Ο πρωσικός στρατός κατανικά τον διπλάσιο σε μέγεθος αυστριακό στο Λώϋτεν (Leuthen) της Σιλεσίας (στη σημερινή Πολωνία). Η μάχη αποτέλεσε μέρος του Επταετούς Πολέμου που είχε ξεσπάσει στην Ευρώπη το προηγούμενο έτος (1756), κυρίως μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας για επικράτηση στις αποικίες αλλά και για επιρροή στον ευρωπαϊκό χώρο.
Στην πορεία, άλλες δυνάμεις συμμετείχαν μετατρέποντας έναν αγγλογαλλικό ανταγωνισμό σε σύγκρουση με παγκόσμιες διαστάσεις. Η Ισπανία και η Αυστρία συντάχθηκαν με την Γαλλία ενώ η Πρωσία και άλλα γερμανικά βασίλεια με τη Βρετανία. Κι ενώ μεγάλο μέρος της σύγκρουσης λάμβανε χώρα στη θάλασσα ή στις υπερπόντιες αποικίες, στο κέντρο της Ευρώπης, Πρωσία και Αυστρία ανταγωνίζονταν για να βεβαιώσουν την υπεροχή τους στην επαρχία της Σιλεσίας.
Την Άνοιξη του 1757, ο βασιλιάς της Πρωσίας, Φρειδερίκος ο ΙΙ (Φρειδερίκος ο Μέγας), εισέβαλε στη γειτονική Βοημία απώθησε τις αυστριακές δυνάμεις και πολιόρκησε το φρούριο της Πράγας. Η κατάσταση έγινε δύσκολη για τους Πρώσους καθώς με τον στρατό τους να περισφίγγει την Πράγα, δέχτηκαν επίθεση από μια νέα αυστριακή στρατιά ενώ μια ρωσική απειλούσε τη χώρα τους βορειότερα. Έτσι οι Πρώσσοι ητήθηκαν κατά κράτος και αποσύρθηκαν από τη Βοημία ταπεινωμένοι.
Ωστόσο, η κατάσταση έμελλε να αλλάξει. Σύντομα, ο ρωσικός στρατός των 75.000 ανδρών που είχε εισβάλει στο Βορρά αποσύρθηκε, λόγω έλλειψης εφοδίων. Οι ανάγκες σε ψωμί, στολές, ταγή για τα ζώα και πυρομαχικά για να διατηρηθούν χιλιάδες ανδρών σε κίνηση και μάχη, χιλιάδες χιλιόμετρα από τις βάσεις τους, ήταν ο λόγος που οι ευρωπαϊκές συγκρούσεις δύσκολα περιλάμβαναν μεγάλους αριθμούς στρατευμάτων.
Ο Πρωσικός στρατός μπορούσε να αναπνεύσει λίγο. Γρήγορα, όμως, πληροφορήθηκε πως δύο νέες στρατιές Γάλλων και άλλων γερμανικών κρατών πλησίαζαν από τα δυτικά. Το Νοέμβριο, ο βασιλιάς Φρειδερίκος συνέτριψε τις δυνάμεις αυτές στο Rossbach με ανανεωμένες δυνάμεις. Η αισιοδοξία επέστρεψε στο πρωσικό στρατόπεδο αλλά σύντομα οι Αυστριακοί άρχισαν μια εισβολή στα ανατολικά που απέσπασε όλη την επαρχία της Σιλεσίας από τον πρωσικό έλεγχο.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 5 Νοεμβρίου 1757: Μάχη του Ρόσμπαχ, πρωσική ταχύτητα και τόλμη
Ο Φρειδερίκος συγκέντρωσε και πάλι τις δυνάμεις του και βάδισε στα ανατολικά για να συναντήσει τους Αυστριακούς. Στις 5 Δεκεμβρίου 1757, ο στρατός του των 33.000 ανδρών συνάντησε τον αυτοκρατορικό αυστριακό στρατό υπό τη διοίκηση του ίδιου του πρίγκηπα Καρόλου-Αλεξάνδρου της Λωραίνης και του στρατηγού Λεοπόλδου του Ντάουν, με 66.000 άνδρες και περισσότερο πυροβολικό.
Ενήμεροι για την προσέγγιση των Πρώσων, οι Αυστριακοί τάχθηκαν αμυντικά σχηματίζοντας δύο γραμμές με το πεζικό στο κέντρο, το πυροβολικό εμπρός του για άμεση υποστήριξη και το ιππικό να προστατεύει τις πτέρυγες. Οι Πρώσοι παρατάθηκαν και αυτοί με τον κλασσικό τρόπο, με το πεζικό στο κέντρο και το ιππικό στα πλάγια. Το πρωσικό πυροβολικό δεν είχε φτάσει ακόμα, γιατί τα βαριά κάρα που το έσερναν καθυστέρησαν στους λασπωμένους δρόμους του Δεκεμβρίου.
