Το Γερμανικό υποβρύχιο U-110 (Type IXB U-boat) καταλαμβάνεται από άγημα του βρετανικού αντιτορπιλικού HMS Bulldog που μαζί με το HMS Broadway του είχαν προξενήσει ζημιές και το ανάγκασαν να αναδυθεί. Το άγημα κατόρθωσε να διασώσει τη συσκευή “Enigma” και τους κωδικούς κλήσης.
Η Enigma, ήταν μια συσκευή κρυπτογράφησης, που οι Γερμανικές υπηρεσίες είχαν κατασκευάσει με τέτοιον τρόπο ώστε να μεταφέρεται εύκολα από κάθε μονάδα ενώ ο χειρισμός της ήταν απλός. Εξωτερικά έμοιαζε με μια απλή γραφομηχανή, εσωτερικά, το Enigma είχε ένα περίπλοκο σύστημα εναλλαγής των γραμμάτων και μπορούσε να μεταδώσει ή να λάβει κρυπτογραφημένα μηνύματα σε πραγματικό χρόνο, αρκούσε μόνο να τη ρυθμίσει κανείς σύμφωνα με τους κώδικες που διέθετε κάθε γερμανική υπηρεσία και μονάδα.
Η συσκευή με το ελληνικό όνομα, ολοκληρώθηκε από τον ηλεκτρολόγο μηχανικό Arthur Scherbius κατά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και υιοθετήθηκε από τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις το 1925, εξοπλίζοντας κάθε αεροδρόμιο, πολεμικό πλοίο και μονάδα στρατού από μέγεθος τάγματος και πάνω.
Η συσκευή δεν ήταν -ασφαλώς- τέλεια, αλλά οι Γερμανοί φρόντισαν να την εξελίξουν κατά τις δεκαετίες του 1930 και 1940 ενώ άλλαζαν καθημερινά τις ρυθμίσεις της ακυρώνοντας τις προσπάθειες ακόμα και των πιο ικανών αποκρυπτογράφων. Ωστόσο, το γραφείο κρυπαναλύσεων του πολωνικού γενικού επιτελείου είχε κατορθώσει μέσα στη δεκαετία του ’30 να “σπάσει” τον κώδικα της συσκευής και να κατασκευάσει αντίγραφα του Enigma με πληροφορίες που έλαβε από τους πράκτορές του και την ανάκριση ενός Γερμανού κατασκόπου.
Η πτώση της Πολωνίας το 1939 υποχρέωσε τα στελέχη της υπηρεσίας να διαφύγουν στο εξωτερικό προσφέροντας τα ευρήματά και τις ρέπλικες των συσκευών στις γαλλικές και βρετανικές υπηρεσίες, που με τη σειρά τους έστησαν γραφεία μελετών και αποκρυπτογράφησης των μηνυμάτων. Με την έναρξη του πολέμου, οι βρετανικές υπηρεσίες ULTRA στο Bletchley Park κατάφεραν σύντομα να “σπάσουν” τους νέους κώδικες της γερμανικής αεροπορίας και του στρατού διαβάζοντας εν μέρει τις αναμεταδόσεις τους αλλά όχι και του Γερμανικού Ναυτικού. Η απόκτηση νέων συσκευών και βιβλίων κωδικών ήταν απαραίτητη και έγινε στόχος προτεραιότητας καθώς η ένταση του υποβρυχιακού πολέμου στον Ατλαντικό αυξανόταν.
Έτσι, στις 9 Μαΐου 1941, όταν τα βρετανικά αντιτορπιλικά HMS Bulldog και HMS Broadway και η κορβέτα HMS Aubrietia κατόρθωσαν μετά από ώρες πόντισης βομβών βάθους να αναγκάσουν το U-110 να αναδυθεί με πολλές ζημιές, νότια της Ισλανδίας, επιδόθηκαν σε έναν αγώνα δρόμου για να επιβιβαστούν και να πάρουν στα χέρια τους τους κώδικες και την κρυπτογραφική συσκευή προτού βυθιστεί.
Το λάθος πιστώνεται στον κυβερνήτη του U-110, Fritz-Julius Lemp, που βλέποντας το HMS Bulldog να ορμά καταπάνω του υπέθεσε πως το υποβρύχιό του θα εμβολιζόταν και διέταξε το πλήρωμα να το εγκαταλείψει βιαστικά. Όταν είδε πως το υποβρύχιο δεν βυθιζόταν, έπεσε στο παγωμένο νερό και προσπάθησε να κολυμπήσει πίσω, αλλά κανείς δεν τον ξαναείδε.
Στο μεταξύ, βρετανικό άγημα υπό τον ανθυποπλοίαρχο David Balme επιβιβάστηκε στο U-110 ενώ πλημμύριζε με παγωμένο νερό και άρχισαν να ξηλώνουν ό,τι θεώρησαν χρήσιμο. Ο ασυρματιστής William Stewart Pollock είναι ο άνθρωπος που ανακάλυψε το Enigma και το βιβλίο των κωδικών και τα πήρε μαζί του μη γνωρίζοντας, όπως δήλωσε αργότερα, σε τί χρησίμευε αυτή η “αστεία” συσκευή.
Η εξασφάλιση της συσκευής και των κωδικών θεωρείται μια από τις σημαντικότερες και πιο κρίσιμες στιγμές του πολέμου. Χάρη σε αυτά τα λάφυρα, οι αποκωδικοποιητές του ULTRA κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν με επιτυχία και ταχύτητα το έργο τους, παραδίδοντας στους Συμμάχους την επικοινωνία των γερμανικών δυνάμεων για το υπόλοιπο του πολέμου.
Για την προστασία του μυστικού τους, το Ναυαρχείο διέταξε μια ειδική επιχείρηση που ολκληρώθηκε με την καταβύθιση του U-110 και την απομόνωση του πληρώματός του σε ειδικό χώρο στην Ισλανδία, ώστε να μην έρθουν σε επαφή με άλλους κρατουμένους. Αν και το γερμανικό ναυτικό άλλαξε τους κωδικούς και την πολυπλοκότητα της συσκευής ξανά το 1942, η γνώση των Βρετανών ήταν σημαντική και οι υπηρεσίες τους κατάφεραν να διατηρήσουν ένα σημαντικότατο πλεονέκτημα καθόλη τη διάρκεια του πολέμου αποκρυπτογραφώντας 6.000 μηνύματα κάθε μέρα με τους Γερμανούς να μην υποπτεύονται τι συμβαίνει.
