Το απόγευμα της 3ης Αυγούστου του 1989, μια πτήση ρουτίνας της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας προς τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου κατέληξε σε τραγωδία, όταν το ελαφρύ Shorts 330-200 προσέκρουσε σε απόκρημνη πλαγιά του όρους Κερκετέας της Σάμου, με αποτέλεσμα την ολική καταστροφή του και την απώλεια του συνόλου των επιβατών και πληρώματος.
Η πτήση, OA 0545, ξεκίνησε στις 13:15 από το αεροδρόμιο “Μακεδονία” της Θεσσαλονίκης με προορισμό την Κω, με ενδιάμεση στάση στη Σάμο. Το αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας, θυγατρική της Ολυμπιακής που επιχειρούσε με ελαφρά κυρίως ελικοφόρα αεροσκάφη για τη διασύνδεση των νησιών, έφερε το όνομα “Νήσος Μήλος” και νηολόγιο SX-BGE και ανήκε σε μια κλάση αεροασκαφών που προήλθαν από ένα ελαφρύ στρατιωτικό μεταγωγικό, το SC.7 Skyvan της βρετανικής Shorts Brothers. Το αρχικό αεροσκάφος είχε πολύ απλές γραμμές, με μικρή μάλλον αεροδυναμική σιλουέτα, που θύμιζε σχέδια ανεμοπλάνων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Υψηλοπτέρυγο με δύο κινητήρες turboprop Pratt & Whitney Canada PT6A-45-R και ουραίο πτέρωμα τύπου “Η”, μπορούσε να μεταφέρει μέχρι 30 επιβάτες και τριμελές πλήρωμα (δύο χειριστές και έναν ιπτάμενο συνοδό) για πτήσεις μικρών αποστάσεων. Το χαρακτηριστικά του να απογειώνεται σε μικρές αποστάσεις ταίριαζε στο προφίλ των αεροσκαφών που η ΟΑ ήθελε για τη διασύνδεση των νησιών με τους πολύ μικρούς διαδρόμους.
Στις 17:00, κι ενώ το αεροσκάφος βρισκόταν πάνω από τη Σάμο σε φάση προσέγγισης για προσγείωση, ξεφνικά χάθηκε από τα ραντάρ της Πολιτικής Αεροπορίας. Προσπάθειες να αποκατασταθεί η επικοινωνία του πύργου ελέγχου απέβησαν άκαρπες και λίγα λεπτά αργότερα ξεκίνησαν έρευνες εντοπισμού του. Στις επιχειρήσεις συμμετείχαν η Πυροσβεστική, η Αστυνομία και φυσικά ελικόπτερα της Πολεμικής Αεροπορίας και ένα μεταγωγικό C-130, καθώς και πεζοπόρα τμήματα του 4ου ΕΤΕΘ (Ειδικό Τάγμα Εθνοφυλακής). Η αρχική σκέψη των αρχών ήταν πως το μικρό αεροσκάφος κατέπεσε στη θάλασσα αλλά ένας βοσκός κατηύθηνε τις έρευνες στις πλαγιές του όρους Κερκετέας ή Κερκής στο Μαραθόκαμπο, από ήχους συντριβής που άκουσε.
Σύντομα, ελικόπτερα εντόπισαν τα συντρίμια σε ύψος 1.370 μέτρων, πολύ κοντά στην κορυφή του όρους που φτάνει στα 1.420 μέτρα. Όταν οι καταδρομείς έφτασαν στο σημείο, λίγο μετά τα μεσάνυχτα λόγω του εξαιρετικά δύσβατου του εδάφους, οι φωτιές δεν είχαν ακόμα σβήσει ενώ πολλά συντρίμια και ανθρώπινα μέλη είχαν διασκορπιστεί σε σημαντική απόσταση από το σημείο κρούσης. Το Short 330 είχε κοπεί στα δύο και είχε κομματιαστεί, σημάδι της ξαφνικής και βίαιης πρόσκρουσης στη βραχώδη πλαγιά. Και οι 31 επιβάτες και το τριμελές πλήρωμα είχαν σκοτωθεί.
