Σε ένα τραγικό επεισόδιο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, με μεγάλες συνέπειες, το γερμανικό υποβρύχιο U-156 τορπιλίζει το βρετανικό οπλιταγωγό RMS “Laconia” με 2.732 επιβαίνοντες, πλήρωμα, επιβάτες και αιχμαλώτους πολέμου, ανοιχτά των ακτών της Δυτικής Αφρικής.
Ο κυβερνήτης του U-156, πλωτάρχης Βέρνερ Χάρτενσταϊν τήρησε τα ήθη της εποχής, που ήθελαν να προσφέρει βοήθεια στους ναυαγούς. Ακολουθώντας τις διαδικασίες που ήταν τυπικές ακόμα στη φάση αυτή των εχθροπραξιών, αναδύθηκε, ενημέρωσε για την κατάσταση και το στίγμα μέσω ασυρμάτου και αιτήθηκε βοήθειας από κάθε κοντινό πλοίο. Στην περιοχή έσπευσαν παραπλέοντα σκάφη και U-boats, όπως το U-506 και το U-507 που συνέλεξαν ναυαγούς του ‘Laconia’ και αφού τους συγκέντρωσαν στο άνω κατάστρωμα, έπλευσαν με ευδιάκριτα σύμβολα του Ερυθρού Σταυρού προς προκαθορισμένο σημείο όπου θα τους παραλάμβαναν γαλλικά πλοία του κράτους του Βισύ.
Στη διαδρομή, ωστόσο, τα κατάφορτα υποβρύχια δέχτηκαν επίθεση από Β-24 της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας, που είχαν ακούσει την κλήση των υποβρυχίων. Κατά την επίθεση, δεκάδες ναυαγοί του ‘Laconia’ σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από εκρήξεις βομβών και πολυβολισμούς και το U-156 αναγκάστηκε να τους εγκαταλείψει εκτελώντας ταχεία κατάδυση για να αποφύγει την καταστροφή. Το ίδιο συνέβη και με το U-506.
Συνολικά, 1.619 άνδρες σκοτώθηκαν -Ιταλοί αιχμάλωτοι στην πλειοψηφία τους- ενώ 1.113 διασώθηκαν τελικά από παραπλέοντα σκάφη. Κανείς Αμερικανός πιλότος ή ο τοπικός διοικητής δεν διώχθηκε ή ανακρίθηκε για το περιστατικό, το οποίο καταγράφηκε ως πολεμική ενέργεια εναντίον εχθρικού σκάφους και μοιράστηκαν παράσημα για την επιτυχή δράση, αφού τα πληρώματα ανέφεραν λανθασμένα πως βύθισαν το γερμανικό υποβρύχιο.
Ως ακόλουθο του επεισοδίου, η στάση του γερμανικού Ναυτικού άλλαξε με την έκδοση της «Διαταγής του Laconia»: που απαγόρευε αυστηρά την παροχή οποιασδήποτε βοήθειας σε ναυαγούς του εχθρού «ως αντικείμενη στην πλέον ουσιώδη αρχή του πολέμου: την καταστροφή των εχθρικών πλοίων και πληρωμάτων».
Στο εξής τα γερμανικά υποβρύχια θα τορπίλιζαν τα συμμαχικά πλοία αφήνοντας τους ναυαγούς στην τύχη τους ενώ “ιπποτικές” κινήσεις παροχής βοήθειας θα αποφεύγονταν. Η εντολή σε κάποιες περιπτώσεις παρεξηγήθηκε (μάλλον σκόπιμα) ως εννοούσα την εν ψυχρώ εκτέλεση των ναυαγών των συμμαχικών πλοίων. Όπως στην περίπτωση του τορπιλισμού του ελληνόκτητου SS ‘Peleus’ από το υποβρύχιο U-852, όπου ο κυβερνήτης υποπλοιάρχος Heinz-Wilhelm Eck διέταξε τους άνδρες του να ανοίξουν πυρ κατά των βαρκών και συντριμμιών του εμπορικού, σκοτώνοντας αρκετούς από τους ναυαγούς.
Η περίπτωση του ‘Laconia’ λησμονήθηκε μέχρι τις δίκες της Νυρεμβέργης, όταν η ίδια η κατηγορούσα αρχή το έφερε ως υπόδειγμα ναζιστικής θηριωδίας και παραβίασης των αρχών του πολέμου. Η πράξη επέτρεψε την πλήρη αποκάλυψη του περιστατικού και έφερε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τη συμμαχική διοίκηση.
