπουργείο Αεροπορίας εξέδωσε τις επίσημες προδιαγραφές F.9/40 για ένα επιχειρησιακό μαχητικό με στροβιλοκινητήρα. Ο αρχιμηχανικός της Gloster, George Carter, κατέθεσε την πρότασή του για ένα αεροσκάφος με την ονομασία «G.41», η οποία έγινε αποδεκτή και δώδεκα πρωτότυπα παραγγέλθηκαν το Φεβρουάριο του 1941. Το G.41 ονομάστηκε αρχικώς «Thunderbolt». Επειδή όμως το όνομα θα προκαλούσε σύγχυση με το νέο αμερικανικό Republic P-47 «Thunderbolt», μετονομάστηκε τελικώς σε «Meteor».
Τα πρώτα πειραματικά αεροσκάφη
Το πρώτο, ανεπίσημα γνωστό ως «Gloster Whittle», ξεκίνησε δοκιμές στις 8 Απριλίου του 1941. Ο μη αξιόπιστος όμως κινητήρας W.1X ανάγκασε την εταιρεία να τοποθετήσει τον W.1. Το δεύτερο πρωτότυπο εξετέλεσε την παρθενική του πτήση το Μάρτιο του 1943, αλλά τέσσερις μήνες αργότερα θα καταστρεφόταν λόγω δυσλειτουργίας, χωρίς ευτυχώς ανθρώπινη απώλεια. Το αεροσκάφος ήταν εξ ολοκλήρου μεταλλικό με ίσιες πτέρυγες, χαμηλά τοποθετημένες, και αναδιπλούμενο τρίκυκλο σύστημα προσγείωσης. Είχε άνοιγμα πτερύγων 8,84 μέτρα, μήκος 7,74, μέγιστο βάρος 1.678 κιλών και τελική ταχύτητα 338 μίλια/ώρα.
Στο ενδιάμεσο, η Power Jets συνέχισε να βελτιώνει τους κινητήρες της, δημιουργώντας τον W.2B, στον οποίον ενσωματώθηκαν όλες οι διαδοχικές βελτιώσεις. Έτσι το πειραματικό Gloster Whittle έφτασε τη μέγιστη ταχύτητα των 466 μιλίων/ώρα. Όμως η ανάπτυξη του επιχειρησιακού μαχητικού ήταν αργή, διότι η Power Jets δεν ήταν εις θέσιν να παράξει μαζικά τον κινητήρα της, ενώ η προσπάθεια ευρέσεως άλλης εταιρείας με επαρκείς πόρους οδήγησε σε διετή καθυστέρηση.
Η Rolls-Royce ήταν αυτή που εξεδήλωσε ενδιαφέρον για την ανάληψη κατασκευής και παραγωγής των turbojet κινητήρων. Ένας W.2B τοποθετημένος στην ουρά ενός βομβαρδιστικού Vickers Wellington, δοκιμάστηκε τον Νοέμβριο και, κατόπιν περαιτέρω βελτιώσεων, τοποθετήθηκε στο Gloster Whittle τον Μάρτιο του 1943. Η συνεργασία της Rolls-Royce με την εταιρεία του Whittle επέφερε τη αναβαθμισμένη έκδοση του W.2B, ο οποίος πέρασε στην παραγωγή ως «Welland I». Eν συνεχεία, η Rolls-Royce επεξεργάστηκε εκ νέου το σχεδιασμό του Whittle για τη διάθεση της ροής του αέρος απευθείας μέσω των θαλάμων καύσεως, καθώς και τη βελτίωση των συστημάτων παροχής καυσίμου και λαδιού. Το αποτέλεσμα ήταν ο «Derwent I», ο οποίος εξακολούθησε να εξελίσσεται έως τον IV.
Τελικώς, μόνο οκτώ από τα δώδεκα πρωτότυπα G.41 Meteors ολοκληρώθηκαν. Υπήρξε μεγάλος δισταγμός για την τελική απόφαση περί της μαζικής παραγωγής του, καθότι οι διαθέσιμοι, ως τότε, κινητήρες jet κατανάλωναν απίστευτες ποσότητες καυσίμου, με αποτέλεσμα την περιορισμένη εμβέλεια του αεροσκάφους που το καθιστούσαν κατάλληλο μονάχα ως αναχαιτιστικό. Δεδομένου ότι τα γερμανικά βομβαρδιστικά δεν αποτελούσαν πλέον μεγίστη απειλή για τη χώρα, δεν υπήρχε συνεπώς άμεσος λόγος μειώσεως της παραγωγής των υπαρχόντων αεροσκαφών, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στο νέο αεριωθούμενο.
