ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 1/13 Απριλίου 1824: Η δίκη του Καραϊσκάκη, του αητού της Ρούμελης

Ξεκινά στο Αιτωλικό Αιτωλοακαρνανίας η δίκη του Γεώργιου Καραϊσκάκη με την κατηγορία της προδοσίας. Κατήγορος του δεν ήταν άλλος από τον πρόεδρο του Βουλευτικού, Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ο οποίος είχε έρθει σε προστιβή με τον οπλαρχηγό με αιτιάσεις παλιές αλλά και πρόσφατες. Οι κατηγορίες στηρίχθηκαν σε έγγραφα που υποτίθεται απεδείκνυαν συνεννοήσεις του Καραϊσκάκη με Τούρκους και Αλβανούς πολεμάρχους, μια συνηθισμένη τακτική στον αγώνα (τα αποκαλούμενα και “καπάκια”), που έγιναν χωρίς την έγκριση της κεντρικής κυβέρνησης.

Βρισκόμαστε στην περίοδο του πρώτου εμφυλίου της Ελληνικής Επανάστασης και τα πάθη και οι φατρίες προεστών και οπλαρχηγών έχουν χωρίσει τη χώρα στα δύο. Ο Μαυροκορδάτος που έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχη φιγούρα εξουσίας μεταξύ των Φαναριωτών, έχει εμπλακεί σημαντικά στις πολιτικές ζυμώσεις της πρώτης επαναστατικής κυβέρνησης επιδεικνύοντας οργανωτικές ικανότητες, που δοκιμάστηκαν με αρνητικό πρόσημο στη μάχη του Πέτα αλλά με μεγαλύτερη επιτυχία στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου.

Ο Καραϊσκάκης προερχόμενος από οικογένεια κλεφτών και αρματωλών, θα αναδειχθεί σε ηγετική προσωπικότητα μεταξύ των οπλαρχηγών αλλά θα διατηρήσει δεσμούς με οικογένειες Αρβανιτών, με τους οποίους γνωριζόταν από την εποχή που έφηβος υπηρετούσε στην αυλή του Αλή πασά Τεπελενλή των Ιωαννίνων. Οι επαφές αυτές διατηρήθηκαν και κατά τη διάρκεια της επανάστασης επιθυμώντας να κρατήσει τους Τούρκους όσο γινόταν μακρυά από το αρματολίκι των Αγράφων, του οποίου φιλοδοξούσε να γίνει αρχηγός.

Το 1824, η ομόνοια των Ελλήνων επαναστατών διαλύθηκε όταν τα μεγαλύτερα πολιτειακά σώματα, το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό συγκρούστηκαν μεταξύ τους χωρίζοντας τους Έλληνες σε δύο παρατάξεις: τους υποστηρικτές του Βουλευτικού, στο οποίο υπερίσχυαν οι προεστοί και πλοιοκτήτες των νησιών και προΐστατο ο Μαυροκορδάτος, και στους οπαδούς του Εκτελεστικού, που στηριζόταν από τους οπλαρχηγούς, κυρίως του Μωριά και είχε ηγέτη τον Κολοκοτρώνη.

Από ειρωνεία της μοίρας, ο Καραϊσκάκης δεν είχε αναμιχθεί στη συγκεκριμένη διαμάχη αλλά στοχοποιήθηκε από τον Μαυροκορδάτο επειδή ήταν αθυρόστομος, αμετροεπής και ατίθασος. Άλλωστε, οι δύο άνδρες είχαν ανοιχτούς λογαριασμούς ήδη από την πολιορκία του Μεσολογγίου και όσα ακολούθησαν, ενώ ο βασικός ανταγωνιστής του Καραϊσκάκη για το αρματολίκι των Αγράφων ήταν στην υπηρεσία του Μαυροκορδάτου.

Ο Μαυροκορδάτος, πρόεδρος του Εκτελεστικού από το 1822 ως τα μέσα του 1823 και στη συνέχεια του Βουλευτικού ανέπτυξε πολυσχιδή δράση στη διάρκεια της επανάστασης, επέζησε αυτής και διετέλεσε τελικά τέσσερις φορές πρωθυπουργός επί Όθωνα.

