Κατά τους δύο πρώτους χειμώνες του Hartmann στo Ανατολικό Μέτωπο, η Luftwaffe αντιμετώπιζε σοβαρότατα προβλήματα λόγω του υπερβολικού ψύχους. Τα όπλα των αεροσκαφών αχρηστεύονταν όταν το παγωμένο γράσο μπλόκαρε το μηχανισμό των κλείστρων.
Οι αιχμάλωτοι Σοβιετικοί ήταν αυτοί που έδειξαν στους Γερμανούς χειριστές πως να ανταπεξέλθουν των δυσχερειών, με την ανάμειξη βενζίνης και λαδιού του αεροπλάνου που γύριζε τη μίζα εύκολα. Καθώς ο κινητήρας θερμαινόταν, η βενζίνη εξατμίζετο, εξαλείφοντας έτσι τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Ένας αιχμάλωτος πιλότος άναβε φωτιά κάτω από το Me-109, ξεπαγώνοντάς το ώστε να μπορεί να ξεκινήσει. Οι φλόγες δεν κατέστρεφαν τίποτα πλην της βαφής.
Με αυτές τις τεχνικές, η JG.52 αιφνιδίασε τους Σοβιετικούς στις αρχές του 1944. Ενώ ο Κόκκινος Στρατός προήλαυνε ακάθεκτος προς τα δυτικά, ο Hartmann έβρισκε τρόπους να κρατάει τον εχθρό μακρυά από τη μονάδα του. Ταυτοχρόνως όμως, ο εχθρός αύξησε την αποφασιστικότητά του στο να απαλλαγεί από το «Μαύρο Διάβολο του Νότου».
Στα τέλη Φεβρουαρίου, ενώ περιπολούσε επάνω από τη Ρουμανία, μακριά από το μέτωπο, δέχτηκε επίθεση από ένα Yakovlev Yak-9 που προσπαθούσε επισταμένως να τον εμβολίσει. Ο Σοβιετικός χειριστής ήταν αρκετά ικανός, προσέχοντας ιδιαιτέρως ώστε να μην βρεθεί έμπροσθεν του στόχου του. Δύο λεπτά όμως αργότερα, ο επιδέξιος Hartmann, ερχόμενος από αρκετά χαμηλό ύψος, άνοιξε πυρ στην κοιλιά του Yak-9 όπου πήρε φωτιά. Ο πιλότος αναγκάστηκε να πηδήξει με το αλεξίπτωτό του και περισυνελέγη από ένα ελαφρύ αναγνωριστικό Fiesler Fi-156 Storch, που τον μετέφερε στη βάση της JG.52.
Η ανωτάτη απόδοση τιμών σε ηλικία μόλις 22 ετών
Ο Στάλιν είχε καταστήσει απολύτως ξεκάθαρο πως κάθε Ρώσος αιχμάλωτος που επέστρεφε από τη Γερμανία, θα αντιμετωπιζόταν μονάχα ως προδότης, με τις ανάλογες ασφαλώς συνέπειες, παρακάμπτοντας την όποια προσφορά του στην πατρίδα του. Όταν λοιπόν ο νεαρός σοβιετικός πιλότος έφτασε στη μονάδα του Hartmann, τρομοκρατήθηκε όταν του εξήγησαν πως δε σκόπευαν να τον εκτελέσουν, διότι γνώριζε με σαφήνεια τι τον περίμενε αν τον παρέδιδαν κάποια στιγμή στους συντρόφους του. Δύο ημέρες αργότερα μεταφέρθηκε στο αρχηγείο της Πτέρυγας για ανάκριση.
Την Άνοιξη ο Hartmann βρέθηκε εκ νέου στη Γερμανία, αυτή το φορά για να παραλάβει στις 4 Μαρτίου του 1944 το Σταυρό των Ιπποτών με τα φύλλα δρυός, από τον Χίτλερ αυτοπροσώπως. Ταυτοχρόνως, ο Κόκκινος Στρατός συγκέντρωνε τις δυνάμεις του για την επερχόμενη καλοκαιρινή επίθεση. Έτσι. ο παρασημοφορημένος εικοσιδυάχρονος επέστρεψε στο μέτωπο, τη στιγμή που χρειαζόταν περισσότερο από κάθε άλλη φορά.
