ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 5 Ιανουαρίου 1477: Μάχη του Νανσύ, η ήττα που γέννησε πολέμους 5 αιώνων

Σε μία από τις πολλές μάχες των διαδοχικών εμφυλίων πολέμων στη μεσαιωνική Γαλλία, οι δυνάμεις του Καρόλου του Τολμηρού εξοντώνονται έξω από την πόλη Νανσύ, την οποία πολιορκούσαν για μήνες. Ο πόλεμος είχε ξεπάσει τρία χρόνια πριν, το 1474, μεταξύ του δουκάτου της Βουργουνδίας από τη μία και του δουκάτου της Λωραίνης σε συμμαχία με την Παλιά Ελβετική Συνομοσπονδία.

Ο δούκας της Βουργουνδίας, Κάρολος των Βαλουά, ο επικαλούμενος “Τολμηρός” (le Téméraire) είχε επιδοθεί από την πρώτη στιγμή που ανήλθε στην εξουσία σε μια σειρά πολέμων για να επεκτείνει τα όρια του δουκάτου του. Σκοπός του ήταν να δημιουργήσει ένα νέο ανεξάρτητο βασίλειο, ως “σφήνα” μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας.

Η επέκταση του δουκάτου της Βουργουνδίας κατά τον 15ο αιώνα.

Το σχέδιο του μπορεί και να είχε κάποιες πιθανότητες επιτυχίας, αν δεν απέκοπτε από το βασίλειο της Γαλλίας σημαντικές επαρχίες και ιδίως τα διαφιλονικούμενα δουκάτα της Αλσατίας και της Λωρραίνης. Έτσι, αν και σημαντικός προμαχώνας της Γαλλίας έναντι των Γερμανών, με τον βασιλιά Κάρολο τον 7ο να τον παντρεύει με την κόρη του, πριγκήπισσα Αικατερίνη, σε ηλικία μόλις επτά ετών για να διασφαλίσει τη συμμαχία του, ο Κάρολος ο Τολμηρός εξελίχθηκε σε μοιραίο άτομο υψώνοντας τη σημαία της επανάστασης κατά της Γαλλίας και συγκρουόμενος από το 1465 με τα γειτονικά του βασίλεια και πριγκηπάτα.

Ο δούκας της Βουργουνδίας, Κάρολος ο “Τολμηρός” του οίκου των Βαλουά, έργο του ζωγράφου Peter Paul Rubens (1618), Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης-Gemäldegalerie, Βιέννη.

Σκληρός και δραστήριος στρατιωτικός ηγήτορας, ο Κάρολος βρέθηκε να συγκρούεται ταυτόχρονα με τον Αρχιδούκα της Αυστρίας, Σιγισμούνδο, τον δούκα της Λωραίνης, Ρενέ τον 2ο και τους Ελβετούς, που με τη σειρά τους υποστήριζαν τις πόλεις του Άνω Ρήνου. Μόνος σύμμαχος του φαινόταν η Αγγλία, που κατείχε ακόμα εδάφη στη βόρεια Γαλλία και χρειαζόταν ισχυρούς συμμάχους στην ηπειρωτική Ευρώπη. Ο Κάρολος ο Τολμηρός θα παντρευτεί μετά τον θάνατο της Αικατερίνης την ξαδέρφη του, Μαργαρίτα της Υόρκης, κόρη του δούκα της Υόρκης, Ριχάρδου του 3ου, εξασφαλίζοντας κάποιους δεσμούς με το αγγλικό στέμμα. Ωστόσο, αυτή η κίνηση δεν θα τον προφυλάξει από το πεπρωμένο του.

Στα επόμενα χρόνια ο Κάρολος θα πολεμά εναντίον όλων, υφιστάμενος τρεις σημαντικές ήττες, στην πολιορκία του Neuss (1475), στο Grandson (1476) και στο Morat (1476). Η φθορά που δέχτηκε αντί να τον κάνει πιο προσεκτικό είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Είχε ήδη απελευθερώσει το Νανσύ αλλά η άτακτη υποχώρηση από το Μorat τον έκανε να χάσει το ένα τρίτο του στρατού του και να εγκαταλείψει τα κέρδη του. Έτσι συγκρότησε νέο στρατό και βάδισε ξανά κατά της πόλης του Νανσύ.

Θέλοντας να καταλάβει την πόλη προτού οι αντίπαλοί του καταφθάσουν με ενισχύσεις την Άνοιξη, ο Κάρολος (αποκαλούμενος πλέον ο “Απερίσκεπτος” από τους εχθρούς του), εξέθεσε το στράτευμά του στις αντιξοότητες του Χειμώνα στα πυκνά δάση της Λωραίνης. Πολλοί από τους στρατιώτες του πέθαναν ή λιποτάκτησαν εξαιτίας των σκληρών συνθηκών. Στις 5 Ιανουαρίου 1477 έγινε αυτό που φοβόταν: 12.000 άνδρες του Ρενέ, δούκα της Λωραίνης κι άλλοι 10.000 Ελβετοί μισθοφόροι συνέκλιναν στα νώτα του χωρίς να τους αντιληφθεί.

Ο Κάρολος ο Τολμηρός υποχωρεί στο δάσος της Λωραίνης κατά τη μάχη.

Οι Βουργουνδοί υπό τον Κάρολο, λιγότεροι από 3.000, σχημάτισαν τετράγωνο και οργανώθηκαν αμυντικά σε ένα χαμηλό ύψωμα αλλά δεν κατάφεραν να επικρατήσουν. Εκτεθειμένοι στο πλήθος των εχθρών σφαγιάστηκαν σχεδόν μέχρι τον τελευταίο. Μαζί με αυτούς ήταν κι ο ίδιος ο Κάρολος, που κυκλώθηκε από πολυάριθμους εχθρούς σε ένα γειτονικό δάσος. Βλέποντας το εχθρικό πλήθος να ξεπροβάλει από κάθε μονοπάτι αναφώνησε “πολεμώ ενάντια σε μια αράχνη που είναι παντού ταυτόχρονα”. Μια αλεβάρδα (Hellebarde: δορυπέλεκυς) τον χτύπησε στο κεφάλι θρυμματίζοντας το κρανίο του και το σώμα του μακελεύτηκε.

Η ανακάλυψη του σώματος του Καρόλου του Τολμηρού μέρες μετά τη μάχη του Νανσύ.

Το κομματιασμένο πτώμα του ανακαλύφθηκε τρείς μέρες μετά και αναγνωρίστηκε με δυσκολία. Μαζί του κατέπεσε και ο οίκος της Βουργουνδίας, που ενσωματώθηκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του γερμανικού έθνους. Οι περιοχές του Βαλουά, τα παλιά εδάφη της Βουργουνδίας, που περιλάμβαναν τη Φλάνδρα και τις επαρχίες της Αλσατίας και της Λωραίνης θα παραμείνουν στους επόμενους αιώνες διαφιλονικούμενα εδάφη μεταξύ των βασιλείων της Φραγκίας και της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, πυροδοτώντας διαρκείς τριβές και πολέμους μέχρι και τον 20ο αιώνα.

Most Popular