Η φάλαινα beluga με τις… ύποπτες διασυνδέσεις στο ρωσικό Ναυτικό που εντοπίσθηκε πρόσφατα στην βόρειο Νορβηγία ήταν μια είδηση που έγινε viral, όχι τόσο για την άνεση που επεδείκνυε με τους ανθρώπους όσο για την «ειδική» εξάρτηση με βάσεις για κάμερες με την οποία ήταν ζωσμένη. Οι Ρώσοι δηλώνουν –ανεπισήμως– πως δεν υπάρχει κάτι το επιλήψιμο, ωστόσο πολλοί έχουν τις επιφυλάξεις τους. Ιδίως όταν η βάση του Μούρμανσκ απέχει μόλις 415 χιλιόμετρα.
Και αυτό διότι η εξημερωμένη beluga δεν είναι το πρώτο ζώο που εκπαιδεύτηκε για επιχειρήσεις. Έχουν γραφτεί πολλά για τις ηρωϊκές πράξεις ζώων εν καιρώ πολέμου, ψυχρού ή πραγματικού, όμως υπάρχουν και οι «μαύρες επιχειρήσεις». Οι ακόλουθες είναι μερικές απ’ όσες ήλθαν στο φως.
Operation Acoustic Kitty: Αν ένα πράγμα ξέρουμε για τις γάτες είναι ότι κάνουν ό,τι θέλουν και όποτε θέλουν! Είναι πολύ δύσκολο να τις «διαβάσεις» και αδύνατον να μαντέψεις ποια θα είναι η επόμενη κίνησή τους, δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα που η CIA σκέφθηκε πως τις καθιστά ιδανικούς κατασκόπους.
Την δεκαετία του ’60 εκπόνησε ένα πρόγραμμα 14 εκατ. δολαρίων που προέβλεπε την τοποθέτηση συσκευών ακρόασης μέσα στα αξιαγάπητα αιλουροειδή. Η ιδέα ήταν η συλλογή ζωτικής σημασίας πληροφοριών από τους Σοβιετικούς καθώς οι γάτες θα τριγύριζαν αθώα κοντά τους. Σατανικό, έτσι; Δυστυχώς το φιλόδοξο πρόγραμμα απέτυχε από την πρώτη κιόλας μέρα, όταν ένα αυτοκίνητο πάτησε την γάτα-πράκτορα έξω από την σοβιετική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον…
Bat–bombers: Οι νυχτερίδες είναι αθόρυβες, επιχειρούν υπό την κάλυψη της νύχτας και έχουν ως βάση τους κρησφύγετα που δύσκολα ανακαλύπτονται –ότι πρέπει για έναν κατάσκοπο. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ένας Αμερικανός οδοντίατρος με υψηλές διασυνδέσεις στον Λευκό Οίκο πρότεινε να εξοπλισθούν 1.000.000 νυχτερίδες του είδους Tadarida brasiliensis mexicana (Mexican free-tailed bat) με μικρές ωρολογιακές εμπρηστικές συσκευές και να εξαπολυθούν πάνω από ιαπωνικές πόλεις για να φωλιάσουν εκεί.
Όταν οι μίνι-βόμβες που μετέφεραν θα εκρήγνυντο, τα αστικά κέντρα του εχθρού θα κατακλύζονταν από μια θάλασσα φωτιάς. Η ιδέα ήταν πολλά υποσχόμενη. Οι νυχτερίδες ήταν πιο αποτελεσματικές από οποιαδήποτε εμπρηστική βόμβα της εποχής καθώς μια βόμβα δημιουργούσε 167 με 400 φωτιές ενώ οι νυχτερίδες από ένα μόλις κάνιστρο ‘bat bomb’ μπορούσαν να ανάψουν 3.625 με 4.748 φωτιές. Οι δοκιμές σταμάτησαν απότομα όταν στις 15 Μαΐου 1943 «οπλισμένες» νυχτερίδες ξέφυγαν κατά λάθος και πυρπόλησαν ένα υπόστεγο στο βοηθητικό στρατιωτικό αεροδρόμιο Carlsbad, στο Νέο Μεξικό. Από τότε τις άφησαν ήσυχες.
Έντομα σε ρόλο «κοριού»: Η έκφραση «να ήμουν μύγα στον τοίχο» βρήκε την πρακτική της εφαρμογή σε αυτό το σχέδιο –έντομα που θα κατασκοπεύουν. Το 2008 το περιοδικό New Scientist δημοσίευσε ένα άρθρο που εξηγούσε πώς η Υπηρεσία Προηγμένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας είχε δοκιμάσει να δημιουργήσει έντομα-cyborg με καλώδια στο νευρικό τους σύστημα ώστε να μπορούν να ελέγχονται.
Οι προοπτικές ήταν πολύ δελεαστικές για να αντισταθεί κανείς. Φανταστείτε, να στέλνεις μικροσκοπικές ιπτάμενες συσκευές ακρόασης κατευθείαν στην φωλιά του εχθρού. Παρόμοια προγράμματα είχαν δοκιμαστεί με καρχαρίες, αρουραίους και περιστέρια, ωστόσο τα αποτελέσματα ήταν αμφιλεγόμενα και με την πρόοδο της τεχνολογίας δόθηκε έμφαση στην κατασκευή συσκευών ακρόασης που θα έμοιαζαν με αληθινά έντομα, π.χ. κατσαρίδες ή σκαθάρια.
