Ο διοικητής των δυνάμεων του Νότου κατά τον Αμερικανικό Εμφύλιο, στρατηγός Ρόμπερτ Λη, κερδίζει μια σημαντική νίκη εναντίον του Ομοσπονδιακού στρατού του Βορρά, στην πόλη Fredericksburg της Βιρτζίνια.
Τρεις σχεδόν μήνες έχουν περάσει από την αιματηρή μάχη του Antietam, όπου ο στρατός των αποσχισμένων Πολιτειών του Νότου αιφνιδίασε και διέλυσε σχεδόν τον Ομοσπονδιακό Στρατό του Βορρά. Ο στρατηγός Λη είχε οργανώσει μια επιθετική και τολμηρή εκστρατεία αλλά προδόθηκε από την έλλειψη ανεφοδιασμού και έπρεπε να υποχωρήσει μετά την επιτυχία του. Οι Βόρειοι δεν μπορούσαν να πιστέψουν στην τύχη τους με τον Πρόεδρο Λίνκολν, τους υπουργούς, την αντιπολίτευση και τον Τύπο να απαιτούν στη συνέχεια μια καταδίωξη από τον στρατό τους, ώστε να ξεπλύνουν τη ντροπή του Αντίταμ αλλά και να γείρουν την πλάστιγγα υπέρ τους.
Ωστόσο, ο διοικητής της Στρατιάς των Βορείων, ο μεγαλόσχημος στρατηγός McClellan, ήταν μεγάλος σε όλα εκτός από πράξεις. Ο γνωστός στον Τύπο της εποχής ως “Μικρός Ναπολέων”, παρά τα επιτελικά σχέδια που παρέδιδε, δεν έδειχνε ικανός ούτε να διοικεί ούτε να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις. Έτσι ο Λίνκολν τον αντικατέστησε τον Νοέμβριο του 1862 με τον στρατηγό Ambrose Burnside και τη ρητή εντολή να κινήσει τη Στρατιά στο Νότο άμεσα. Ο Burnside όντως έθεσε τις μονάδες του σε κίνηση περνώντας τα σύνορα αλλά η κατάσταση είχε αλλάξει.
Ο στρατός του Νότου κατάφερε να αναλάβει εφοδιαζόμενος με πυρομαχικά και τρόφιμα και αναμένοντας την προέλαση του εχθρού, χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Στο ένα, ο στρατηγός Samuel “Stonewall” Jackson ανέλαβε να αναπτυχθεί κατά μήκος της νότιας κοιλάδας του Σεναντόα στη Βιρτζίνια, αναμένοντας την προέλαση του Ομοσπονδιακού Στρατού προς το νότο και την πρωτεύουσα Ρίτσμοντ, ενώ ένα άλλο τμήμα υπό τη διοίκηση του στρατηγού James Longstreet έφραξε το δρόμο προς τα δυτικά. Η κίνηση αυτή επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων.
Οδηγώντας τον ανανεωμένο στρατό του Βορρά, ο Burnside απέρριψε το επιτελικό σχέδιο του προκατόχου του, McClellan, ως ξεπερασμένο από τις εξελίξεις και κατευθύνθηκε δυτικά για να καταλήξει αιφνιδιαστικά στον σιδηροδρομικό κόμβο του Fredericksburg. Από εκεί υπολόγιζε να κινηθεί νότια, εκμεταλλευόμενος την ταχύτητα του σιδηροδρομικού δικτύου για να λαμβάνει ροή ενισχύσεων και ανεφοδιασμού καταλήγοντας στο Ρίτσμοντ, έδρα της κυβέρνησης του Νότου ώστε να τελειώσει τον πόλεμο. Ήταν ένα ενδιαφέρον σχέδιο που βασιζόταν στην αποφασιστικότητα και στην παραπλάνηση.
