Εξαπολύεται στο Ανατολικό Μέτωπο η επιχείρηση «Ξύπνημα της Άνοιξης» (Unternehmen Frühlingserwachen), η τελευταία μεγάλη επιθετική επιχείρηση της Βέρμαχτ κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην περιοχή της λίμνης Μπάλατον στην Ουγγαρία.
Στις αρχές του 1945 ακόμα και οι πιο φανατικοί Ναζί είχαν συνειδητοποιήσει προς τα πού έγερνε η νίκη. Η απόβαση στη Νορμανδία, οι μεγάλες ήττες στο Ανατολικό Μέτωπο και η υποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων στον Ρήνο είχαν προκαθορίσει το τέλος. Ακόμα, όμως, υπήρχαν αποθέματα μαχητικότητας στις γερμανικές δυνάμεις, ίσως από τη δύναμη που δίνει η απελπισία και ο φόβος για το αύριο. Εκεί που δεν είχε φτάσει η λογική ήταν στο ύπατο επίπεδο της γερμανικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, που οραματιζόταν ακόμα θαυματουργά όπλα και ατελείωτες στρατιές που θα σάρωναν τους εχθρούς.
Ακόμα, όμως, και τα πιο προηγμένα όπλα, αεροπλάνα και τεθωρακισμένα χρειάζονταν καύσιμα και αυτά, όπως και πολλά άλλα στρατηγικά υλικά, ήταν πλέον είδος εν ανεπαρκεία. Η αντεπίθεση των Αρδεννών το απέδειξε αυτό όταν τα πληρώματα των πολύτιμων “King Tiger” τα εγκατέλειπαν με τα ντεπόζιτα άδεια για να επιστρέψουν πεζή στις γραμμές εξόρμησης. Η Γερμανία χρειαζόταν πηγές καυσίμων και γρήγορα.
Η απώλεια εδαφών στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη και ειδικά η απώλεια της Ρουμανίας από την προέλαση του Κόκκινου Στρατού τον Αύγουστο του 1944, είχαν στερήσει τη Γερμανία από την κύρια πηγή πετρελαίου. Το Φεβρουάριο του ’45 έπεσε και η Ουγγαρία, ένα σημαντικό προπύργιο της Γερμανικής στρατηγικής συμμαχίας, με την απώλεια 150 χιλιάδων Γερμανών και Ούγγρων στρατιωτών, που σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν μαζί με αναντικατάστατο υλικό. Στο σημείο αυτό ο Χίτλερ δέχτηκε να ακούσει τη συμβουλή των στρατηγών του, που του ζητούσαν να επιλέξει μεταξύ Δυτικού και Ανατολικού Μετώπου, επικεντρώνοντας τις λιγοστές κινητές εφεδρείες που είχαν απομείνει στη συγκράτηση της σοβιετικής πλημμυρίδας.
Αντί όμως να κατευθύνει τις τελευταίες τεθωρακισμένες μονάδες της Γερμανίας στα γερμανικά σύνορα, με τους Ρώσους να έχουν σαρώσει ήδη την Ανατολική Πρωσσία και Πολωνία, ο Χίτλερ διέταξε τους έκπληκτους στρατηγούς του να ανακαταλάβουν την Ουγγαρία. Απόφαση με καθαρά πολιτικά κριτήρια, θα διέσωζε -στο μυαλό του Χίτλερ- τον τελευταίο του σύμμαχο, ενισχύοντας τη θέση του και δίνοντάς του έναν βαθμό αξιοπιστίας που θα παραδειγμάτιζε και άλλους.
