Μειώσεις προϋπολογισμού, απώλειες αποικιών, μείωση του γεωπολιτικού βάρους έχουν οδηγήσει το πάλαι ποτέ κραταιό βασιλικό Ναυτικό να είναι μία σκιά του εαυτού του με την μείωση του αριθμού των μάχιμων μονάδων επιφάνειάς του να βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό.
Για μία περίοδο έξι ετών είχε μείνει χωρίς ούτε ένα αεροπλανοφόρο, η χώρα που κάποτε οδηγούσε τις τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο. Ακόμα και σήμερα που κατάφερε να αποκτήσει ένα, δεν έχει ακόμα αποκτήσει τα απαραίτητα αεροσκάφη για να επιχειρούν από αυτό. Για πρώτη φορά δε το κύριο και πλέον και μοναδικό αεροσκάφος αεροπλανοφόρων δεν είναι βρετανικής σχεδίασης και κατασκευής.
Η νέα του κλάση αντιτορπιλικών, τα Type 45 όταν μπήκαν σε υπηρεσία το 2009, δεν είχα ούτε ένα λειτουργικό κι επιχειρησιακό οπλικό σύστημα πέρα από το κύριο πρωραίο πυροβόλο των 4,5 ιντσών, δηλαδή ενώ θα έπρεπε να ήταν ένα πρώτης τάξης αντιτορπιλικό αεράμυνας περιοχής, για ένα μεγάλο διάστημα ήταν τίποτα περισσότερο από μία κανονιοφόρο 9.400 τόνων. Μάλιστα λόγω προβλημάτων των κινητήρων τους σε θερμά περιβάλλοντα, το 2018 πέρασαν το 80% του έτους στους ναυστάθμους τους.
Η δύναμη των φρεγατών της συρικνώνεται σταθερά με ελάχιστα πλοία να είναι πλέον επιχειρησιακά διαθέσιμα και τη νέα φρεγάτα κλάσης Type 26 να φιλοδοξεί αλλά απλώς να φιλοδοξεί, να είναι ένα πλοίο πιο προσιτό ώστε να μπορεί να αποκτηθεί σε μεγαλύτερους αριθμούς. 8 πλοία βέβαια δεν το λες και «μεγαλύτερους αριθμούς».
Τα αποβατικά του αποσύρονται χωρίς αντικατάσταση. Το μοναδικό του ελικοπτεροφόρο HMS Ocean αποσύρθηκε πρόωρα και πουλήθηκε στην Βραζιλία, ενώ η κλάση Albion αποτελείται από μόλις δυο σκάφη με περιορισμένες ικανότητες υποστήριξης αερομεταφορών. Δεν υπάρχουν σχέδια για προμήθεια νέων πλοίων.
(Ξε)Πούλησε εσπευσμένα την τελευταία κλάση ντηζελοκίνητων υποβρυχίων Upholder, χάνοντας οριστικά την συγκεκριμένη ικανότητα, τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε βιομηχανικό επίπεδο, αφού πλέον βασίζεται αποκλειστικά σε πολύ ακριβότερο σε κτήση και χρήση πυρηνοκίνητα υποβρύχια, ενώ τα ναυπηγεία της έχουν πια απωλέσει την τεχνογνωσία για την σχεδίαση νέων.
Κι όμως, υπήρξε περίοδος που το βασιλικό Ναυτικό ήταν ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος των θαλασσών και των ωκεανών του πλανήτη, και ενδεικτικά το 1859 είχε φτάσει 1000 πλοία – ιστιοφόρα με εμπροσθογεμή κανόνια της εποχής, ενώ λίγο μετά τον Β’ ΠΠ η δύναμή του ξεπερνούσε τα 2.000 πλοία όλων των κατηγοριών.
Ενδεικτικό της αλλαγής κλίματος και νοοτροπίας απέναντι στην επιθυμητή δύναμη του βασιλικού Ναυτικού ήταν η Πράξη Ναυτικής Άμυνας του 1889, που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο της χώρας. Η Πράξη αυτή που έγινε νόμος του κράτους κι επίσημη εθνική πολιτική δεν όριζε συγκεκριμένο αριθμό πολεμικών πλοίων που θα έπρεπε να διαθέτει το βασιλικό Ναυτικό.
Αντίθετα, όριζε ότι θα έπρεπε να διαθέτει τουλάχιστον ίσο αριθμό μάχιμων πλοίων (battleships) με τον συνδυαστικό αριθμό μάχιμων πλοίων που θα είχαν οι δυο επόμενες αριθμητικά μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της εποχής.
Σήμερα πια, ο μέσος Άγγλος αναρωτιέται αν πραγματικά χρειάζονται τα ατελείωτα δισεκατομύρια στερλίνες για εξωτικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια και φαραωνικά αεροπλανοφόρα, και με χαρά στηρίζει πολιτικούς που υπόσχονται την μείωσή τους.
Βασιλικό Ναυτικό: «Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις…»
