Typhoon, Tornado, Voyager, Sentinel, Sentry… Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς επιλέγονται τα ονόματα των βρετανικών αεροσκαφών και με ποια κριτήρια; Παραδόξως η RAF δεν είχε ποτέ αυστηρούς κανόνες ονοματοδοσίας. Ως επί το πλείστον αποδεχόταν τα ονόματα που έδιναν οι κατασκευαστές στα αεροπλάνα τους, αν και θα έπρεπε να εγκριθούν από το Υπουργείο Αεροπορίας (μέχρι το 1964) ή το Υπουργείο Άμυνας (Ministry of Defence, MoD) σήμερα.
Το 1918 το τότε Υπουργείο Πολεμοφοδίων δημιούργησε ένα «ενοποιημένο σύστημα ονοματοδοσίας» που βάσει αυτού τα ονόματα των αεροσκαφών θα είχαν σχέση με τον ρόλο τους. Κάθε τύπος θα ελάμβανε ένα χαρακτηριστικό όνομα και ενίοτε ένα πρόθημα που θα υποδήλωνε τον ρόλο, συν έναν αριθμό ο οποίος θα αντιστοιχούσε στην εκάστοτε έκδοση. Τα δε ονόματα καταδείκνυαν το μέγεθος καθώς και εάν το εν λόγω αεροσκάφος επιχειρούσε από ξηρά ή από θάλασσα.
Τα μαχητικά, παραδείγματος χάρη, θα έπαιρναν ονόματα ζώων, φυτών ή ορυκτών. Τα βομβαρδιστικά θα είχαν γεωγραφικά ονόματα, όπως Lancaster, Stirling, Hudson, Beaufort, Boston, Baltimore… Βεβαίως υπήρχαν και εξαιρέσεις, όπως τα Β-25 Mitchell που διατήρησαν το όνομα της κατασκευάστριας North American.
Σύμφωνα με τον Stuart Hadaway, ιστορικό συγγραφέα και εκπρόσωπο του Κλάδου Αεροπορικής Ιστορίας του βρετανικού Υπουργείου Άμυνας, η λογική ήταν απλή. Την δεκαετία του ’30 τα μαχητικά έπαιρναν επιθετικά ονόματα –Fury, Gauntlet, Gladiator, Defiant, Spitfire. Με την ένταξη του Hawker Hurricane σε υπηρεσία το 1937, τα μαχητικά άρχισαν να παίρνουν ονόματα εμπνευσμένα από βίαιους ανέμους και θύελλες.
«Το Westland Whirlwind ακολούθησε την τάση αυτή, το ίδιο και άλλα αεροσκάφη της Hawker όπως το Typhoon, το Tempest και το Tornado, παρόλο που το τελευταίο δεν προχώρησε πέρα από το στάδιο του πρωτοτύπου» εξηγεί. Η RAF έδωσε ονόματα που σχετίζοντο με βίαια καιρικά φαινόμενα και σε ορισμένους αμερικανικούς τύπους που ενέταξε σε υπηρεσία, όπως το P-38 Lightning και το P-47 Thunderbolt. Και πάλι υπήρξαν μαχητικά που εξαιρέθηκαν, με γνωστότερα το P-51 Mustang και το θρυλικό Mosquito της βρετανικής De Havilland.
Τα ονόματα… μετεωρολογικών φαινομένων συνεχίσθηκαν και μετά τον πόλεμο (English Electric Lightning, Panavia Tornado) αλλά όχι πάντα με την ίδια προσήλωση. Τα Gloster Meteor, De Havilland Vampire, Supermarine Swift και Hawker Hunter δείχνουν πως οι παρεκκλίσεις δεν ήταν σπάνιες, αντιθέτως μάλιστα.
Η ονοματοδοσία στις μέρες μας είναι μάλλον πιο απλή υπόθεση. Για τα βαριά μεταγωγικά είναι πιο εύκολο καθώς τα ονόματα που επιλέγονται συνδέονται με την δύναμη: C-130 Hercules, A400M Atlas. Τα μεταγωγικά μεγάλης εμβέλειας χρησιμοποιούν πιο «ταξιδιάρικα» ονόματα, όπως Globemaster ή Voyager, ενώ τα εναέρια μέσα ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Αcquisition, Reconnaissance) λαμβάνουν ονόματα που έχουν σχέση με την παρατήρηση –Sentry, Sentinel. Ωστόσο υπάρχουν αρκετά μεταγωγικά και αεροσκάφη ISTAR τα οποία διατηρούν το χαρακτηριστικό της κατασκευάστριας εταιρίας.
Σήμερα, η κυρίαρχη τάση είναι η επιστροφή στην παράδοση κλασσικών ονομάτων της περιόδου 1940-1970. Γι’ αυτό και σύγχρονα μαχητικά σαν το Typhoon (ένα όνομα που οι Γερμανοί… δυσκολεύονται να πουν καθώς ξυπνά επώδυνες μνήμες) ή το Lightning φέρουν ονόματα που παραπέμπουν σε εμβληματικά αεροσκάφη που άφησαν εποχή.
Τί επιφυλάσσει το Μέλλον; Το Tempest! Το μαχητικό του Αύριο στο οποίο θα επενδυθούν πάνω από 2 δις. λίρες έχει ένα όνομα με ιστορία. Ακριβώς έτσι όπως αρέσει στην RAF.
Αλέξανδρος Θεολόγου
Ο «πολύ βρετανικός» τρόπος με τον οποίο η RAF δίνει ονόματα στα αεροπλάνα της
