Μέσα σε γενικότερο κλίμα πολιτικής αστάθειας και βίας, ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς ανακοινώνει την περιστολή άρθρων του Συντάγματος και με την σύμφωνη γνώμη του βασιλιά Γεωργίου του Β’, αναλαμβάνει τη δικτατορική διακυβέρνηση της χώρας.
Η Ελλάδα βρισκόταν σε κλίμα διχασμού που είχε κορυφωθεί με τα αποτελέσματα της Μικρασιατικής Καταστροφής και την άνοδο δεκάδων κυβερνητικών σχημάτων και συνδυασμών, κινημάτων και αντικινημάτων από το 1922 ως τότε. Μετά την καταστολή του Βενιζελικού κινήματος του 1935, ο αντι-κινηματίας Γεώργιος Κονδύλης κατέλυσε το πολίτευμα και επέβαλε δικτατορία. Κάλεσε πίσω τον βασιλιά Γεώργιο και προσέβλεπε σε ενίσχυση της εξουσίας του. Ο Γεώργιος ο Β΄τον αντικατέστησε αμέσως με τον καθηγητή Κωνσταντίνο Δεμερτζή, ως προσωρινό πρωθυπουργό.
Στις εκλογές του Φεβρουαρίου 1936, οι Βενιζελικοί συμμάχησαν με το Παλλαϊκό Μέτωπο, εκλογικό σχήμα του ΚΚΕ, αποκτώντας μαζί ρυθμιστικό ρόλο στη Βουλή. Από την ορκωμοσία τους, στις 2 Μαρτίου, οι βουλευτές του ΚΚΕ αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τους όρους λειτουργίας του πολιτεύματος διατεινόμενοι ότι ο όρκος τους δεν τους δέσμευε. Ο Μεταξάς διορίστηκε στις 5 Μαρτίου υπουργός Στρατιωτικών και σε δέκα μέρες υπουργός Αεροπορίας και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Ένα μήνα μετά, ο Δεμερτζής πεθαίνει και πρωθυπουργός ανέλαβε ο Μεταξάς που έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης (241 ψήφους υπέρ, 16 κατά, 4 αποχές).
Καθώς η Βουλή διέκοψε τις εργασίες της μέχρι τον Σεπτέμβριο και με αιματηρές ταραχές στη Θεσσαλονίκη υποκινούμενες από το ΚΚΕ, ο Μεταξάς προειδοποίησε τον Γεώργιο τον Β΄ για αντίστοιχες και στην Αθήνα, ενόψει σημαντικού συλλαλητηρίου προγραμματισμένου από την ΓΣΕΕ στις 5 Αυγούστου. Ο βασιλιάς συναίνεσε να επιτρέψει την άρση ορισμένων άρθρων του Συντάγματος και το κλείσιμο της Βουλής.
Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου έφερε παρόμοια χαρακτηριστικά και αντιλήψεις με το ιταλικό φασιστικό αλλά παρέμεινε σχετικά ουδέτερο, αν και ευνοϊκό προς τις δυνάμεις Βρετανίας και Γαλλίας. Στο εσωτερικό ήταν εξαιρετικά παρεμβατικό και ομοίαζε με πολλές σύγχρονες του κυβερνήσεις που προσπαθούσαν να οργανώσουν την οικονομική πρωτοβουλία. Το τελευταίο δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο για πολιτικά καθεστώτα από τα άκρα του φιλελευθερισμού ως τις ιδεολογικά φορτισμένες δικτατορίες, που προσπαθούσαν να βρουν διέξοδο από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης του 1929.
Ο Μεταξάς θα διοικήσει τη χώρα ως τις αρχές του 1941. Στα τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησης η Ελλάδα κατάφερε να σταθεροποιηθεί, να οργανώσει τον στρατό, τη βιομηχανία, την αγροτική παραγωγή και να κλείσει διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Σε δεύτερη ματιά όμως, το καθεστώς του ήταν ιδιαίτερα επιφανειακό σε δομές και ιδεολογία, και βαρυνόταν από σκληρά μέτρα πολιτικών διώξεων, βασανισμών και εξοριών, λογοκρισία, αυταρχισμό κ.ο.κ.
