Κατά το παρελθόν έχουμε προβεί σε λεπτομερή παρουσιάση του «Schwerer Gustav» του μεγαλυτέρου πυροβόλου που έχει δει ποτέ η ανθρωπότητα. Ένα άλλο, περίπου του ιδίου είδους, ήταν ο επωνομαζόμενος «Little David» που κατασκευάστηκε για τον αμερικανικό στρατό και προοριζόταν για χρήση εναντίον των Ιαπώνων στα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό υπήρξε το μεγαλύτερο ολμοβόλο της ιστορίας, δεχόμενο βλήματα των 914 χλστ. Όμως δε χρησιμοποιήθηκε ποτέ σε μάχη, διότι οι Ιάπωνες παραδόθηκαν προτού καταστούν μάρτυρες των ικανοτήτων του.
Το «Schwerer Gustav» γεννήθηκε, όπως είπαμε, ως ιδέα πριν από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το επιτελείο του Χίτλερ προετοίμαζε τα σχέδια της εισβολής στη Γαλλία. Το όπλο θα συνέδραμε τον γερμανικό στρατό να διεισδύσει στη Γραμμή Μαζινό, αλλά τα πράγματα ήρθαν βολικότερα, αφού ο σκοπός επετεύχθη ευκόλως με τις μηχανοκίνητες μεραρχίες να ανοίγουν δρόμο μέσα από τα πυκνά βελγικά δάση, αιφνιδιάζοντας ολοσχερώς την άμυνα των συμμαχικών δυνάμεων. Παρ’ολα αυτά, έλαβε μέρος σε ορισμένες μάχες, όπως στην πολιορκία της Σεβαστουπόλεως στο Ανατολικό Μέτωπο.
Στο σημερινό άρθρο, θα επιχειρήσουμε μία σύντομη και περιεκτική αναδρομή στους προγόνους του γερμανικού υπερπυροβόλου, αφού τα τεράστια πολιορκητικά όπλα δεν είναι κάτι καινούργιο στο σύγχρονο πόλεμο. Τέτοια ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται, με διαφορετικές μορφές ασφαλώς, από τον ύστερο μεσαίωνα.
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα ήταν το εντυπωσιακό κανόνι Tsar των 890 χλστ. που έφτιαξαν οι Ρώσοι γύρω στο 1586. Ζύγιζε 39 τόνους και μπορούσε να εκτοξεύσει μπάλες των 771 κιλών εκάστη. Το κύριο υλικό κατασκευής του ήταν ο μπρούτζος και αποτελούσε στην πραγματικότητα ένα έργο τέχνης με λεπτεπίλεπτες ανάγλυφες διακοσμήσεις στη βάση, το σωλήνα πυροδοτήσεως, ακόμη και τους τροχούς. Το φοβερό μέγεθός του το καθιστούσε κάπως άχρηστο σε συνθήκες πραγματικής μάχης, όπως ακριβώς συνέβη και με το «Schwerer Gustav». Ήταν περισσότερο όπλο κύρους παρά χρηστό πολεμικό εξάρτημα. Σήμερα εκτίθεται έξω από το Κρεμλίνο μαζί με μερικές διακοσμητικές μπάλες εκτοξεύσεως.
Ωστόσο, το πυροβόλο του Τσάρου δεν υπήρξε το μεγαλύτερο σε διάμετρο πριν από τον 20ο αιώνα. Οι Βρετανοί είχαν κατασκευάσει κατά την έκτη δεκαετία του 19ου αιώνος ένα τεράστιο πυροβόλο 42 τόνων που μπορούσε να ρίξει εκρηκτικά βλήματα των 914 χλστ. σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων. Αυτό το τρομακτικό όπλο ονομαζόταν «Mallet’s Mortar» και κάθε οβίδα του ζύγιζε περίπου 1,25 τόνους. Μόνο δύο φτιάχτηκαν, τα οποία προορίζονταν για χρήση στον πόλεμο της Κριμαίας, αλλά ποτέ δε γνώρισαν αληθινή δράση.
