ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 13/25 Νοεμβρίου 1826: Η φρεγάτα “Ελλάς Ι” φθάνει στο Ναύπλιο

Η φρεγάτα «Ελλάς Ι» καταπλέει στο Ναύπλιο, πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Πρόκειται για το πρώτο καθαρά πολεμικό πλοίο του ελληνικού επαναστατικού Nαυτικού.

Η επανάσταση του 1821 ξεκίνησε με στόλο αποκλειστικά από εμπορικά πλοία, που στα προηγούμενα χρόνια είχαν εξοπλιστεί με λίγα κανόνια για αυτοπροστασία από τους πειρατές της Μεσογείου. Καθώς ο Οθωμανικός στόλος ήταν αδύναμος να καταστείλει το φαινόμενο της πειρατείας, απέναντι σε ένα τεράστιο δίκτυο ληστρικών “κρατών” της Βόρειας Αφρικής.

Έτσι, τα εξοπλισμένα εμπορικά και τα έμπειρα από ναυμαχίες με τους πειρατές πληρώματά τους, σήκωσαν το βάρος του Αγώνα με σημαντικές απώλειες έναντι των οθωμανικών πολεμικών, που έχοντας ναυπηγηθεί ως τέτοια εξαρχής, ήταν και πιο στιβαρά και βαρύτερα οπλισμένα.

Το ατμοκίνητο “Καρτερία” προσπερνά τη φρεγάτα “Ελλάς Ι”, που διακρίνεται στο φόντο. Πίνακας του φιλέλληνα αξιωματικού και ζωγράφου Karl Krazeisen.

Ένα από τα πρώτα μελήματα της επαναστατικής κυβέρνησης ήταν να μεριμνήσει για τη συγκρότηση στολίσκου πολεμικών πλοίων, που θα αναλάμβαναν μεγαλύτερο εύρος αποστολών. Η ναυπήγηση όμως ενός νέου πολεμικού πλοίου, με ισχυρό κύτος, ξυλοδομή που θα άντεχε στα εχθρικά βλήματα και σύγχρονο πυροβολικό, ήταν (όπως και σήμερα) μια απαιτητική και συνεπώς ακριβή διαδικασία, που τα ανύπαρκτα οικονομικά του επαναστατημένου έθνους δεν μπορούσαν να αναλάβουν.

Αυτό θα άλλαζε μόλις μερικά χρόνια μετά, με την επανάσταση να έχει εδραιωθεί και να έχει αποκτήσει δεσμούς και φίλους στα ανακτοβούλια της Ευρώπης και στη μεσαία τάξη των εθνών τους. Η αναγνώριση της Ελλάδας ως έθνους “εμπολέμου” (belligerent nation) θα της προσφέρει φερεγγυότητα για να λάβει διαδοχικά δύο δάνεια από τη Βρετανία. Πλέον, η μικρή Ελλάδα είχε τα οικονομικά μέσα για να θέσει τις βάσεις οργάνωσης ενός μικρού μεν αλλά σύγχρονου πολεμικού στόλου.

Έτσι, τον Αύγουστο του 1824 δύο φρεγάτες παραγγέλθηκαν στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης στρατού και στόλου. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε τη ναυπήγηση οκτώ, αλλά τα μεγάλα έξοδα και οι υπερκοστολογήσεις της διαπραγμάτευσης περιόρισαν σημαντικά την παραγγελία. Η τελική συμφωνία αφορούσε στη ναυπήγηση δύο σύγχρονων φρεγατών στα ναυπηγεία της Νέας Υόρκης, που θα ονομάζονταν «Ελπίς» και «Σωτήρ» έναντι 750.000 λιρών Αγγλίας και που θα πληρώνονταν από το δεύτερο “αγγλικό” δάνειο του κράτους. Περαιτέρω υπερτιμολογήσεις, νέα έξοδα και αδιαφανείς διαδικασίες (που έγιναν το “σκάνδαλο της ναυπήγησης των φρεγατών”) οδήγησαν στην καθυστέρηση της «Ελπίδος» και την ακύρωση του δεύτερου πλοίου.

Τελικά, το πλοίο απέπλευσε με ξένο πλήρωμα και μετά από μια αποτυχημένη ανταρσία με σκοπό να πουλήσει το σκάφος στην Κολομβία, έφτασε στο Ναύπλιο. Νέα προσπάθεια του πληρώματος να το καταλάβει και να το προσφέρει στον Ιμπραήμ πασά έναντι αμοιβής αποτράπηκε την τελευταία στιγμή με παρέμβαση του Μιαούλη και ομάδας 30 ναυτικών που κατέλαβαν το πλοίο με ρεσάλτο. Ο Μιαούλης, που είχε οριστεί ναύαρχος επί όλων των ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο από τον Καποδίστρια, προόριζε τη φρεγάτα για ναυαρχίδα του στόλου και θα έκανε χρήση της για μικρό διάστημα.

Τελικώς, η «Ελπίδα» μετονομάστηκε σε «Ελλάς Ι» και έλαβε μέρος σε μικροσυμπλοκές και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στα τελευταία χρόνια της επανάστασης. Ήταν εκτοπίσματος 1.660 τόνων (κενό), μήκους 60 μέτρων και πλάτους 15. Ο οπλισμός του αποτελείτο από 48 πυροβόλα των 16 λιβρών και 16 ολμοπυροβόλων (καρρονέτες) των 42 λιβρών.

Το 1831, ο Μιαούλης, που είχε προσχωρήσει στο «Αγγλικό» κόμμα, στασίασε κατά του Καποδίστρια και κατέλαβε το μικρό εθνικό στόλο με την φρεγάτα «Ελλάς Ι», στον Πόρο. Όταν ο Ρώσος ναύαρχος Πιότρ Ρίκορντ προσπάθησε να σπάσει τον αποκλεισμό και να εισέλθει στο λιμάνι, ο Μιαούλης πυρπόλησε τη φρεγάτα μαζί με τις κορβέτες «Ύδρα» και «Σπέτσαι» καταστρέφοντάς τις ολοσχερώς.

Μοντέλο υπό κλίμακα της φρεγάτας “Ελλάς Ι”

 

Most Popular