Η Πρωσία είχε μείνει εκτός της διαμάχης της Ναπολεόντειας Γαλλίας με τον ευρωπαϊκό Συνασπισμό, πιστεύοντας τον Ναπολέοντα, που της υποσχέθηκε το κρατίδιο του Αννοβέρου σε περίπτωση που έμενε ουδέτερη. Όταν όμως ο βασιλιάς Φρειδερίκος-Γουλιέλμος έμαθε πως ο Ναπολέων υποσχέθηκε το Αννόβερο και στη Βρετανία με αντάλλαγμα τη συνομολόγηση ειρήνης, χολωμένος από την κοροϊδία, κήρυξε τον πόλεμο.
Ο πρωσικός στρατός εισήλθε στη μάχη με 200.000 άνδρες αλλά τα δόγματα κι ο εξοπλισμός του ανάγονταν στις μέρες της δόξας του Μεγάλου Φρειδερίκου και οι υπερήλικες στρατηγοί δεν εννοούσαν να μάθουν από τα παθήματα όσων αντιμετώπισαν τον Κορσικανό. Ο Πρώσος αρχιστράτηγος, κόμης του Μπρούνσβικ, 71 ετών, χώρισε τον στρατό σε δύο ομάδες των 56.000 ανδρών και βάδισε κατά του Ναπολέοντα, που βρισκόταν στο Μόναχο. Ο Ναπολέων, με 75.000 άνδρες μη γνωρίζοντας τη διάσπαση του αντιπάλου του, ενεπλάκη με το σώμα του Μπρούνσβικ και έστειλε δύο σώματα υπό τους στρατάρχες Νταβού και Μπερναντότ, να υπερφαλαγγίσουν τον πρωσικό στρατό.
Ο Νταβού προελαύνοντας με τους 20.000 άνδρες του, συναντήθηκε με το έτερο πρωσικό σώμα των 56.000 και ξεκίνησε μια μακρά σύγκρουση, όπου με συνεχείς ελιγμούς κατόρθωσε να ακυρώσει τις πρωσικές επιθέσεις.
Τελικά, ο Ναπολέων, βέβαιος ότι αντιμετώπιζε το σύνολο του αντιπάλου, κατόρθωσε να υπερισχύσει στη δική του σύγκρουση και επέπληξε έντονα τον Νταβού για την αποτυχία του να εκτελέσει την αποστολή του. Στις αναφορές του Νταβού πως αντιμετώπισε επιτυχώς το ήμισυ του πρωσικού στρατού, ο Ναπολέων τον ειρωνεύτηκε. Όταν όμως έμαθε την αλήθεια, τον ονόμασε δούκα του Άουερστεντ.
Ο Μπρούνσβικ σκοτώθηκε στη μάχη και ο υπασπιστής του, στρατηγός Σάαρνχορστ, επέλεξε να απεμπλακεί. Οι Πρώσοι είχαν 33.000 απώλειες έναντι 15.000 Γάλλων. Η δίδυμη μάχη της Ίενας-Άουερστεντ ήταν το κύκνειο άσμα του παλιού πρωσικού στρατού. Μέχρι τις 6 Νοεμβρίου, τα απομεινάρια του κυκλώθηκαν και αιχμαλωτίστηκαν με ελάχιστη αντίσταση. Η ταχύτητα και καλύτερη απόδοση του γαλλικού στρατού σόκαρε την Ευρώπη αλλά κανέναν περισσότερο από τους ίδιους τους Πρώσους, που επαναπαυόμενοι στις δάφνες του παρελθόντος αρνούντο να κάνουν δομικές μεταρρυθμίσεις στο στρατό τους.
Η ήττα όμως αποτέλεσε την ευκαιρία για αναγέννηση. Με τους παλιούς στρατάρχες να έχουν παραμεριστεί, ο στρατός θα βασιστεί στην Εθνοφυλακή -κατά το γαλλικό επαναστατικό πρότυπο- και θα αναδιοργανωθεί από νέους στρατηγούς όπως οι Καρλ φον Κλαούζεβιτς, Αουγκούστ φον Γκνάϊζεναου, Γκέραρντ φον Σάαρνχορστ και Χέρμαν φον Μπώϋγεν. Δυναμική θα είναι η δράση ενός στρατηγού με το όνομα Γκέμπχαρτ φον Μπλούχερ, που θα πρωταγωνιστήσει στις μετέπειτα μάχες της Λειψίας και του Βατερλώ.