Σε πρακτικό επίπεδο, η γερμανική επίθεση θα εξασφάλιζε τις πετρελαιοπηγές της Nagykanizsa, την τελευταία πηγή καυσίμων, ενώ θα έθετε ένα φραγμό προς την Βιέννη. Ο επικεφαλής των γερμανικών τεθωρακισμένων, στρατηγός Γκουντέριαν, συμφώνησε αρχικά με τη μετακίνηση της 6ης Στρατιάς και των Μεραρχιών SS από τα δυτικά στο Ανατολικό Μέτωπο αλλά διαφώνησε με την κατεύθυνσή τους στην Ουγγαρία, καθώς προτεραιότητα θεωρούσε την προστασία του Βερολίνου. Σε μια από τις πολλές αντιδικίες, ο Χίτλερ φέρεται να είπε: “Ώστε, λοιπόν, θες να επιτεθείς χωρίς καύσιμα; Ωραία, να δούμε τί θα γίνει αν το επιχειρήσεις”.
Η 6η Στρατιά Πάντσερ των SS θα άνοιγε ένα ρήγμα διαμέσου του 3ου Ουκρανικού Μετώπου και θα συνενωνόταν με την αναγεννημένη 6η Στρατιά της Βέρμαχτ και την 3η Ουγγρική Στρατιά με σκοπό να ανοίξει δρόμο προς τη Νοτιο-Δυτική Ουγγαρία, όπου βρίσκονταν και οι πετρελαιοπηγές. Αν επιτύγχανε, το φιλόδοξο σχέδιο θα κύκλωνε τρείς σοβιετικές στρατιές και θα αποκαθιστούσε την ισορροπία στο Ανατολικό Μέτωπο.
Οι γερμανικές μονάδες που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση είχαν μόλις αποτραβηχθεί από την επίθεση στις Αρδέννες και δεν είχαν ακόμα προλάβει να αποκαταστήσουν τις απώλειές τους και σημαντικό μέρος του υλικού τους. Οι Σοβιετικοί από την πλευρά τους ήταν έτοιμοι να εξαπολύσουν την επιθετική τους προσπάθεια προς τη Βιέννη, όταν έπεσαν πάνω σε μονάδες της 1ης Μεραρχίας SS Panzer “Leibastandarte Adolf Hitler” και της 12ης Μεραρχίας SS Panzer “Hitlerjugend”. Η παρουσία τους εκεί ενίσχυσε τις υποψίες τους για επικείμενη γερμανική επίθεση, αφού οι Μεραρχίες Panzer δεν χρησιμοποιούνται σε αμυντικές επιχειρήσεις.
Στις 6 Μαρτίου 1945, δέκα γερμανικές Μεραρχίες Panzer και πέντε Πεζικού ρίχθηκαν στη μάχη. Αν και ξεκίνησε με καλές επιδόσεις, η αιχμή του δόρατος των Γερμανών συνάντησε δυσκολίες λόγω του λασπώδους εδάφους από τις συνεχείς βροχές και της επίμονης αντίστασης των Σοβιετικών, με αποτέλεσμα μια εβδομάδα μετά να σταματήσει η προέλαση. Μέχρι τις 10 Μαρτίου, είχαν απομείνει συνολικά 230 άρματα μάχης και 167 πυροβόλα εφόδου μεταξύ 17 Μεραρχιών, ενώ πολλά οχήματα είχαν κολλήσει στη λάσπη. Ένας αξιωματικός φώναξε “διοικώ άρματα όχι υποβρύχια! Αυτό δεν γίνεται“.
Στις 14 Μαρτίου, η προέλαση είχε μπλοκάρει τελείως και στις 16 οι Σοβιετικοί αντεπιτέθηκαν με ορμή. Λίγο αργότερα, οι γερμανικές Στρατιές που υποτίθεται θα σάρωναν την Ουγγαρία από τους Σοβιετικούς, υποχωρούσαν με ό,τι τους είχε απομείνει προς τη Βιέννη. Ο Χίτλερ εξακολουθώντας να πιστεύει πως οι στρατιώτες δεν πολέμησαν με αρκετό ενθουσιασμό, διέταξε την “Leibstandarte” να αφαιρέσει τα επιράμματα ανδραγαθίας από τις στολές των στρατιωτών, μια πειθαρχική κίνηση εντυπωσιασμού που έμεινε γνωστή ως “Διαταγή Περιβραχιονίων”.
