Με παρότρυνση του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ, πραγματοποιείται εξέγερση στην πόλη της Δράμας κατά των Βουλγαρικών αρχών κατοχής. Οι τελευταίοι είχαν αγαστή συνεργασία με τους Γερμανούς και ανέλαβαν τη διοίκηση και κατοχή μεγάλων περιοχών της Βόρειας Ελλάδας και της Νότιας Γιουγκοσλαβίας (την αποκαλούμενη από τους ίδιους, Μακεντόνια Βαρντάρσκα) απελευθερώνοντας γερμανικά στρατεύματα από καθήκοντα φύλαξης. Ταυτόχρονα, οι Βούλγαροι προωθούσαν τη, γνωστή από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και πιο πριν, αναθεωρητική στρατηγική τους για τον αφελληνισμό της Μακεδονίας και της Θράκης και την ενσωμάτωση τους στη Βουλγαρία.
Η εξέγερση θα γνωρίσει αρχικά την επιτυχία και θα επεκταθεί γρήγορα σε γειτονικές πόλεις και χωριά. Την επόμενη μέρα όμως, ο Βουλγαρικός στρατός θα συγκεντρώσει και θα εκτελέσει 2.000 περίπου άνδρες ηλικίας 18-45 ετών στη Δράμα και στη γύρω περιοχή. Τα αντίποινα θα συνεχιστούν προκαλώντας τεράστιο προσφυγικό ρεύμα περί των 100.000 ανθρώπων προς τη γερμανοκρατούμενη κεντρική Μακεδονία, με αποτέλεσμα ολόκληρες περιοχές να ερημωθούν.
Οι βουλγαρικές πηγές θα παραδεχθούν την εκτέλεση 1.600 περίπου ανδρών “μόνο” αλλά ο ακριβής αριθμός των θυμάτων είναι αδύνατον να υπολογιστεί. Καθώς εκτός από αντάρτες και άρρενες αμάχους που εκτελέστηκαν για παραδειγματισμό, οι Βούλγαροι συνέχισαν να σκοτώνουν και να κακοποιούν χωρικούς “για συνεργασία με τους αντάρτες”, εννοώντας απλά τους πρόσφυγες που κατέφευγαν στη Δράμα για προστασία από τα διπλανά χωριά. Από βουλγαρικής πλευράς, τις μέρες της εξέγερσης σκοτώθηκαν περίπου 100 περίπου ένοπλοι (στρατιώτες, χωροφύλακες, πολιτοφύλακες) και προύχοντες της πόλης και των γύρω χωριών.
Η καταστροφή κατέδειξε πως πρωτοβουλίες περί εξέγερσης, τέτοιας κλίμακας χωρίς καθοδήγηση από ένα ανώτερο όργανο, που συνήθως ήταν το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, ήταν πολύ επικίνδυνο να αφήνονται στην διαχείριση τοπικών ομάδων. Η εξέγερση της Δράμας στοίχισε τελικά πολύ περισσότερο από την όποια αρχική επιτυχία, επιτείνοντας την ανασφάλεια και αγωνία του πληθυσμού και ερημώνοντας περισσότερο την Θράκη και Μακεδονία από το ελληνικό στοιχείο. Σταδιακά, η Βουλγαρία θα απλώσει περισσότερο την κυριαρχία της στην Βόρειο Ελλάδα προσδοκώντας την προσάρτησή της στο τέλος του πολέμου. Ευτυχώς ο Άξονας θα ηττηθεί…
