Κατά τη διάρκεια του Ρωσο-Ιαπωνικού πολέμου στις αρχές του 20ου αιώνα, με τις επιχειρήσεις στο έδαφος να έχουν τελματωθεί, η ρωσική 1η Μοίρα του Στόλου του Ειρηνικού παρέμενε αδρανής στο ναύσταθμο του Πορτ Άρθουρ στη βόρεια Κίνα. Ο διοικητής της, ναύαρχος Στεπάν Μακάρωφ, είχε σκοτωθεί 5 εβδομάδες πριν, όταν η ναυαρχίδα του χτύπησε σε ιαπωνική νάρκη και ο χαμός του έθεσε τον Ρωσικό Στόλο της Ανατολής σε ακινησία, ακέφαλο και ανήμπορο να αναλάβει δράση.
Ωστόσο, η στιγμή είχε φτάσει για τους Ρώσους να πάρουν την πρωτοβουλία. Η Αγία Πετρούπολη είχε ανάγκη από καλά νέα στον μακρινό αυτό πόλεμο και παλάτι και ναυαρχείο απαιτούσαν δράση. Έτσι, σε μια τολμηρή κίνηση, έστειλαν τη 2η Μοίρα του στόλου τους, από τη Βαλτική στην Ιαπωνική θάλασσα για να λύσει την πολιορκία του Πορτ Άρθουρ.
Ο ρωσικός στόλος ταξίδεψε επί 7 μήνες κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής και ανεβαίνοντας τον Ειρηνικό, καλύπτοντας τα 18.000 μίλια μόνο και μόνο για να γνωρίσει μια συντριπτική ήττα από τον ιαπωνικό. Οι Ρώσοι έφθασαν το βράδυ της 26ης προς 27η Μαΐου 1905 στο στενό της Tsushima μεταξύ Κορέας και Ιαπωνίας, προσπαθώντας να ξεγλυστρίσουν αθόρυβα από τον κλοιό των ιαπωνικών πλοίων που περιπολούσαν εκεί. Κρυμένα μέσα στην ομίχλη τα ρωσικά πλοία φαινόταν να τα καταφέρνουν, όταν ένα ιαπωνικό καταδρομικό πρόσεξε τα φώτα ενός ρωσικού πλωτού νοσοκομείου, που προπορευόταν. Προσεγγίζοντάς το, το ρωσικό νόμισε ότι ήταν φιλικό σκάφος και το ενημέρωσε να προσέχει γιατί ακολουθούσαν άλλα 10 βαριά πολεμικά.
Το ιαπωνικό καταδρομικό ενημέρωσε αμέσως με ασύρματο τηλέγραφο τον ιαπωνικό στόλο (μια καινοτομία της εποχής), που με την πρώτη αυγή ήταν έτοιμος και παρατάχθηκε για μάχη. Ακολούθησαν ελιγμοί των δύο στόλων, με τον ρωσικό να προσπαθεί να αναπτυχθεί για να βάλει τα ιαπωνικά πλοία στο στόχαστρο όσο το δυνατόν περισσότερων πυροβόλων του και τον ιαπωνικό να ελίσσεται εκθέτοντας προς στιγμήν τα θωρηκτά του στο ακριβές ρωσικό πυρ αλλά διασταυρώνοντας τη ρωσική γραμμή παραγωγής, σε μια κίνηση που θύμιζε κάτι από τακτικές του ναυάρχου Νέλσωνα στο Τραφάλγκαρ. Έτσι ο Ναύαρχος Τόγκο Χεϊχαχίρο έφερε τον στόλο στη θέση που έπρεπε για υπεροχή στο αμοιβαίο μπαράζ πυροβόλων. Ακόμα και το εμψυχωτικό μήνυμα του Ιάπωνα ναυάρχου πριν την εμπλοκή είχε κάτι από το πνεύμα του Ορατίου Νέλσωνα: “Η μοίρα της αυτοκρατορίας εξαρτάται από το αποτέλεσμα της ναυμαχίας. Ας κάνει καθένας από σας το υπέρτατο καθήκον του”.
Έτσι η καλή διοίκηση, η ανώτερη εκπαίδευση των Ιαπώνων πυροβολητών και οι νέες τακτικές ελιγμών και βολών εκ του μακρόθεν είχαν διαλυτικά αποτελέσματα στον ρωσικό στόλο. Αφού δέχτηκαν τα αρχικά ρωσικά πυρά, οι Ιάπωνες άνοιξαν πυρ από απόσταση 6.000 μέτρων και διατήρησαν υψηλότερο ρυθμό βολής και εξίσου ή και καλύτερης ακρίβειας πυρ εναντίον των Ρώσων καταστρέφοντας πλοία και προξενώντας εκατόμβη απωλειών.
Στο τέλος της ναυμαχίας, οι Ρώσοι είχαν 4.380 νεκρούς, 5.917 αιχμαλώτους ενώ από τα 38 πλοία τους τα 21 βυθίστηκαν (6 από τα 8 θωρηκτά τους) και τα 13 έπαθαν σοβαρές ζημιές ή αφοπλίστηκαν. Οι Ιάπωνες είχαν μόνο 700 νεκρούς και τραυματίες, με τρεις τορπιλακάτους βυθισμένες.
Η ναυμαχία αποκλήθηκε η σημαντικότερη μάχη των θαλασσών από την εποχή τoυ Τραφάλγκαρ και οδήγησε τον πόλεμο Ρωσίας-Ιαπωνίας στον άμεσο τερματισμό του.