Η μάχη ξεκίνησε κάπως απροσδόκητα: μια πρωσική δύναμη ιππικού εκτελούσε αναγνώριση των αυστριακών δυνάμεων στο δεξί άκρο της παράταξή τους, όταν συναντήθηκαν με μια μικρότερη αυστριακή δύναμη. Ύστερα από μια σύντομη εμπλοκή, οι Αυστριακοί υποχώρησαν ενημερώνοντας πως οι Πρώσοι τους επιτίθονταν με ισχυρές δυνάμεις. Πιστεύοντας πως αυτό ήταν το κύριο σημείο της πρωσικής επίθεσης, οι Αυστριακοί απέσυραν δυνάμεις από άλλα σημεία της παράταξής τους για να ενισχύσουν το δεξί πλευρό τους. Τότε, ο Φρειδερίκος με εξαιρετική ενεργητικότητα έστειλε το πειθαρχημένο πεζικό του να ελιχθεί, καλυπτόμενο από την εχθρική παρατήρηση πίσω από τους λόφους και να επιτεθεί στο αριστερό των Αυστριακών.
Οι Αυστριακοί αιφνιδιάστηκαν πλήρως. Η γραμμή τους κατέρρευσε και κάθε προσπάθεια να αναδιατάξουν το μέτωπο και να αντισταθούν απέτυχε. Με το βράδυ να καλύπτει το ματωμένο πεδίο, τους στρατιώτες του κατάκοπους και το χιόνι να αρχίζει να πέφτει, ο Φρειδερίκος ακύρωσε τις διαταγές για καταδίωξη του εχθρού.
Η πρωσική νίκη ήταν συντριπτική: οι Αυστριακοί έχασαν 22.000 από τους 66.000 του στρατού τους, με 3.000 νεκρούς, 7.000 τραυματίες και 12.000 αιχμαλώτους. Οι Πρώσοι έχασαν περί τους 6.350 άνδρες, με 1.140 νεκρούς, 5.120 τραματίες και 85 αιχμαλώτους ενώ κατέλαβαν και 112 αυστριακά πυροβόλα.
Η παράδοση λέει πως καθώς ο Φρειδερίκος περιδιάβαινε έφιππος το πεδίο της μάχης ένας νεαρός Πρώσος στρατιώτης άρχισε να ψέλνει έναν θρησκευτικό ύμνο, “Nun danket alle Gott” (ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω). Σύντομα κι άλλοι στρατιώτες κρατώντας δαυλούς μαζεύτηκαν και συνόδευσαν τον στρατιώτη στην προσευχή, που με την παρουσία του βασιλιά-στρατηγού έφτασε να συμμετέχει όλος σχεδόν ο στρατός. Η σκηνή έμεινε στην ιστορία ως “η χορωδία του Λώϋτεν”.
Το ίδιο βράδυ ο Φρειδερίκος κατευθύνθηκε στο κάστρο της κοντινής πόλης της Λίσσης που είχαν μαζευτεί πολλοί πρόσφυγες του αυστριακού στρατού που αποκόπηκαν από τον διαλυμένο στρατό τους. Χωρίς φόβο μπήκε μέσα στο κάστρο όπου τον υποδέχθηκαν έκπληκτοι Αυστριακοί αξιωματικοί. “Καλησπέρα σας, κύριοι! Φαντάζομαι πως δεν περιμένατε να με δείτε εδώ. Θα σας πείραζε αν μοιραστώ τα διαμερίσματα μαζί σας απόψε;”, είπε με ευγένεια. Αν και η ιστορία μπορεί εύκολα να ανήκει στη μυθοπλασία που δημιουργήθηκε την επομένη της νίκης, έδειξε με κάποιο τρόπο το ιδιαίτερο ήθος που επικρατούσε στις συγκρούσεις του 18ου αιώνα.
Πάντως το στρατήγημα του Φρειδερίκου ήταν μια εφαρμογή της λοξής φάλαγγας του Θηβαίου Επαμεινώνδα, η οποία ξαναβρήκε την εφαρμογή της στον “Αιώνα της Λογικής”. Ο Φρειδερίκος κέρδισε έτσι μια μεγάλη νίκη, διασφαλίζοντας τη Σιλεσία για το στέμμα του.
