Σε μια σειρά αντιποίνων του Γερμανικού στρατού κατά του αμάχου πληθυσμού κατεχομένων χωρών, τμήμα της 4ης Μεραρχίας Γρεναδιέρων SS “Polizei” (μια δευτέρας διαλογής μονάδας από πρώην αστυνομικούς, προοριζόμενη για τήρηση τάξης στα μετόπισθεν) ισοπεδώνει το Δίστομο.
H Mεραρχία πραγματοποιούσε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή όταν απόσπασμά της έπεσε σε ενέδρα μονάδας του 34ου Συντάγματος πεζικού του ΕΛΑΣ στο Λιθαράκι Στειρίου, έξω από το Δίστομο. Χολωμένοι, οι άνδρες της Μεραρχίας ξέσπασαν. Αυτή τη φορά δεν υπήρχαν οργανωμένες με “γερμανικό τρόπο” εκτελέσεις. Ούτε εκκένωση των σπιτιών, ούτε διαχωρισμός ανδρών και γυναικοπαίδων. Οι στρατιώτες της SS “Polizei” έπεσαν σε έμψυχα και άψυχα σαν λυσσασμένοι. Η φωτογραφία που παρατίθεται είναι η μοναδική από τα γεγονότα.
Άνδρες, γυναίκες και παιδιά κακοποιήθηκαν, σφαγιάστηκαν με κάθε μέσο, σφαίρα, λόγχη ή εκρηκτικά, που είχαν στη διάθεσή τους οι άνδρες των SS. To όργιο φόνων περιέλαβε τόσο τους κατοίκους του Διστόμου όσο και όσους άτυχους είχαν συρρεύσει στην κωμόπολη από τα γύρω χωριά για προστασία.
Οι νεκροί έφτασαν επιβεβαιωμένα τους 228 (111 άνδρες και 117 γυναίκες, ενώ μεταξύ τους βρίσκονταν 53 βρέφη και παιδιά κάτω των 16 ετών). Τα σπίτια όπως και αποθήκες και θημωνιές, κατακάηκαν. Μετά τα γεγονότα, ο επικεφαλής του αποσπάσματος αντιμετώπισε αμέσως κατηγορίες ότι υπερέβη τις εντολές του αλλά το γερμανικό στρατοδικείο τον απάλλαξε.
Η σφαγή του Διστόμου σόκαρε και σοκάρει ως σήμερα όχι μόνο για τον αριθμό των νεκρών, (άλλωστε υπήρξαν στην Ελλάδα της Κατοχής εκτελέσεις και καταστροφές και μεγαλύτερης έκτασης, όπως η σφαγή της Κλεισούρας στις 5 Απριλίου με πάνω από 270 θύματα κάθε ηλικίας) αλλά για τον τρόπο που διεξήχθη και γιατί ουδέποτε υπήρξε πραγματική “κάθαρση”. Οι υπεύθυνοι έμειναν ατιμώρητοι και καμία επίσημη επανόρθωση δεν έλαβε χώρα.