Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία, που απαντά με κλείσιμο των Στενών. Η κίνηση γίνεται μετά από αιφνιδιαστικό χτύπημα του τουρκικού στόλου στα λιμάνια της Οδησσού, Σεβαστουπόλεως, Θεοδοσίας και Νοβοροσίσκ στις 29 Οκτωβρίου.
Στο απρόκλητο χτύπημα πρωτοστάτησαν τα καταδρομικά «Goeben» και «Breslau» του γερμανικού αυτοκρατορικού Ναυτικού, δύο σύγχρονα πολεμικά που αφού καταδιώχθηκαν από τους Βρετανούς και τους Γάλλους έως την θάλασσα του Μαρμαρά, παραχωρήθηκαν εικονικά στο Οθωμανικό ναυτικό και τα πληρώματά τους φόρεσαν φέσι, συνεχίζοντας ωστόσο να είναι γερμανικά σε όλα, πλην της εμφάνισης!
Στις 27 Οκτωβρίου 1914 , τα οθωμανικά καταδρομικά «Goeben» (πλέον “Yavuz Sultan Selim”) και «Breslau» (πλέον “Midilli”) μαζί με άλλα πλοία, το καταδρομικό “Hamidieh”, το τορπιλοβόλο-καταδρομικό “Berk-i Satvet” και αριθμό αντιτορπιλικών απέπλευσαν από τον Μαρμαρά με προορισμό τους ρωσικούς ναυστάθμους της Μαύρης Θάλασσας.
Εδώ ας θυμίσουμε πως ο προηγούμενος Ρωσοτουρκικός Πόλεμος το 1853 ξεκίνησε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο αλλά αντίστροφα: με τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας υπό τον ναύαρχο Ναχίμωφ να αιφνιδιάζει και να κατακαίει τον οθωμανικό στη ναυτική βάση της Σινώπης, στη Μαύρη Θάλασσα. Οι Γερμανοί εμπνευστές του σχεδίου επιθυμούσαν πιθανώς μια ρεβάνς, εξουδετερώνοντας τον ρωσικό στόλο, εκθέτοντας ταυτόχρονα το “μαλακό υπογάστριο” της Ρωσίας στο Νότο.
Στις 29 Οκτωβρίου, τα οθωμανικά σκάφη έφτασαν στο λιμάνι της Οδησσού στις 03:00 το πρωί, μπήκαν και τορπίλισαν τη ρωσική κανονιοφόρο “Donetz” από απόσταση 65 μέτρων βυθίζοντάς την. Στη συνέχεια βομβάρδισαν ανενόχλητα κάθε εμφανή στόχο, πυρπολώντας αποθήκες καυσίμου, ναυπηγοεπισκευαστικές εγκαταστάσεις, αποθήκες, σταθμευμένα εμπορικά πλοία ακόμα κι ένα εργοστάσιο ζάχαρης.
Ο συναγερμός που σημάνθηκε μεταφέρθηκε και στα γειτονικά λιμάνια που περίμεναν πλέον επίθεση. Τρείς ώρες αργότερα, το “Yavuz” έφτασε έξω από τη Σεβαστούπολη και ξεκίνησε βομβαρδισμό του λιμένος, δεχόμενο τα πυρά παρακτίων πυροβολαρχιών και του σκοπούντος παλιού θωρηκτού “Georgii Pobedonosets”. Δεχόμενο τρία απευθείας πλήγματα, το “Yavuz” αποφάσισε να απεμπλακεί και να αποχωρήσει.
Στη Θεοδοσία, έφτασε την ίδια στιγμή το καταδρομικό “Hamidieh”. Καθώς δεν υπήρχαν πλοία και εγκαταστάσεις άξια για βολή αλλά και καμία αντίδραση εναντίον του, δύο αξιωματικοί, ένας Οθωμανός κι ένας Γερμανός, αποβιβάστηκαν και προειδοποίησαν τον πληθυσμό να εγκαταλείψει την πόλη εντός δύο ωρών, καθώς θα επακολουθούσε βομβαρδισμός. Στη συνέχεια έπλευσε και βομβάρδισε τη Γιάλτα πυρπολώντας κάποιες αποθήκες σταριού.
Η ώρα είχε πάει ήδη σχεδόν 11 το πρωί όταν το “Berk-i Satvet” και το “Midilli” έφτασαν έξω από το Νοβοροσίσκ. Ενώ το δεύτερο ναρκοθετούσε τον ισθμό του Κέρτς, το πρώτο έστειλε αντιπροσωπεία στις τοπικές αρχές να εγκαταλείψουν την περιοχή πριν τον βομβαρδισμό. Συνολικά, πάνω από 300 βλήματα εξαπολύθηκαν κατά της πόλης και του λιμανιού βυθίζοντας εμπορικά πλοία, χωρίς αντίδραση αφού η πόλη δεν προστατευόταν από οχυρές εγκαταστάσεις. Μια προσπάθεια να κοπεί το καλώδιο επικοινωνίας μεταξύ Σεβαστούπολης και Βάρνας απέτυχε και τα πλοία του οθωμανικού στόλου επέστρεψαν στη βάση τους.
Η επιδρομή είχε μάλλον φτωχά πρακτικά αποτελέσματα. Εκτός από τη βύθιση μιας κανονιοφόρου, ο ρωσικός στόλος παρέμεινε άθικτος. Ακόμα όμως και αυτό το τορπιλισμένο “Donetz” ανελκύστηκε, επισκευάστηκε και επέστρεψε σε ενεργό δράση λίγο μετά.
Γεγονός, όμως, ήταν ότι οι Ρώσοι απέτυχαν παταγωδώς να προβλέψουν το γερμανοτουρκικό προληπτικό πλήγμα ή έστω να καταδιώξουν τους επιδρομείς. Ενώ οι δεύτεροι απέτυχαν στην συλλογή πληροφοριών για τη θέση των ρωσικών στόχων και οι φθορές που προκάλεσαν ήταν ελάχιστες.
Την ουσιαστική τουρκική αποτυχία αποτύπωσαν μόνον οι Γερμανοί αξιωματικοί που αξιολόγησαν την επίθεση. Σημείωσαν, μάλιστα, στην αναφορά τους πως το εγχείρημα πέτυχε “μάλλον πολιτικούς παρά στρατιωτικούς στόχους”. Η επιδρομή πάντως πιστώθηκε ως επιτυχημένη στον γερμανόφιλο υπουργό Άμυνας, Ενβέρ πασά, που υπήρξε από την πρώτη στιγμή υποστηρικτής της.
Η πράξη του προκάλεσε πολιτική κρίση στην Κωνσταντινούπολη συνταράσσοντας την κυβέρνηση. Το κύρος του Ενβέρ πασά εκτοξεύτηκε, ενώ σε μια παραζάλη εθνικιστικού αναβρασμού πολλοί πολιτικοί που προτιμούσαν την ουδετερότητα -μεταξύ τους και ο υπουργός Ναυτικών Αχμέτ Τζαμάλ πασά που είχε μάλλον άγνοια για την προετοιμασία της επιχείρησης- απομακρύνθηκαν ή παραιτήθηκαν. Έτσι στις 1 Νοεμβρίου, η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο Α΄Παγκόσμιος είχε αρχίσει και σε αυτήν τη γωνιά του κόσμου.
