ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 8 Νοεμβρίου 960: Μάχη της Ανδρασσού, εξόντωση των Αράβων στα βουνά του Ταύρου

Ο βυζαντινός στρατός υπό τον στρατηγό Λέοντα Φωκά τον νεότερο, μικρότερο αδερφό του Νικηφόρου Φωκά, καταστρέφει τον αραβικό στρατό, του εμίρη Σαΐφ αλ-Ντάουλα.

Ο τελευταίος είχε επιδράμει κατά της ανατολικής Μικράς Ασίας εκμεταλλευόμενος την απουσία μεγάλου μέρους των Βυζαντινών δυνάμεων στην εκστρατεία κατά του εμιράτου της αραβοκρατούμενης Κρήτης. Με τις στρατιωτικές δυνάμεις των Θεμάτων της Μικράς Ασίας να έχουν αραιώσει σημαντικά, ο Σαΐφ αλ-Ντάουλα συγκέντρωσε έναν στρατό 30.000 ανδρών καίγοντας και καταστρέφοντας πόλεις και υποδουλώνοντας πολλούς κατοίκους, που θα σέρνονταν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.

Την κρίσιμη εκείνη στιγμή, ο αυτοκράτορας Ρωμανός ο 2ος εμπιστεύτηκε το στρατό στον δομέστιχο των Σχολών της Δύσης (επικεφαλής των αυτοκρατορικών στρατευμάτων της Ευρώπης), Λέοντα Φωκά, που μόλις είχε νικήσει τους Ούγγρους. Με λίγα στρατεύματα ο Λέων κατευθύνθηκε στη Μικρά Ασία και καθώς το πλήθος των Αράβων ήταν μεγάλο απέφυγε να τους αντιμετωπίσει σε κατά παράταξη μάχη. Παρακολουθώντας τους, ο βυζαντινός στρατός επέλεξε μια καθαρά “βαλκανική” τακτική, στήνοντας μια ενέδρα στα ορεινά περάσματα της οροσειράς του Ταύρου, στην Κιλικία της Μικράς Ασίας.

“Η επέλαση των καταφράκτων στην Ανδρασσό”, πίνακας του Giuseppe Rava.

Ολοκληρώνοντας την επιδρομή τους χωρίς να συναντήσουν οργανωμένη αντίσταση, οι Άραβες ήταν σίγουροι για τον θρίαμβό τους και κατευθύνθηκαν προς τη χώρα τους με τον αέρα του νικητή. Καθώς, όμως, επέστρεφαν φορτωμένοι με λάφυρα και αιχμαλώτους, δέχτηκαν την επίθεση των Βυζαντινών στα ορεινά περάσματα κοντά στην Ανδρασσό (σημ. Κουρδικά όρη). Τεχνητές κατολισθήσεις έφραξαν τις οδούς προέλασης και διαφυγής και πλήθος βελών, λίθων και ακοντίων επέπεσαν πάνω τους από τις κορυφές ενώ η μάχη συνεχίστηκε με τα σπαθιά.

Ο Ρωμαϊκός Στρατός καταδιώκει τον εμίρη Αμπντάν στην Αδρασσό, απεικόνιση από το χειρόγραφο του Ιωάννη Σκυλίτση (Biblioteca Nacional de España)

Η καταστροφή του αραβικού στρατού ήταν σχεδόν πλήρης. Μόνο 300 άνδρες κατάφεραν να σωθούν σύμφωνα με τις πηγές, μεταξύ τους κι ο εμίρης αλ-Ντάουλα, την τελευταία στιγμή. Όλοι οι αιχμάλωτοι των Αράβων απελευθερώθηκαν και πολλοί από τους πρώην δεσμώτες τους παρέλασαν στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης σιδηροδέσμιοι.

Η αραβική απειλή εξέλιπε για σημαντικό διάστημα από τη Μικρά Ασία και το εμιράτο αντιμετώπισε δυναστική κρίση για την τεράστια καταστροφή που έμεινε γνωστή ως «γαζουάτ αλ-μουσίμπα» («η φρικτή εκστρατεία»). Η εξέλιξη αυτή βοήθησε τα μέγιστα στην ανακατάληψη της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά. Ο Λέων ο νεότερος θεωρείται σημαντική στρατηγική φυσιογνωμία και του αποδίδεται το πόνημα στρατιωτικής τακτικής “Περὶ Παραδρομῆς” (De velitatione bellica).

Most Popular