Αν και πέτυχε να αιφνιδιάσει τους Νοτίους με την προέλασή του, ο ευμεγέθης Oμοσπονδιακός Στρατός (Βόρειοι) παρέμεινε αδρανής μπροστά στο Fredericksburg, περιμένοντας την άφιξη πλωτών γεφυροσκευών για να διασχίσει τον ποταμό Ραπαχάνοκ. Έτσι, το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού χάθηκε, με τον Λη να μετακινεί τη δική του στρατιά στην πόλη και να οχυρώνεται στις απότομες πλαγιές της πέρα από το ποτάμι.
Μάταια οι υφιστάμενοι του Burnside τον παρακαλούσαν να περάσουν το ποτάμι από άλλο σημείο και να υπερφαλαγγίσουν τους Νοτίους. Όταν στις 13 Δεκεμβρίου επιτέλους οι πλωτές γέφυρες είχαν στηθεί, οι στρατιώτες της Συνομοσπονδίας (Νότιοι) είχαν ενισχυθεί και οχυρωθεί στα γύρω υψώματα περιμένοντας υπομονετικά. Όπως άλλωστε έλεγε κι ο Ναπολέων, δεν διακόπτεις ποτέ έναν αντίπαλο τη στιγμή που κάνει λάθος.
Με τις γέφυρες στη θέση τους, η πρώτη επίθεση του υποστρατήγου των Βορείων Γουίλιαμ Φράνκλιν πέτυχε να διασπάσει τις δυνάμεις του «Βράχου» Jackson στο νότο αλλά αμέσως μια αντεπίθεση επανέφερε τους Βορείους στις αρχικές θέσεις τους.
Τότε, οι μεραρχίες των υποστρατήγων Sumner και Hooker διατάχθηκαν να διασχίσουν υπό πυρά πυροβολικού τις γέφυρες, να περάσουν μέσα από την πόλη και να προελάσουν στην απότομη και γυμνή ράχη του υψώματος, ενώ δέχονταν πυρά από το πεζικό του αντιπάλου που καλυπτόταν πίσω από πέτρινους μαντρότοιχους. Οι συνεχείς επιθέσεις έσπασαν κάτω από το βάρος των απωλειών μέχρι που τελικά αποσύρθηκαν.
Η μάχη του Fredericksburg έληξε ως μια ακόμα παταγώδης αποτυχία του Βορρά να ανατρέψει την κατάσταση στο μέτωπο. Το εξοργιστικό ήταν πως ο βιομηχανικός Βορράς υπερείχε σε όλα (πλούτο, άνδρες, διαθέσιμα μέσα, παραγωγικές μονάδες και ικανότητα κινητοποίησης πόρων) εκτός από ένα: την ηγεσία. Η μάχη κατέδειξε την ανικανότητα των στρατηγών του Βορρά να κατανοήσουν στοιχειώδη μαθήματα πολεμικής τακτικής και το αποτέλεσμα ήταν διαρκείς και πολύνεκρες αποτυχίες. Πάνω από 12.000 άνδρες χάθηκαν σε αυτή τη μάχη για τον Βορρά (1.300 νεκροί, 9.600 τραυματίες, 1.700 ανγοούμενοι και αιχμαλωτισθέντες) έναντι 5.400 για τον Νότο (600 νεκροί, 4.100 τραυματίες, 650 αιχμάλωτοι).
Τα νέα της μάχης σκόρπισαν ενθουσιασμό στο Νότο και έθεσαν την ηγεσία του Βορρά υπό αμείλικτη πίεση, αν και ο ίδιος ο Lee έτεινε σε μια συγκρατημένη αισιοδοξία θεωρώντας πως νίκη χωρίς καθαρά κέρδη (εδάφη, καταστροφή του εχθρού, υλικό) ουσιαστικά είναι μια ισοπαλία. Ο Burnside ως διοικητής του Βορρά επωμίστηκε -δίκαια- το κύριο βάρος της ευθύνης για την ήττα και το επόμενο έτος αντικαταστάθηκε από τον Joseph Hooker.