Η έναρξη της παραγωγής του Meteor Mk.I και οι πρώτες επιτυχίες
Από τα μέσα του 1943, οι αναφορές των υπηρεσιών πληροφοριών πλήθαιναν για νέα γερμανικά αεριωθούμενα αεροσκάφη και πυραύλους, κάτι που έδειχνε πως θα ήταν συνετό να συμβαδίσει η Βρετανία με την τεχνολογία του εχθρού. Η απόφαση ελήφθη και οδήγησε στην πρώτη παραγωγή του Meteor, το Mk.I (G-41A), το οποίο διετέθη βασικά για επιχειρησιακή αξιολόγηση. Συνολικά κατασκευάστηκαν είκοσι κομμάτια από την Gloster, με την πρώτη πτήση να πραγματοποιείται στις 12 Ιανουαρίου του 1944.
Το αεροσκάφος έφερε κινητήρες Rolls-Royce W.2B/Welland I και ήταν εφοδιασμένο με τέσσερα πυροβόλα Hispano Mk.III των 20 χιλιοστών. Ήταν εξ ολοκλήρου μεταλλικό με χαμηλές ίσιες πτέρυγες και τα ατρακτίδια των turbojets εγκατεστημένα στη μέση. Διέθετε ακόμη αερόφρενα τύπου «σχάρας» που βοηθούσαν τον έλεγχο αεριωθουμένου σε καταδύσεις υψηλών ταχυτήτων. Διέθετε τρίκυκλο σύστημα προσγείωσης, κοντύτερο μολαταύτα από αυτό των εμβολοφόρων, αφού δεν υπήρχαν έλικες. Το πιλοτήριο ήταν συμπιεσμένο και τοποθετημένο προς τα εμπρός. Είχε επίσης δυνατότητα μεταφοράς στην κοιλιά της ατράκτου εξωτερικής δεξαμενής, χωρητικότητας 477 λίτρων.
Εκείνο το πρώτο Meteor Mk.I ανταλλάχθηκε με ένα Bell XP-59A Airacomet (το πρώτο αμερικανικό αεριωθούμενο) για συγκριτική αξιολόγηση. Τα υπόλοιπα Mk.I παρέμειναν στη Βρετανία για βελτιωτικές εργασίες και ξεκίνησαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην 616η Μοίρα της RAF τον Ιούλιο του 1944. Το Mk.I δεν ήταν ταχύτερο από τα σύγχρονα εμβολοφόρα μαχητικά σε μεγάλο υψόμετρο. Σε αντίθεση όμως με αυτά, διατηρούσε την ταχύτητά του σε χαμηλό ύψος και έτσι τέθηκε άμεσα εκείνο το καλοκαίρι σε αποστολές αναχαιτίσεως των γερμανικών ιπταμένων βομβών V-1. H πρώτη επιτυχία κατεγράφη από τον E.H. “Dixie” Dean στις 4 Αυγούστου 1944. Αργότερα την ίδια ημέρα επήλθε και η δεύτερη επιτυχία από τον J. Roger. Συνολικά, δεκατρείς ιπτάμενες βόμβες εξουδετερώθηκαν εκείνο το καλοκαίρι, ώσπου τελικά οι επιθέσεις σταμάτησαν. Οπωσδήποτε όμως, οι επιτυχίες ήταν λίαν περιορισμένες εν συγκρίσει με τον συνολικό αριθμό των βομβών που εκτόξευσαν οι Γερμανοί.
Γενικώς, το Meteor Mk.I δεν είχε μεγάλη ισχύ, διέθετε βαριά χειριστήρια και οι πιλότοι παραπονούνταν για την κακή ορατότητα προς τα πλαϊνά και πίσω. Τα πυροβόλα υπέφεραν από εμπλοκές, αλλά το πρόβλημα επιλύθηκε γρήγορα. Αμφιβολίες όμως εξακολουθούσαν να υφίστανται στη RAF κατά πόσο το νέο Meteor ήταν το αεροσκάφος του μέλλοντος. Άλλοι δε πίστευαν ότι το αεριωθούμενο είχε σημαντικές δυνατότητες εξελίξεως και αυτοί απεδείχθησαν οι σωστοί.
Συνεχίζεται αύριο
