ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 18 Ιουνίου 860: Η μεγάλη επιδρομή των Ρως στην Κωνσταντινούπολη

Περίπου 200 πλοιάρια των Ρως εμφανίζονται άξαφνα στην Κωνσταντινούπολη και οι πολεμιστές λεηλατούν τα περίχωρά της, καίγοντας σπίτια και σφάζοντας τους κατοίκους. Στη συνέχεια ο στολίσκος πέρασε στη θάλασσα του Μαρμαρά, όπου λεηλάτησε τα Πριγκηπόννησα.

Κάπως έτσι ξεκίνησε η πρώτη επαφή των Ρως με τους Ρωμαίους της Κωνασταντινούπολης, μια σχέση αρπαγής και λεηλασίας που θα εξελισσόταν σε αμφίδρομη επιρροή: δίνοντας δύναμη στην αυτοκρατορία και ενσταλάσσοντας στοιχεία πολιτισμού και οργάνωσης στη φυλετική κοινωνία του Βορρά, που θα άλλαζε την ιστορία της για πάντα.

Οι Βίκινγκς, πολεμικός λαός, που έπρεπε να καταφύγουν στην αρπαγή για να επιβιώσουν στο δύσκολο περιβάλλον του Βορρά, διεισέδυσαν μέσα από τα φαρδιά ποτάμια της Βαλτικής στο εσωτερικό της σημερινής Ρωσίας λεηλατώντας χωριά και εγκαθιστώντας σταθμούς ανεφοδιασμού. Σταδιακά, οι επιδρομείς ανέπτυξαν ένα δίκτυο εμπορίου που επεκτάθηκε από τις βαλτικές ακτές μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.

Καθώς δεν διέκριναν μεταξύ φυλών, οι επιδρομείς αφομοίωσαν στις τάξεις τους Φίννους, Σουηδούς, λαούς των Βαλτικών χωρών και Σλαβικές φυλετικές ομάδες που έβρισκαν στο δρόμο τους. Όποιος επιθυμούσε να ενταχθεί στον τρόπο ζωής και ήταν ικανός να ακολουθήσει στις εκστρατείες, γινόταν μέρος της ομοεθνίας. Διασχίζοντας τη Μαύρη Θάλασσα προς αναζήτηση νέων, παρθένων και πλουσίων περιοχών για λεηλασία, έφτασαν στις ρωμαϊκές επαρχίες της Ανατολής και άκουσαν για την χρυσοποίκιλτη πολιτεία των Ρουμεόρουμ.

Οι Βυζαντινοί Ρωμαίοι τους γνώρισαν σαν επιδρομείς στις επαρχιακές πόλεις της Μαύρης Θάλασσας και αρχικά τους διέκριναν από τους εξίσου τρομερούς Πετσενέγκους, χωρίς να είναι σίγουροι για την προέλευσή τους. Στην πραγματικότητα, η πρώτη επαφή των Βυζαντινών με τους Ρως έγινε το 839 πάλι με επιδρομή, αλλά οι Βυζαντινοί χρονογράφοι και πολιτικοί δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία αποκαλώντας τους «Ταυροσκύθες».

Επιπλέον, ο πατριάρχης Φώτιος τους αναγνώρισε στα κείμενά του ως ξεχωριστό έθνος αλλά χωρίς άλλες πληροφορίες τους αναφέρει ως «έθνος άγνωστον» ή «Ρως». Σε άλλες πηγές τους ονόμαζαν “δρομίται” εξαιτίας της συνήθειάς τους να εκστρατεύουν με πολεμικά πλοιάρια. Η ρωμαϊκή άποψη ήταν πως επρόκειτο για άλλη μια κατηγορία βαρβάρων, άξεστων και απολίτιστων, που δεν κυβερνώνται από νόμο.

Το 860 μ.Χ. έφτασαν και στην ίδια την Κωνσταντινούπολη, όπου εμφανίστηκαν με σημαντική δύναμη στις 18 Ιουνίου. Σύγχρονες πηγές αποκαλύπτουν πως η τολμηρή επίθεση συνδέεται με την κατασκευή ενός νέου αυτοκρατορικού οχυρού, στο στόμιο ενός ποταμού που παρακώλυε το ελεύθερο εμπόριο των Ρως στη Μαύρη Θάλασσα. Οι φύλαρχοι το θεώρησαν αιτία πολέμου και συγκεντρώθηκαν μαζικά για να χτυπήσουν.

Οι πολεμιστές εμφανίστηκαν “σαν σμήνος από φονικές σφήκες”, έκαψαν σπίτια, σπάθισαν ή πελέκησαν τους κατοίκους των παραλίων και πέρασαν ανεμπόδιστοι στη θάλασσα του Μαρμαρά λεηλατώντας τα Πριγκηπόνησα. Την ίδια στιγμή, ο πατριάρχης Φώτιος και οι κάτοικοι παρακολουθούσαν ανίκανοι να αντιδράσουν, πέραν των προσευχών προς τη Θεοτόκο.

Ούτε ένας στρατιώτης δεν βρέθηκε να τους αναχαιτίσει. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ ο 3ος (ο «Μέθυσος»), βρισκόταν στην Μικρά Ασία πολεμώντας τους Άραβες ενώ ο στόλος μαχόταν ταυτόχρονα κατά των Αράβων και των Νορμανδών στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Οι παράλληλες εκστρατείες του Βυζαντίου είχαν αφαιμάξει την Πόλη από στρατιωτικά τμήματα και πολεμικά πλοία. Έτσι, η κίνηση 200 πλοιαρίων μέσω των ποτάμιων οδεύσεων έμεινε ανεντόπιστη και όταν επέπεσε στην Πόλη «ως κεραυνός εξ ουρανών» κατά τις αφηγήσεις της εποχής, κανείς δεν μπορούσε να κάνει τίποτα.

Η επιδρομή των Ρως κράτησε μέχρι τις 4 Αυγούστου, οπότε οι τελευταίοι αποχώρησαν μην έχοντας δυνατότητα να επιτεθούν κατά των τειχών. Οι Ρως θα επιστρέψουν αντιμετωπίζοντας πλέον τις αυτοκρατορικές λόγχες και το υγρό πυρ, που θα πάρει μυθικές διαστάσεις στις αφηγήσεις του λαού τους. Νέες λεηλασίες θα λάβουν χώρα στα Βαλκάνια και στις πόλεις του Ευξείνου μέχρι που τολμηροί αυτοκράτορες θα τους αντιμετωπίσουν δυναμικά με εκστρατείες. Τελικά θα έρθουν σε συνεννόηση, φέρνοντας λαούς του Βορρά στις τάξεις των μισθοφόρων των αυτοκρατορικών στρατευμάτων, όπου θα επανδρώσουν την πιο γνωστή στρατιωτική κάστα της αυτοκρατορίας: τη Βαράγγεια Φρουρά.

Most Popular