Ο Στάλιν εκδίδει την Εντολή Νο 227 με την οποία καλείται κάθε Σοβιετικός στρατιώτης να πειθαρχεί στις εντολές των ανωτέρων του, ενώ όποιος εγκατέλειπε τη θέση του ή υποχωρούσε, θα αντιμετώπιζε το εκτελεστικό απόσπασμα ή τη μετάταξη σε ποινικό τάγμα. Η εντολή εκδόθηκε για να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες γερμανικές διεισδύσεις και έμεινε στην ιστορία ως «διαταγή για ούτε ένα βήμα πίσω».
Ένα έτος μετά τη γερμανική εισβολή κατά της Σοβιετικής Ένωσης οι απώλειες εδαφών και στρατευμάτων έφερναν τη χώρα στα όρια της αντοχής της. Ο Στάλιν και η Κεντρική Επιτροπή επεξεργάστηκαν το κείμενο που καλούσε τους στρατιώτες της Σοβιετικής Ένωσης να αντισταθούν στον εισβολέα, πειθαρχώντας στους ανωτέρους τους, ώστε να μην υποχωρούν πλέον με δική τους πρωτοβουλία, αλλά μόνο κατόπιν άνωθεν εντολών.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 22 Ιουνίου 1941: “Barbarossa”, η γερμανική επίθεση στη Σοβιετική Ένωση
Ο μετέπειτα στρατάρχης Βασιλιέφσκυ έγραψε για την οδηγία 227 ότι επρόκειτο για το πιο αποφασιστικό έγγραφο του πολέμου. Μια σκληρή και δύσκολη απόφαση με έντονο πατριωτικό και συναισθηματικό περιεχόμενο. Κανένας διοικητής πλέον δεν επιτρεπόταν να υποχωρήσει χωρίς διαταγή. Κάθε Μέτωπο Στρατιάς έπρεπε να συγκροτήσει ένα ως τρία “ποινικά τάγματα”, μονάδες που στελεχώνονταν από καταδικασθέντες στρατοδικείων, που ήταν πολλοί και πλήθαιναν εκείνη την εποχή, ενώ κάθε Στρατιά έπρεπε να συγκροτήσει ειδικά αποσπάσματα αποκοπών, που θα ήταν στα μετόπισθεν ελέγχοντας και εκτελώντας λιποτάκτες και φυγάδες.
Υπολογίζεται πως στους πρώτους τρεις μήνες της εφαρμογής της οδηγίας 227, οι μονάδες αποκοπής συνέλαβαν 25.000 άνδρες από τους οποίους 1.000 εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες και οι υπόλοιποι στελέχωσαν τα “ποινικά τάγματα”. Η εντολή είχε τη σφραγίδα σκέψης του Στάλιν. Ωστόσο, η ΕΣΣΔ ήταν σε αδιέξοδο και τα μέτρα που έπρεπε να παρθούν ήταν σκληρά.
Είτε από την εξάντληση των γερμανικών δυνάμεων είτε από την ικανότητα των Σοβιετικών να απορροφούν τα χτυπήματα, που θα είχαν λυγίσει οποιονδήποτε άλλο, τα πράγματα ισορρόπησαν εκείνο το έτος. Σύντομα, θα άρχιζαν να βελτιώνονται υπέρ των Σοβιετικών.
Ήταν η διαταγή 227 το καθοριστικό σημείο που ενέπνευσε τους Σοβιετικούς για να στηθούν στα πόδια τους και να αντισταθούν; Μάλλον όχι. Η αφοσίωση σε έναν ιερό σκοπό και η επιτυχία ενός σημαντικού αγώνα είναι θέμα πίστης και όχι λόγω φόβου τιμωρίας. Σύντομα, τα αποσπάσματα αποκοπών διαλύθηκαν και μια πιο εμπνευσμένη καθοδήγηση έπεισε τους στρατιώτες για την νίκη κατά του φασισμού.
