Στα τέλη του 12ου αιώνα η Θεσσαλονίκη ήταν μια ακμαία μητρόπολη, κέντρο εμπορίου των Βαλκανίων, ξεπερνώντας σε αίγλη και πλούτο ακόμα και την Κωνσταντινούπολη, που εκείνη την εποχή δοκιμαζόταν από έριδες και διαμάχες για την κυριαρχία στο θρόνο.
Στις 15 Αυγούστου 1185, μέρα θρησκευτικής γιορτής, 200 πολεμικά πλοία από το νορμανδικό βασίλειο της Σικελίας υπό τον Ριχάρδο, κόμητα των Αχερρών και τον κόμητα Βαλδουίνο, εισήλθαν στον Θερμαϊκό κόλπο και αποβίβασαν 80.000 άνδρες στην παραλία της Θεσσαλονίκης, πολιορκώντας την από ξηρά και θάλασσα.
Ο κυβερνήτης της, Δαυίδ Κομνηνός, έχοντας παραμελήσει τις οχυρώσεις της πόλης, έκανε λίγα για να οργανώσει την άμυνα απαγορεύοντας ακόμα και πρωτοβουλίες της φρουράς για να επιτεθούν στους Νορμανδούς, ενώ αυτοί προετοίμαζαν υπονομεύσεις των τειχών.
Μέσα σε λίγες μέρες, στις 24 του Αυγούστου, ένας νορμανδικός υπόνομος (υπόγεια σήραγγα που σκάφτηκε κάτω από τα τείχη διαλύοντας τα θεμέλιά τους) σε συνδυασμό με το βομβαρδισμό με λιθοβόλες πολιορκητικές μηχανές, πέτυχε την κατάρρευση τμήματος των τειχών και οι εξαγριωμένοι Νορμανδοί μπήκαν στην πόλη καταστρέφοντας και σκοτώνοντας.
Ο Δαυίδ Κομνηνός τη στιγμή εκείνη πέταξε τα επίσημα ρούχα και διακριτικά του και διέφυγε εγκαταλείποντας τους κατοίκους της. Δεν επέζησε όμως, ποδοπατούμενος από το πλήθος μέσα στον γενικό πανικό. Παρά την απελπισμένη μάχη που έδωσαν οι στρατιώτες της φρουράς σκοτώνοντας 3.000 Νορμανδούς, η πόλη έπεσε και λεηλατήθηκε για μέρες βίαια ενώ 7.000 Θεσσαλονικείς σφαγιάστηκαν.
Η άλωση της Θεσσαλονίκης σόκαρε και αποδυνάμωσε τη βυζαντινή αυτοκρατορία ακόμα περισσότερο, προκαλώντας τελικά την πτώση και θανάτωση του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Κομνηνού, που η δημοτικότητά του ήταν έτσι κι αλλιώς χαμηλή. Οι ενέργειές του να σταματήσει τους Νορμανδούς είχαν αποτύχει όλες και το άκουσμα της φριχτής άλωσης φαίνεται να ήταν το αποκορύφωμα.
Οι Νομανδοί θα παραμείνουν στην Θεσσαλονίκη που θα της συμπεριφερθούν σαν στάβλο, υποβάλλοντας τον πληθυσμό που απέμεινε στα μαρτύρια της πείνας και των ασθενειών. Τελικά, με την παγίωση στο θρόνο του αυτοκράτορα Ισαακίου Αγγέλου, ο στρατηγός Αλέξιος Βρανάς θα νικήσει σε ανοιχτό πεδίο τους Νορμανδούς και θα τους αναγκάσει να εγκαταλείψουν την πόλη. Το χάσμα μεταξύ Δυτικών Καθολικών και Ανατολικών Ορθοδόξων βάθυνε ακόμα περισσότερο για να κορυφωθεί 20 περίπου χρόνια αργότερα με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους.
