Ο Εδουάρδος της Υόρκης νικά τον στρατό των Λάνκαστερς και στέφεται βασιλιάς της Αγγλίας ως Εδουάρδος ο 4ος. Κάπου εξήντα χιλιάδες άνδρες πήραν μέρος σε αυτήν την πολύωρη μάχη του Τάουτον (Towton), στη βόρεια Αγγλία, που άφησε 28.000 από αυτούς νεκρούς, κάνοντάς την, τη μεγαλύτερη και πιο αιματηρή αναμέτρηση σε βρετανικό έδαφος.
Ο “Πόλεμος των Ρόδων” ήταν η σημαντικότερη και πιο πολύνεκρη εμφύλια σύγκρουση στην ιστορία της Αγγλίας. Ονομάστηκε έτσι από τα εμβλήματα των οικοσήμων των βασικών ανταπαιτητών για το θρόνο της χώρας: του οίκου της Υόρκης (λευκό ρόδο) και του οίκου των Λάνκαστερ (κόκκινο ρόδο).
Η αιτία του πολέμου πρέπει να αναζητηθεί στον χαρακτήρα του βασιλιά Ερρίκου του 6ου, ενός ανθρώπου που βασανιζόταν από προβλήματα υγείας, περισσότερο πνευματικής φύσης από την εποχή που ενθρονίστηκε το 1422, γεγονός που ενθάρρυνε τους φιλόδοξους ευγενείς να απαιτήσουν την αντικατάστασή του. Το αίτημα δεν ήταν αδικαιολόγητο αλλά όταν οι ευγενείς χωρίστηκαν σε υποστηρικτές του βασιλιά με κεφαλή τη βασίλισσα Μαργαρίτα των Ανδεγαυών και ανταπαιτητές, υπό τον δραστήριο Ριχάρδο, δούκα της Υόρκης, ο πόλεμος ήταν η μόνη επιλογή.
Ο στρατός των Λάνκαστερς κατόρθωσε να νικήσει τους υποστηρικτές του δούκα της Υόρκης στο πεδίο του Ουέικφιλντ (1460), όπου σκοτώθηκε μάλιστα και ο αρχηγός τους, και το πράγμα έδειχνε να τελειώνει εκεί. Οι Γιορκιστές, όμως, δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη.
Το Κοινοβούλιο είχε κρίνει, λίγο πιο πριν, νόμιμο να διαδεχθεί ο δούκας της Υόρκης τον Ερρίκο τον 6ο και οι υποστηρικτές του θεωρούσαν την Μαργαρίτα και τους Λάνκαστερς παρανόμους και σφετεριστές. Μάλιστα, αρνήθηκαν να ανοίξουν τις πύλες του Λονδίνου στην Μαργαρίτα και τον στρατό της, που ενώ είχε στα χέρια της τον βασιλιά, και είχε καταλάβει την Υόρκη, βρισκόταν στην ύπαιθρο αντιμετωπίζοντας το φάσμα της πείνας.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 30 Δεκεμβρίου 1460: Μάχη του Wakefield, καταστροφή για τις δυνάμεις της Υόρκης
Στο μεταξύ, οι Γιορκιστές, υπό τον γιο του εκτελεσθέντος Ριχάρδου, Εδουάρδο, αφού κέρδισαν τη μάχη στο Μόρτιμερς Κρος, βάδισαν πλέον κατά των αντιπάλων τους. Στις 29 Μαρτίου έφτασαν στο πεδίο του Τάουτον (Towton) μέσα σε πυκνή χιονόπτωση και αντίκρισαν τον στρατό των Λάνκαστερς να έχει ήδη επιλέξει τις θέσεις του και να έχει παραταχθεί.
Ο στρατός της Υόρκης ήταν λειψός αφού ο δούκας του Νόρφολκ δεν είχε φτάσει ακόμα και οι Λάνκαστερς υπερτερούσαν σημαντικά. Δεν είναι γνωστό πόσοι έλαβαν μέρος στη μάχη (ιστορικοί της εποχής κάνουν λόγο για 200.000 άνδρες και από τις δύο πλευρές αλλά πιθανότερο είναι να ήταν γύρω στους 60 χιλιάδες).
Μην περιμένοντας τον αντίπαλο να κάνει την πρώτη κίνηση, ο στρατός της Υόρκης, που είχε τον άνεμο στις πλάτες του άρχισε να τοξεύει τους Λάνκαστερς. Τα βέλη τους σπρωγμένα από τον αέρα είχαν μεγαλύτερο βεληνεκές από ότι του εχθρού. Σύντομα οι απώλειες αυξήθηκαν μεταξύ των Λάνκαστερς, οι γραμμές τους διαταράχθηκαν και πολλοί άρχισαν να κατηφορίζουν στο πεδίο της μάχης εγκαταλείποντας τις καλύτερες και οχυρωμένες θέσεις τους. Μια τεράστια μάχη εκ του συστάδην έλαβε χώρα μέσα στο χιόνι και στη λάσπη με τους αντιπάλους παγωμένους από το κρύο.
Μετά από ώρες, ο δούκας του Νόρφολκ έφτασε με τις ενισχύσεις των Γιορκιστών και η μάχη κρίθηκε. Ο στρατός των Λάνκαστερ έσπασε και υποχώρησε άτακτα μέσα από τις λάσπες, τα ποτάμια και τα δάση. Πολλοί σφαγιάστηκαν ή πνίγηκαν στην προσπάθεια να διαφύγουν ενώ και οι αιχμάλωτοι που συνελήφθησαν, εκτελέστηκαν. Ο θρύλος λέει πως το νερό στα ποτάμια της περιοχής έρρεε κόκκινο για μέρες από τη μεγάλη ανθρωποσφαγή.
Ο υπέρμαχος του οίκου των Λάνκαστερ, Ερρίκος Μπώφορτ, δούκας του Σώμερσετ, είδε το κύρος του οίκου του να αποδυναμώνεται σημαντικά και πολλοί ακόλουθοί του χάθηκαν στο πεδίο της μάχης. Έφυγε από την Αγγλία αφήνοντας τον Εδουάρδο να βασιλεψει ανεμπόδιστα για 9 έτη. Θα επέστρεφε βλέποντας το άστρο του να ανατέλει για λίγο, αλλά νέες συγκρούσεις θα οδηγήσουν στην οριστική συντριβή των Λάνκαστερ και το θάνατό του.
