Το ελληνικό υποβρύχιο “Λάμπρος Κατσώνης ΙΙ” (Y1), με κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο Β. Λάσκο, βυθίζεται ανοιχτά της Σκιάθου, ύστερα από σύγκρουση με γερμανικό πολεμικό.
Το υποβρύχιο είχε αποπλεύσει από τη Βηρυτό στις 5 Σεπτεμβρίου 1943 και βρισκόταν στην τρίτη του πολεμική περιπολία στο Αιγαίο, μετά την γενική συντήρηση που πέρασε το καλοκαίρι του 1942. Στην αποστολή του προβλεπόταν να αποβιβάσει Έλληνα αξιωματικό στην Εύβοια (συνταγματάρχης Φραδέλος) και να αναλάβει περιπολία στο βόρειο Αιγαίο.
Μετά από θαλασσοταραχή που προκάλεσε βλάβες στους κινητήρες του έξω από την Κάσο, ο κυβερνήτης αποβίβασε τον Φραδέλο και προσέγγισε δύο ελληνικά ιστιοφόρα έξω από τη Σκύρο, τα οποία αφού ακινητοποίησε, πληροφορήθηκε από τα πληρώματα ότι μεγάλο γερμανικό μεταγωγικό θα άφηνε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Αντί αυτού όμως συνάντησε το γερμανικό καταδιωκτικό υποβρυχίων UJ-2101 (πρώην ναρκαλιευτικό “Στρυμών” του ελληνικού ναυτικού, που οι Γερμανοί το είχαν μετατρέψει σε κυνηγό υποβρυχίων). Αφού υπέμεινε βομβαρδισμό βομβών βυθού, αναδύθηκε για να πολεμήσει με το πυροβόλο πλώρης.
Μετά από ώρες ανταλλαγής αρκετών βλημάτων κι έχοντας υποστεί σημαντικές ζημιές και απώλειες, ο γερμανός κυβερνήτης υποπλοίαρχος Friedrich Vollheim εμβόλισε τον “Κατσώνη” που βυθίστηκε παίρνοντας μαζί του 32 μέλη του πληρώματος. Ο ύπαρχος, Ηλίας Τσουκαλάς κι οι υπαξιωματικοί Αντώνιος Αντωνίου και Αναστάσιος Τσίγκρος κατάφεραν να κολυμπήσουν για 9 ώρες και να φτάσουν στη Σκιάθο, ενώ 15 άλλα μέλη του πληρώματος αιχμαλωτίστηκαν. Οι συλληφθέντες έμειναν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Βρέμη μέχρι το 1945.
Λεπτομέρεια: ο υποπλοίαρχος Λάσκος είχε λάβει ώρες πριν την επίθεση σήμα να κατευθυνθεί άμεσα στην Ικαρία εν αναμονή γερμανικών ενισχύσεων στη Σάμο. Επέλεξε να καθυστερήσει την αναχώρησή του μέχρι το βράδυ για να πετύχει την ανεύρεση και τορπιλισμό του γερμανικού μεταγωγικού. Το ναυάγιο του “Κατσώνης ΙΙ” ανακαλύφθηκε το 2018 σε βάθος 250 μέτρων.
Το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ για την ανακάλυψη του υποβρυχιου Υ1 Κατσώνης