Τον Ιούνιο-Ιούλιο, οι σταλινικές δυνάμεις πίεζαν ανελέητα τις αποδυναμωμένες γερμανικές γραμμές αμύνης και ο Hartmann είχε κυριολεκτικά καταστήσει σπίτι του το πιλοτήριο του μαχητικού του. Η κύρια αποστολή του ήταν η εξουδετέρωση των επικίνδυνων Shturmovik, κατορθώνοντας πάντοτε να επιτεθεί στο αδύναμο σημείο τους, την κοιλιά της ατράκτου. Την 1η Ιουλίου, μόλις με 120 βολές, κατέρριψε τρία από αυτά, ανεβάζοντας το ρεκόρ του στα 250. Οι πράξεις του τιμήθηκαν με το μετάλλιο του Σταυρού των Ιπποτών με Φύλλα δρυός και ξίφη.
Ήταν η 3η Αυγούστου όταν o Γερμανός πιλότος έμαθε για την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Φύρερ, συνειδητοποιώντας ταυτοχρόνως πόσο οι Γερμανοί επιτελείς είχαν υποτιμήσει τη Σοβιετική Ένωση τρία χρόνια νωρίτερα. Τώρα οι συνέπειες έπλητταν βάναυσα τη χώρα του. Μεταξύ της 20ης Ιουλίου και 22ας Αυγούστου, κατέρριψε άλλα 32 αεροπλάνα. Όμως ο αριθμός τους στους ουρανούς δεν μειωνόταν. Για κάθε ένα που χανόταν, άλλα 100 έδειχναν να εμφανίζονται. Μέχρι το τέλος του μηνός είχε φτάσει τις 300 επιτυχίες με εξαιρετική ευκολία. Χαρακτηριστικό είναι δε πως μέσα σε δύο μόλις ημέρες (23 και 24 Αυγούστου) κατέρριψε 19 αεροπλάνα, παρά τις προβληματικές καιρικές συνθήκες.
Δύο ημέρες αργότερα μετέβη εκ νέου στο Insterburg για να παραλάβει το παράσημο του Σταυρού των Ιπποτών με τα διαμάντια. Φτάνοντας στο αρχηγείο του Χίτλερ, αρνήθηκε να παραδώσει, για λόγους ασφαλείας, το πιστόλι του, αναφέροντας στους φρουρούς των Ες-Ες πως θα αποχωρούσε εάν ο Χίτλερ τον προσέβαλε με μια τέτοια πράξη δυσπιστίας. Τελικώς του επετράπη και στο μεσημεριανό γεύμα που ακολούθησε της τελετής ενημέρωσε τον Φύρερ με απογοητευτική ακρίβεια για τις συνθήκες του Ρωσικού Μετώπου, όπως και τα προβλήματα στην εκπαίδευση νέων πιλότων. Ήταν όμως πολύ αργά για μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να είχαν διορθώσει ή αποτρέψει την επιδείνωση της στρατιωτικής κατάστασης.
Εκείνη την εποχή ο Χίτλερ ήλπιζε στη διάρρηξη της συμμαχίας Άγγλων, Αμερικανικών και Σοβιετικών, ώστε να κερδίσει χρόνο για να παράξει τα νέα επαναστατικά του όπλα. Θεωρούσε πως έτσι θα μπορούσε να αποκτήσει ένα επαρκές τεχνολογικό πλεονέκτημα για να τελειώσει τον πόλεμο, διαπραγματευόμενος μια υπό όρους κατάπαυση του πυρός, και να μην χάσει την εξουσία. O Hartmann πίστευε πως κάτι τέτοιο δεν ήταν ουτοπικό, καθότι, σε μια αποστολή αναχαιτίσεως ρωσικών βομβαρδιστικών πάνω από τη Βουδαπέστη, εμφανίστηκαν P-51 «Mustangs» και οι Σοβιετικοί νόμιζαν πως θα δέχονταν φίλια επίθεση. Η σύγχυση που προκλήθηκε, του έδωσε την ευκαιρία να διαφύγει με τους συμπατριώτες του την κρίσιμη στιγμή, αφού τα καύσιμά τους τελείωναν.