Ο Καραϊσκάκης θα παρουσιαστεί στο Αιτωλικό και θα αντιμετωπίσει τις κατηγορίες για προδοσία και συνεννονόηση με τους εχθρούς του έθνους. Ωστόσο, ο υψηλός πυρετός θα τον καταβάλλει. Η ακροαματική διαδικασία ήταν ένα περιέργο θέαμα. Αρχικά σαν μια ευρωπαϊκή δίκη με μάρτυρες και αποδείξεις, συγκεκριμένα επιστολές συνεννόησης του οπλαρχηγού με τον Ομέρ πασά Βρυώνη. Αυτές όμως θα αντικρουστούν ενώπιον των δικαστών από μάρτυρες υπεράσπισης που προσήλθαν οπλισμένοι, ενώ παλικάρια του Καραϊσκάκη και πλήθος κόσμου μετέχει και αντιδρά στις καταθέσεις των μαρτύρων και στις απαντήσεις του αθυρόστομου οπλαρχηγού με βοή, σε έναν κλασικά βαλκανικό τρόπο εθιμικής κρίσης.

Η δίκη θα διακοπεί σε πολλές περιπτώσεις από γέλια, φωνές και αποδοκιμασίες ενώ συχνά τα στοιχεία που οι άνθρωποι του Μαυροκορδάτου παρουσίαζαν με σοβαροφάνεια θα αποδεικνύονταν κίβδηλα ή έστω ανεπαρκή ως αποδείξεις. Τελικά, υπό τη διαρκή παρασκηνιακή πίεση του Μαυροκορδάτου, το δικαστήριο θα καταδικάσει των Καραϊσκάκη ως “επίβουλον της Πατρίδος και προδότην”. Έτσι θα χάσει το βαθμό και τα αξιώματα που κατείχε, θα εγκαταλείψει το Αιτωλικό και θα επιστρέψει στο Καρπενήσι.

Αν και η δίκη ήταν προφανώς παρωδία, πέτυχε τον σκοπό της. Ο Καραϊσκάκης, γενναίος, φιλότιμος και οξύθυμος, πείσμωσε αλλά αναλογιζόμενος την προοπτική να απομονωθεί και να περάσει τον πόλεμο μακρυά από τον αγώνα, τάχθηκε στο πλευρό της κυβέρνησης και πολέμησε για ένα διάστημα ως επικεφαλής μισθοφόρων Ρουμελιωτών κατά των αντιπολιτευομένων Μωραϊτών οπλαρχηγών, για ένα περίπου χρόνο, καταστρέφοντας οικίες και χωριά που πρόσκειντο σε αυτούς.

Η στάση του Μαυροκορδάτου έναντι του Καραϊσκάκη ήταν συνεπής με τη θέση του πως η Ελλάδα έπρεπε να οργανώσει μια ισχυρή κεντρική διοίκηση. Προσωπικότητες ατίθασες που αναλάμβαναν πρωτοβουλίες χωρίς να ενημερώνουν τη διοίκηση δεν είχαν θέση στα σχέδια του για αυτό και άλλοι οπλαρχηγοί ένιωσαν την καταδίωξη του. Ωστόσο, είναι τουλάχιστον υποκρισία να κατηγορείται κάποιος για έλλειψη πειθαρχίας και ύποπτος για εθνική προδοσία από έναν άνθρωπο όπως ο Μαυροκορδάτος ο οποίος την ίδια ώρα αναλάμβανε δράση στον πολιτικό και διπλωματικό τομέα χωρίς να ενημερώνει ποτέ κανέναν.

Παρόλα αυτά, ο Καραϊσκάκης θα διασωθεί έστω και “αναμορφωμένος” και με την εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο ο ίδιος και οι δυνάμεις του θα πυκνώσουν και πάλι τις τάξεις των επαναστατών λαμβάνοντας μέρος και στη μάχη του Κρεμμυδίου (1825). Τελικά θα βρει ηρωϊκό θάνατο στη μάχη κοντά στο Φάληρο δυο χρόνια μετά, κατά την επική πολιορκία των Αθηνών.

Most Popular