Αμέσως ξεκίνησαν έρευνες για τη διευρεύνηση του ατυχήματος καθώς και οι πρώτες εικασίες για τα αίτια της πτώσης. Κάποιες πρώτες υπόνοιες για τρομοκρατικό χτύπημα ή δολιοφθορά απορρίφθηκαν γρήγορα. Η επιτροπή διερεύνησης υπό τον Σ. Ζέζα, υποδιοικητή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας μαζί με τους Μουσλίδη, αερολιμενικό, Κοττά, αρχιχειριστή της Ο.Α. και Χαλκιαδάκη, αεροναυπηγό και τεχνικό διευθυντή της Ο.Α., διαπίστωσε πως το αεροσκάφος βρισκόταν σε απαράδεκτα μικρό ύψος, κάτω των 3.000 ποδών κατά τη φάση προσέγγισης, ενώ πετούσε με οπτικά βοηθήματα (VMC – Visual Meteorological Conditions) αντί για όργανα πλοήγησης (IFR – Instrument Flight Rules), σε περιοχή που επικρατούσε πυκνή νέφωση και ισχυρά ρεύματα αέρα.
Δυστυχώς, το μέγεθος της καταστροφής, η απουσία “μαύρου κουτιού”, που δεν υπήρχε σε αεροσκάφη τόσο μικρού τύπου δεν απέδωσε πολλά στοιχεία για τις συνθήκες του ατυχήματος αφήνοντας υπερβολικά πολύ χώρο σε εικασίες και θεωρίες συνομωσίας. Το αεροσκάφος Shorts 330 διαθέτει μόνο ένα κουτί καταγραφής των συνομιλιών των χειριστών με εξωτερικούς δέκτες και έναν “φάρο” που ενεργοποιείται όταν το αεροσκάφος συντριβεί, εκπέμποντας περιοδικά ένα σήμα κινδύνου. Ήταν σε μεγάλο βαθμό χάρη στο τελευταίο που το αεροσκάφος εντοπίστηκε τόσο γρήγορα ενώ το σήμα κινδύνου επιβεβαιώθηκε και από γαλλικό δορυφόρο.
Θεωρίες πως το αεροσκάφος καταρρίφθηκε από άλλο, υπερβολικά σχόλια για την κατάσταση ασφαλείας του συγκεκριμένου τύπου, που τα περιέγραφαν ως “ιπτάμενα φέρετρα” καθώς και επικλήσεις στο υπερφυσικό από μέλη των συγγενών και δημοσιογράφους της εποχής, σύντομα απορρίφθηκαν. Ορισμένοι, μάλιστα, θυμήθηκαν πως το πλέον πολύνεκρο ατύχημα της πολιτικής αεροπορίας στην Ελλάδα ήταν η πτώση ενός YS-11 της Ολυμπιακής το 1976 με 50 νεκρούς. Τραγική ειρωνεία, πως το αεροσκάφος εκείνο έφερε επίσης το όνομα “Νήσος Μήλος”, όπως και το μοιραίο Shorts 330.
Ατυχώς, το πόρισμα της επιτροπής κατέληξε πως αιτία του ατυχήματος έδειχνε να είναι η υπερβολική αυτοπεποίθηση του χειριστή που επέλεξε να πετάξει σε χαμηλό ύψος, σε επικίνδυνες για την πτήση γεωγραφικές και κλιματικές συνθήκες και με βοήθημα μόνο την εμπειρία και τις ικανότητές του. Αυτές οι παρατηρήσεις καθώς και ο πόνος για τον χαμό των 34 επιβατών και μελών του πληρώματος, χρωμάτισαν μια μελανή σελίδα για την πολιτική αεροπορία και τους χειριστές της πτήσης ΟΑ 545. Ωστόσο, κανείς δεν αρνήθηκε πως κυβερνήτης και συγκυβερνήτης ήταν εξαιρετικά έμπειροι χειριστές σε αυτόν τον τύπο αεροσκάφους αλλά και γενικότερα. Σήμα κινδύνου εκπέμφθηκε από τους χειριστές δευτερόλεπτα πριν το δικινητήριο αεροσκάφος καρφωθεί στο βουνό. Κανείς επίσης δεν εξήγησε με πειστικότητα γιατί το Shorts 330-200 της Ολυμπιακής έχασε εξαιρετικά απότομα ύψος σε εκείνο το σημείο της πτήσης. Απουσία στοιχείων, η απάντηση μπορεί να μην δοθεί ποτέ και η εξήγηση “λανθασμένος χειρισμός” είναι μια πρόταση που δεν επιδέχεται αντιρρήσεων.