Η χρήση μεγάλων διαστάσεων πυροβόλων του 20ου αιώνος ξεκίνησε με το Big Bertha (επίσης γνωστό και ως «Fat Bertha») κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το όπλο των 43 τόνων της γερμανικής Krupp απέδειξε τις ικανότητές του καταστρέφοντας πολλά βελγικά και γαλλικά οχυρά παλαιοτέρας τεχνολογίας με τα διαμέτρου 420 χλστ. βλήματά του. Το πυροβόλο όμως ήταν σχεδόν άχρηστο εναντίον νεοτέρων, κατασκευασμένων από σκυρόδεμα ενισχυμένο με χάλυβα. Λόγω αυτού, η χρήση του περιορίστηκε, καθότι πολυέξοδη και αναποτελεσματική στο βαθμό που οι Γερμανοί επιθυμούσαν.
Μολαταύτα, η γερμανική στρατιωτική βιομηχανία δεν αποθαρρύνθηκε, προχωρώντας στην κατασκευή νέων εξαιρετικά βαρέων κανονιών. Ένα από αυτά ήταν το Karl-Gerät, επίσης γνωστό και ως Mörser Karl-Gerät, που έφερε το προσωνύμιο «Thor» (από το θεό της βροντής των Βίκινγκς) και παρήχθη μεταξύ του 1937 και 1940. Ήταν αυτοκινούμενο, διέθετε κάννη των 600 χλστ. και εκτόξευε βλήματα βάρους μεταξύ 1.250 και 2.170 κιλών. Το μειονέκτημά του ήταν η σχετικά μικρή εμβέλεια βολών, «μόλις» 10 χλμ., με τις ελαφρύτερες οβίδες. Σημείωσε πάντως αρκετές επιτυχίες κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, κυριως μεταξύ των ετών 1941 και 1945.
Να ολοκληρώσουμε το παρόν με μια μνεία και στο είδος των σιδηροδρομικών κανονιών. Υπήρξαν εντυπωσιακά τεχνολογικώς κατασκευάσματα, αλλά το τεράστιο μέγεθός τους περιόριζε σοβαρά τη μεταφορά τους, ενώ και η εγκατάστασή τους απαιτούσε άπλετο χρόνο. Μεταφέρονταν σε κομμάτια τα οποία συναρμολογούνταν στο μέρος που επρόκειτο να δράσουν. Ασφαλώς η συναρμολόγηση προ μεταφοράς ήταν εξαιρετικά δυσχερής και έπρεπε αναγκαστικά να θυσιαστεί η μία διαδικασία υπέρ της άλλης. Αποτελούνταν από πέντε κατά βάση κομμάτια που μεταφέρονταν ξεχωριστά σε ειδικά σχεδιασμένα σιδηροδρομικά βαγόνια.
Η ομάδα Krupp κατασκεύασε πολλά τέτοια στην προσπάθεια επικρατήσεως της Γερμανίας κατά τη διάρκεια και των δύο παγκοσμίων πολέμων. Δημιούργηκε επίσης και μικρότερα πυροβόλα τα οποία στόχευαν στην άμυνα θωρακισμένων τρένων. Και αυτά τα όπλα όμως δεν ήταν εφευρέσεις του 20ου αιώνος. Τα πρώτα σε σιδηροδρομικές ράγες χρησιμοποιήθηκαν κατά τον αμερικανικό εμφύλιο. Ήταν ναυτικά κανόνια Brooke Rifle των 32 λιβρών τοποθετημένα σε επίπεδη βάση βαγονιού, ενώ η κάννη τους ξεπρόβαλε μέσα από εμπρόσθια κεκλιμένη θωράκιση. Xρησιμοποιήθηκαν εκτενώς στη μάχη του σταθμού Savage κατά την 29η Ιουνίου του 1862. Όπλα επάνω σε ράγες αναπτύχθηκαν επίσης από το Γαλλικό και τον Βρετανικό Στρατό κατά τον 19ο αιώνα.
