Γνωστή σε ιαπωνικές πηγές ως η πρώτη ναυμαχία της θάλασσας του Σολομώντα, ή “battle of the five sitting ducks” για τους Αμερικανούς, κατέληξε σε ήττα των συμμαχικών ναυτικών δυνάμεων από τον ιαπωνικό στόλο, με ελάχιστες, όμως, επιπτώσεις στην πορεία των επιχειρήσεων.
Αντιδρώντας στις αμερικανικές αποβατικές ενέργειες στα νησιά του Σολομώντα, ο ιαπωνικός στόλος έστειλε μια δύναμη κρούσης 7 καταδρομικών και ενός αντιτορπιλικού για να χτυπήσει τις δυνάμεις μεταγωγικών και να διακόψει τον ανεφοδιασμό των στρατευμάτων στην ξηρά.
Εκκινώντας από τις βάσεις τους στη Νέα Γουινέα και στο Αρχιπέλαγος Μπίσμαρκ, τα ιαπωνικά πολεμικά κινήθηκαν νότια για να στρέψουν ξαφνικά στα ανατολικά αποφεύγοντας όσο γινόταν την συμμαχική παρατήρηση. Αν και επιτυχημένη στο μεγαλύτερο μέρος της, η κίνηση των Ιαπώνων ήταν αδύνατον να μην εντοπιστεί. Για την ακρίβεια, τόσο ένα αμερικανικό υποβρύχιο, όσο και αρκετές αυστραλιανές και αμερικανικές αεράκατοι περιπολίας εντόπισαν την κίνηση της ιαπωνικής δύναμης, αναφέροντας στις βάσεις τους αλλά οι πληροφορίες αγνοήθηκαν ή στην καλύτερη περίπτωση, προωθήθηκαν σε άλλα κέντρα, αποσπασματικά και ανακριβώς.
Έτσι, ο ιαπωνικός στολίσκος έφτασε μια ανάσα από τον συμμαχικό αποβατικό στόλο. Οι Ιάπωνες, γνωρίζοντας πως η αποστολή τους ήταν δύσκολη και εναντίον ανώτερου αριθμητικά εχθρού, που θα απολάμβανε εναέριαςκυριαρχία, προτίμησαν να κινηθούν υπό την κάλυψη του σκότους, σε μια τακτική που το αυτοκρατορικό ναυτικό είχε αποδείξει πως διέθετε το πλεονέκτημα.
Τα πλοία του ναυάρχου Γκουνίτσι Μικάουα έφθασαν τη νύχτα της 8ης/9η Αυγούστου 1942 στο στενό της Νέας Γεωργίας και επέπεσαν στη δύναμη προστασίας της απόβασης, του Βρετανού αντιναυάρχου Βίκτορ Κράτσλεϋ, που αποτελείτο εκείνη τη στιγμή από 5 καταδρομικά και 7 αντιτορπιλικά. Τα ιαπωνικά πλοία διατήρησαν αρχικά πυκνή γραμμή πλησιάζοντας εξαιρετικά κοντά στις ακτές και στα αμερικανικά αντιτορπιλικά φυλακής που απέτυχαν αρχικά να τα εντοπίσουν, παρά το μέγεθός τους χάρη στον χαμηλό θόρυβο και την πειθαρχία σιγής και φώτων που εφάρμοσαν οι Ιάπωνες. Τα αντιτορπιλικά αυτά ήταν τα πρώτα που ενεπλάκησαν σε μάχη με τα ιαπωνικά καταδρομικά υφιστάμενα μεγάλες ζημιές.
Ο συμμαχικός στόλος τραβηγμένος από τις λάμψεις και τους ήχους πλησίασε γρήγορα από δύο κατευθύνσεις, βορρά και νότο, με τα ιαπωνικά πλοία να εξαπολύουν δέσμες τορπιλών εναντίον του ενός και στρέφοντας τα κανόνια τους εναντίον του δευτέρου κύματος εχθρικών πλοίων. Η ναυμαχία συνεχίστηκε στα ανοιχτά της νήσου Σάβο, μέσα σε συνθήκες σκότους, λάμψεων από εκρήξεις και κανονιοβολισμούς, φωτοβολίδες και ισχυρούς προβολείς.
Στη μάχη 3 συμμαχικά καταδρομικά βυθίστηκαν και 1 καταδρομικό και δύο αντιτορπιλικά έπαθαν σοβαρές ζημιές με απώλεια 1.077 ανδρών, έναντι 3 ιαπωνικών καταδρομικών, που υπέστησαν ζημιές και 129 νεκρών Ιαπώνων. Αν και συγκεχυμένη και με τους αντίπαλους διοικητές να μην κατορθώνουν να αποκτήσουν πλήρη αντίληψη του πεδίου της σύγκρουσης, η επίτευξη αιφνιδιασμού και η πρωτοβουλία των κινήσεων άφησαν νικητές τους Ιάπωνες.
Στις 03:00 το πρωί ο ναύαρχος Μικάβα συμβουλεύτηκε τους αξιωματικούς του και αποφάσισε να διακόψει τη ναυμαχία και να αποσυρθεί αποφεύγοντας τα συμμαχικά αεροσκάφη, που θα εξαπολύονταν απηνώς εναντίον του στολίσκου του με το πρώτο φως. Αν και είχε κατορθώσει να αιφνιδιάσει τους Συμμάχους και να κερδίσει στα σημεία, ο Ιάπωνας διοικητής είχε αποτύχει στη βασική αποστολή του, να καταστρέψει ή ανακόψει τη ροή εφοδίων και ανδρών του αποβατικού στόλου.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 30 Νοεμβρίου 1942: Ναυμαχία της Τασσαφαρόγκα ή πώς να μην υποτιμάς τον αντίπαλό σου
Πρόκειται για τη μοναδική ήττα του αμερικανικού ναυτικού σε μάχη επί ίσοις όροις στην ιστορία. Αμερικανοί ιστορικοί την κατατάσσουν μαζί με την ναυμαχία της Τασσαφαρόγκα, που θα ακολουθούσε, ως τις χειρότερες ήττες στην ιστορία του Ναυτικού των ΗΠΑ, μετά από το Περλ Χάρμπορ. Το στενό όπου έλαβε χώρα η ναυμαχία θα γίνει πεδίο αναμέτρησης κι άλλες φορές, με αποτέλεσμα να αναφέρεται σήμερα ως “Ironbottom Sound”, από τον αριθμό των χαλύβδινων κουφαριών ναυαγίων που καλύπτουν τον πυθμένα.
