ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 3 Μαρτίου 1799: Ο Ρώσος ναύαρχος Ουσακώφ απελευθερώνει την Κέρκυρα

Ρωσικά και Οθωμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Κέρκυρα και εξαναγκάζουν τη γαλλική φρουρά σε παράδοση.

Οι Γάλλοι βρέθηκαν στα Επτάνησα κατά την εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Ιταλία. To 1797 υπεγράφη και η συνθήκη του Καμποφόρμιο μεταξύ Γαλλίας και Αυστρίας που διέλυε τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και μεταβίβαζε την κυριαρχία των Επτανήσων στη Γαλλία. Ο Ναπολέων θεωρούσε τα νησιά σημαντικά στρατηγικά για τα Μεσογειακά του σχέδια, αλλά η αποτυχία της εκστρατείας στην Αίγυπτο ακύρωσε κάθε σχετική εξέλιξη, αν και οι γαλλικές φρουρές παρέμειναν στα νησιά.

Το 1798, ο Ρώσος ναύαρχος Φιοντώρ Ουσακώφ στάλθηκε με δυνάμεις στην περιοχή για να ενισχύσει τους Τούρκους να καταλάβουν τα νησιά. Η κίνηση ήταν μια από τις συμμαχίες της τσαρίνας Αικατερίνης της Μεγάλης εναντίον της επαναστατημένης Γαλλίας και η ρωσική μοίρα θα ενίσχυε τις προσπάθειες του στρατηγού Αλεξάντρ Σουβόρωφ, που με τον στρατό του περνούσε τις αυστριακές Άλπεις για να συγκρουστεί με τον εχθρό στην Ιταλία. Οι γαλλικές φρουρές των Επτανήσων, απομονωμένες ως ήταν, δεν αντιστάθηκαν ιδιαίτερα.

Κύθηρα, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά και Λευκάδα υπέκυψαν πρώτα, με τους Ρώσους να εκμεταλλεύονται τον τοπικό πληθυσμό τάζοντάς τους αυτονομία. Απέμενε η άλωση της Κέρκυρας, της πιο οχυρωμένης και ενισχυμένης νήσου καθώς εκεί βρίσκονταν 3.000 Γάλλοι στρατιώτες με 650 πυροβόλα.

Το λιμάνι προφυλασσόταν από δύο φρούρια και το οχυρωμένο νησί του Βίδο (η αρχαία Πτυχία). Τρία πολεμικά πλοία, ένα πλοίο της γραμμής των 74 πυροβόλων, ένα κατειλημμένο βρετανικό πολεμικό των 54 πυροβόλων και μια κορβέτα των 20 πυροβόλων προσέφεραν επιπλέον προστασία.

Το Νοέμβριο του 1798, η μοίρα του Ουσακώφ (τρία πλοία της γραμμής, τρεις φρεγάτες και μερικά μικρότερα) έφτασε στην Κέρκυρα και λίγο αργότερα ενισχύθηκε με τουρκική μοίρα και άλλη μια ρωσική δύναμη, ξεκινώντας τον βομβαρδισμό του νησιού. Στα μέσα του μήνα οι Ρώσοι αποβιβάστηκαν σε μια ακτή και παρά το πυρ κατόρθωσαν να διατηρήσουν το προγεφύρωμα και να βομβαρδίσουν τα γαλλικά οχυρά.

Τον Φεβρουάριο του 1799 έφτασε μια δύναμη 4.000 Οθωμανών και νέες ρωσικές ενισχύσεις με τον Ρωσοτουρκικό στόλο να φτάνει τα 12 πλοία της γραμμής, τις 11 φρεγάτες και πολλά μικρότερα σκάφη. Ο Ουσακώφ είχε πλέον την απαραίτητη ισχύ πυρός και τους άνδρες να αποτολμήσει τη γενική επίθεση κατά της πόλης της Κερκύρας. Ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου, το μεγαλύτερο γαλλικό πολεμικό πλοίο διέφυγε της προσοχής των Ρώσων και ξεγλύστρισε στα ανοιχτά.

Στις 28 Φεβρουαρίου, ο ρωσικός στόλος ξεκίνησε τον βομβαρδισμό των κανονιοστασίων της Βιδούς. Τα γαλλικά πλοία προσπάθησαν να ενισχύσουν τη φρουρά αλλά δέχτηκαν καταιγισμό πυρών και αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν με πολλές απώλειες. Τέσσερις ώρες μετά, τα κανονιοστάσια του φρουρίου είχαν σιγήσει.

Την 1η Μαρτίου, τα ρωσικά και οθωμανικά πλοία άνοιξαν πυρ και μαζί τους οι πυροβολαρχίες από το φρούριο της Βιδούς με ρωσικά πλέον πληρώματα. Σύντομα, με μια αμφίβια επιχείρηση, οι προμαχώνες του San Rocco, San Salvatore και San Abraham έπεσαν. Το ξημέρωμα της 2ας Μαρτίου οι Γάλλοι έστειλαν απεσταλμένους ζητώντας ανακωχή και την επομένη παραδόθηκαν χωρίς ο Ουσακώφ να χρειαστεί να επιτεθεί. Ο Ουσακώφ φέρθηκε έντιμα στους Γάλλους εκτιμώντας ότι η παράδοσή τους, απέτρεψε περισσότερες απώλειες στις δυνάμεις του. Η παράδοση έγινε με ιπποτικούς όρους και οι αιχμάλωτοι επέστρεψαν στην Τουλώνα.

Η άλωση της Κέρκυρας μπορεί να ολοκλήρωσε την Ρωσοτουρκική εκστρατεία στα Επτάνησα, αλλά αμέσως γεννήθηκε ένα δίλημμα: ήταν δυνατόν τα Επτάνησα, κατοικημένα από Ελληνορθόδοξο πληθυσμό που βοήθησε τους Ρώσους στον αγώνα τους, να επιστραφούν στους αλλόθρησκους Οθωμανούς; Ο Ουσακώφ βρήκε τη λύση με την ανακήρυξη της Επτανήσου Πολιτείας, ενός προσωρινού καθεστώτος κυβερνούμενο από Ρώσους και Οθωμανούς με ευρεία αυτονομία στην άσκηση της εσωτερικής του πολιτικής.

Το προτεκτοράτο των Επτανήσων υποστήριξε τα στρατηγικά σχέδια των Ρώσων στη Μεσόγειο λειτουργώντας ως βάση του στόλου τους στις επιχειρήσεις στη Νεάπολη της Ιταλίας. Το 1807, τα Επτάνησα πέρασαν ξανά σε γαλλική κυριαρχία με τη συνθήκη του Τιλσίτ, όταν Ναπολέων και τσάρος Αλέξανδρος ο 1ος συμμάχησαν προσωρινά. Στα επόμενα χρόνια το Βρετανικό ναυτικό θα καταλάβει τα Επτάνησα διατηρώντας τα μέχρι την παραχώρηση και ένωσή τους με την Ελλάδα το 1864.

Most Popular