Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος ξεκινά με το βασίλειο του Μαυροβουνίου να κηρύσσει τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία μετά από πολύμηνη ένταση. Οι ρίζες της αναταραχής εντοπίζονταν στην επανάσταση των Νεοτούρκων στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ένα κίνημα που απαιτούσε βαθιές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές για να μετατραπεί το δυσκίνητο και ανελαστικό μόρφωμα της μεσαιωνικής δεσποτείας σε κράτος σύγχρονο, με ευκαιρίες για όλες τις εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες, που θα το οδηγούσαν μακριά από την εκμετάλλευση των ξένων δυνάμεων.
Οι διακηρύξεις των Νεοτούρκων βρήκαν ευήκοα ώτα μεταξύ των Βαλκανικών κρατών, που χαιρέτισαν την προοπτική να μετατραπεί η Οθωμανική αυτοκρατορία σε ένα σύγχρονο κράτος με δικαιοσύνη και ανοχή για τους υπηκόους του. Γρήγορα, όμως, οι διακηρύξεις των Νεοτούρκων αποδείχθηκαν ψεύτικες. Η επικράτηση των πιο ριζοσπαστικών στοιχείων απομόνωσε και κατέπνιξε τις προοδευτικές φωνές και πλέον η κατάσταση οδηγήθηκε, από το 1909 και στο εξής, προς την κατεύθυνση της αποτίναξης μεν των παλιών δεσμών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με τις ξένες δυνάμεις αλλά και προς την εξάλειψη του πολυεθνικού χαρακτήρα του κράτους, με επιβολή ενιαίας “Τουρκικής” ταυτότητας.
Η τελευταία εξέλιξη έθεσε σε κίνηση τα νεαρά βαλκανικά κράτη που κατάλαβαν πως μόνο με στρατιωτική δράση θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τα αλύτρωτα εδάφη τους και τους πληθυσμούς που δεν είχαν συμπεριληφθεί στον εθνικό τους κορμό τις προηγούμενες δεκαετίες, όταν κέρδισαν την ανεξαρτησία τους.
Η κίνηση όφειλε να είναι συνδυασμένη, αποφασιστική και κυρίως σύντομη, ώστε να κατορθώσουν να αποσπάσουν τα εδάφη που επιθυμούσαν πριν η Οθωμανική αυτοκρατορία κινητοποιήσει τις εφεδρείες τις και πριν οι Μεγάλες Δυνάμεις επέμβουν για να σταματήσουν τις εξελίξεις. Μυστικά, η Βουλγαρία ήρθε σε συννενόηση με τη Σερβία και η Σερβία με το Μαυροβούνιο. Η Ελλάδα αντιλαμβανόμενη τον χαρακτήρα των επαφών, διεκδίκησε και κέρδισε μια θέση στο τραπέζι, ερχόμενη σε επαφή με τη Βουλγαρία και με τη Σερβία.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 (με το Ιουλιανό Ημερολόγιο που ακολουθούσαν όλοι σχεδόν οι βαλκάνιοι σύμμαχοι), το μικρό βασίλειο του Μαυροβουνίου κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία κινητοποιώντας το σύνολο του στρατού του, που με την επιστράτευση ανήλθε σε 48.000 περίπου άνδρες. Το ρίσκο ήταν τεράστιο, γιατί οι σχέσεις των Βαλκανίων συμμάχων διακρίνονταν πάντα από δυσπιστία και έλλειψη συνεννόησης. Έτσι ο πρίγκηπας Νικόλας του Μαυροβουνίου κινδύνευε να μείνει μόνος εναντίον του Οθωμανικού στρατού.
Αυτό ευτυχώς δεν έγινε. Μέσα στις επόμενες μέρες η Βουλγαρία, η Σερβία και η Ελλάδα θα κηρύξουν κι αυτές τον πόλεμο, προτάσσοντας τους ανανεωμένους και επιστρατευμένους στρατούς τους κατά των μάλλον απροετοίμαστων δυνάμεων των Οθωμανών στις ευρωπαϊκές κτήσεις τους. Το Μαυροβούνιο θα διεκδικήσει την πόλη της Σκόδρας την οποία θα καταλάβει μέχρι το τέλος του πολέμου με τη βοήθεια των Σέρβων.