Αδίκως κατηγορηθέντα: Η χρησιμοποίηση ζώων για κατασκοπεία δεν είναι καινούργια ιδέα. Από τα στρατιωτικά περιστέρια-αγγελιοφόρους του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έως τα εκπαιδευμένα δελφίνια για υποβρύχιες αποστολές Αμερικανών, Ρώσων και Ισραηλινών, η λίστα είναι μακρά και συνήθως με υψηλό βαθμό ασφαλείας. Υπήρξαν όμως και ζώα που πιάστηκαν στις γραμμές του εχθρού και τα οποία δεν έμοιαζαν αθώα, ήταν αθώα. Το 2007 ο ιρανικός Στρατός συνέλαβε 14 «σκίουρους-κατασκόπους» που βρέθηκαν υπόπτως κοντά σε ένα εργοστάσιο εμπλουτισμού πυρηνικών καυσίμων. Τί ακριβώς έκαναν εκεί παραμένει αδιευκρίνιστο.
Τίποτα πάντως δεν τροφοδοτεί περισσότερο την παράνοια των υπηρεσιών Πληροφοριών από τα πουλιά. Το 2013 οι αιγυπτιακές Αρχές έθεσαν… υπό κράτηση έναν πελαργό που είχε μια ύποπτη ηλεκτρονική συσκευή πάνω του. Όπως απεδείχθη, αυτό που προκάλεσε συναγερμό στις υπηρεσίες ασφαλείας ήταν η συσκευή εντοπισμού που έφερε για να παρακολουθούν Γάλλοι επιστήμονες τις μεταναστευτικές συνήθειες του πτηνού.
Ο «Γάλλος κατάσκοπος» του Hartlepool: Αν και η κατηγορία για κατασκοπεία είναι από τις σοβαρότερες που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς, οι σκίουροι κι ο πελαργός την γλύτωσαν. Αντιθέτως, η ιστορία της μαϊμούς του Hartlepool είχε απρόσμενη κατάληξη.
Σύμφωνα με τον θρύλο, την εποχή των Ναπολεοντείων Πολέμων ένα γαλλικό πλοίο ναυάγησε ανοικτά της βορειοανατολικής Αγγλίας. Η μαϊμού ήταν η μόνη που κατάφερε να βγει στην ακτή αλλά τα πράγματα στράβωσαν άσχημα: οι κάτοικοι του Hartlepool, οι οποίοι δεν είχαν δει ποτέ στην ζωή τους μαϊμού, ούτε Γάλλο, εξέλαβαν τους ακατάληπτους ήχους που έβγαζε ως γαλλικά. Πεπεισμένοι από την σύντομη ανάκριση ότι επρόκειτο για κατάσκοπο του εχθρού –λέγεται ότι το ζώο φορούσε στολή, προφανώς προς διασκέδαση του πληρώματος– δίκασαν την μαϊμού με συνοπτικές διαδικασίες και την κρέμασαν στην παραλία.
Σήμερα, δορυφόροι και drones δουλεύουν για τις Υπηρεσίες Πληροφοριών. Στην πραγματικότητα όμως ποτέ δεν εξέλειψε η ανάγκη για ζώα «στρατιωτικών προδιαγραφών». Ρινοδέλφινα και θαλάσσιοι λέοντες συνεχίζουν να υπηρετούν (το Πρόγραμμα Θαλασσίων Θηλαστικών του αμερικανικού Ναυτικού ήταν απόρρητο μέχρι την δεκαετία του ’90) αναλαμβάνοντας διάφορες αποστολές –από τον εντοπισμό ναρκών μέχρι την φύλαξη βάσεων πυρηνικών υποβρυχίων. Τίποτα δεν φθάνει το βιολογικό σόναρ των δελφινιών, βεβαιώνουν ειδικοί, ενώ οι θαλάσσιοι λέοντες της Καλιφόρνια είναι γνωστοί για την ασυναγώνιστη όρασή τους μέσα στο νερό.
Ειδικά τα δελφίνια μπορούν να αναπτυχθούν εντός 72 ωρών με C-130 οπουδήποτε στον κόσμο, επιδεικνύοντας εντυπωσιακή ευκολία προσαρμογής σε διάφορα περιβάλλοντα, από την Αλάσκα ως την Χαβάη. Έως την ημέρα που ρομπότ και UUV (Unmanned Underwater Vehicles) θα υποκαταστήσουν τα ζώα οδηγώντας τα στην αποστρατεία, αναμφίβολα θα έχουν προστεθεί και άλλες σελίδες στην επιχειρησιακή τους ιστορία. Κάποιες μάλιστα με υψηλό βαθμό ασφαλείας.
Αλέξανδρος Θεολόγου
Πρώτη δημοσίευση 9/4/2019