Κατόπιν, ενημερώθηκε πως επρόκειτο να μεταφερθεί σε μια νέα μονάδα μαχητικών, εφοδιασμένη με Messerschmitt Me-262A-1a. Δεν δέχτηκε τη διαταγή με ενθουσιασμό, όντας στενά συνδεδεμένος με τη Μοίρα του. Οι εκκλήσεις του τελικώς εισακούσθησαν και του επετράπει να παραμείνει στο Ανατολικό Μέτωπο. Αυτή όμως ήταν μια τραγική απόφαση για την οποία θα μετάνιωνε βαθέως, και μάλιστα όχι πολύ αργότερα.
Εν συνεχεία πέρασε λίγο καιρό στο κέντρο ανάπαυσης και ανάρρωσης της Luftwaffe στο Bad Wiessee, όπου έφερε λίγο πιο μετά και την αγαπημένη του Ούρσουλα την οποία ενυμφεύθη το Σεπτέμβρο του 1944 στο κέντρο αεροπορίας. Οκτώ μέρες αργότερα επέστρεψε στο μέτωπο, για τον τελευταίο χειμώνα του πολέμου, ενώ η σύζυγός του κυοφορούσε έναν γιο που ουδέποτε θα έβλεπε, όπως θα εξηγήσουμε.
Ενθουσιασμένος από τη διαφαινόμενη επιτυχία της Μάχης των Αρδεννών, πολέμησε με ελπίδα και αναπτερωμένο ηθικό. Όμως τα νέα της αναχαίτησης και απώθησης των Συμμάχων προς τη Μάγχη δεν ήρθαν ποτέ.
Το Μάρτιο του 1945, ο Hartmann κλήθηκε από τη Jagdverband 44 του Adolf Galland, αλλά δεν τον ενδιέφερε να αφήσει τα Messerschmitt για να συνεχίσει να μάχεται σε Μοίρα αεριωθουμένων.
Eν τω μεταξύ, η Μοίρα του, η JG.52, μεταφέρθηκε στην Τσεχοσλοβακία, μια εποχή που το ανατολικό και το δυτικό μέτωπο ήταν κοντά στο να ενωθούν. Στην πρώτη του περιπολία εκεί, συνάντησε ένα σμήνος Petlyakov Pe-2 και σοβιετικών Douglas a-20, συνοδευόμενα από P-51 «Mustangs» με κατεύθυνση προς τη Πράγα. Πριν προλάβει να διαφύγει ασφαλής με τους άνδρες του, κατάφερε να καταρρίψει δύο από τα αμερικανικά μαχητικά και ένα Douglas, περνώντας ανάμεσα από τα Pe-2 χωρίς να πυροβολήσει εναντίον τους. Συνολικά κατέρριψε επτά αμερικανικά αεροσκάφη στην καριέρα του. Όλα τα υπόλοιπα ήταν σοβιετικά.
Στις 8 Μαΐου, βρήκε ένα Yak-7 που έκανε πολλαπλούς ελιγμούς πάνω από το Brunn. Εκείνη ήταν η 352η επιτυχία του. Η εξαιρετική του όραση, η σκοπευτική του δεινότητα και το ταλέντο του τον κατέστησαν ως τον άσο με το ευρύτερο σκορ στην ιστορία. Δεύτερος υπήρξε άλλος πιλότος της JG.52, ο Gerhard Barkhorn, με 301 καταρρίψεις.
Όταν προσγειώθηκε μετά την περιπολία πάνω από το Brunn, έλαβε την είδηση για την παράδοση της χώρας του. Οι επιβιώσαντες πιλότοι της JG.52 έκαψαν πρώτα τα Me-109 τους και κατόπιν παραδόθηκαν στους Αμερικανούς, συμπεριλαμβανομένου και του Hartmann.
Θα ολοκληρώσουμε την επομένη με τη μεταφορά του στα γκουλάγκ στα βάθη της ΕΣΣΔ και την κατάληξή του
