Είναι διάσημες όσο και η ίδια η απόβαση στην Νορμανδία. Οι «Λωρίδες της Εισβολής», όπως αποκαλούνται επίσης τα ειδικά διακριτικά των συμμαχικών αεροσκαφών που σκίασαν τον ουρανό πάνω από τις ακτές αποβάσεως στις 6 Ιουνίου 1944, έγιναν οι λωρίδες που οδήγησαν στην τελική Νίκη. Η ιστορία τους είναι απλή και διαχρονική. Οι απώλειες από φίλιο πυρ έναν χρόνο νωρίτερα κατά την απόβαση στην Σικελία δεν έπρεπε να επαναληφθούν.
Τον Ιούλιο του ’43 οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν ειδοποιηθεί ότι 144 Dakota με αλεξιπτωτιστές θα πετούσαν στα 400 πόδια πάνω από τον στόλο εισβολής όμως οι νυχτερινές επιθέσεις της Luftwaffe είχαν κάνει πολλούς νευρικούς. Η καταστροφή δεν άργησε να ξεσπάσει. Ένα αντιαεροπορικό στη ακτή άνοιξε πυρ και μέσα στο σκοτάδι και την σύγχυση ακολούθησαν κι άλλα, βάλλοντας από την ακτή και τα πλοία στον κόλπο της Τζέλα… Όταν δόθηκε διαταγή για παύση πυρός, 23 μεταγωγικά είχαν καταρριφθεί και 37 είχαν υποστεί ζημιές ενώ οι απώλειες σε άνδρες ήταν 83 νεκροί και 318 τραυματίες.
Το 1944 δεν θα αφηνόταν τίποτα στην τύχη. Το απόρρητο σήμα με τις οδηγίες εφαρμογής των διακριτικών αναγνώρισης έφθασε την παραμονή της εισβολής των Συμμάχων σε όλες τις αεροπορικές μονάδες που θα ελάμβαναν μέρος στην Επιχείρηση Overlord. Και ήταν άμεσα εκτελεστέα: ο χρόνος κυλούσε πλέον αντίστροφα.
Στα αεροδρόμια το προσωπικό ρίχτηκε στην δουλειά. Κάθε αεροπλάνο που θα πετούσε την επομένη έπρεπε να φέρει στις πτέρυγες και στην άτρακτο εναλλάξ τρεις λευκές και δύο μαύρες λωρίδες οι οποίες θα το προστάτευαν από τα φίλια πυρά. Όποιο δεν έφερε ‘Invasion Stripes’ θα καταρρίπτετο χωρίς προειδοποίηση.
Τα μονοκινητήρια μαχητικά έφεραν λωρίδες εύρους 18 ιντσών (45,72 εκ.) ενώ στα πολυκινητήρια μαχητικά, βομβαρδιστικά και μεταγωγικά αεροσκάφη ήταν λίγο μεγαλύτερες, με εύρος 24 ιντσών (60,96 εκ.). Λωρίδες αναγνώρισης απέκτησαν επίσης τα βομβαρδιστικά που θα ρυμουλκούσαν ανεμόπτερα εφόδου (Airspeed AS.51 Horsa, Waco CG-4A) όπως και ίδια τα ανεμόπτερα.
Το προσωπικό εδάφους κατακλύσθηκε από τον όγκο της δουλειάς αφού για την διασφάλιση του απορρήτου της Επιχείρησης Overlord η διαταγή χρώσης εδόθη την τελευταία στιγμή. Οποιοσδήποτε δεν έκανε κάτι απολύτως αναγκαίο, βοηθούσε στο να αποκτήσουν χιλιάδες αεροπλάνα την ασπρόμαυρη «ασφάλεια ζωής» τους. Λέγεται ότι στην Αγγλία το λευκό και το μαύρο χρώμα εξαντλήθηκαν!
Τα αποτελέσματα ποίκιλαν. Πολλά αεροπλάνα είχαν λωρίδες βαμμένες σύμφωνα με τις οδηγίες ενώ σε άλλα οι ‘invasion stripes’ αντανακλούσαν σαφώς την πίεση του χρόνου: διαχωριστικές γραμμές όχι και τόσο ίσιες, χρωματική κάλυψη που απείχε πολύ από το τέλειο –ιδίως στις λευκές λωρίδες– ίχνη χρώματος που είχε «τρέξει»… Όμως στον πόλεμο οι καλλιτεχνίες περνούν σε δεύτερη μοίρα. Οι επιχειρησιακές ανάγκες προέχουν.
Τις πρώτες ώρες της 6ης Ιουνίου, 800 και πλέον μεταγωγικά βρίσκονταν πάνω από την Νορμανδία ρίχνοντας αλεξιπτωτιστές. Ακολουθούσαν τα ρυμουλκά αεροσκάφη με τα ανεμόπτερα εφόδου. H D-Day είχε ξεκινήσει παρουσιάζοντας ένα θέαμα που όμοιό του δεν είχε γνωρίσει ο κόσμος μέχρι τότε. «Ήταν ό,τι πιο καταπληκτικό είχα δει… Ο ουρανός είχε γεμίσει αεροπλάνα» θυμάται ένας Καναδός πιλότος.
Την «Μεγαλύτερη Ημέρα του Πολέμου» περισσότερα από 1.400 αεροσκάφη έριξαν 24.000 αλεξιπτωτιστές, 13.000 εξ αυτών Αμερικανοί, οι υπόλοιποι Βρετανοί και Καναδοί. Τρείς πλήρεις Αερομεταφερόμενες Μεραρχίες θα εξασφάλιζαν την προώθηση των δυνάμεων εισβολής από τις ακτές αποβάσεως στο εσωτερικό της Νορμανδίας. Περίπου 30 βομβαρδιστικά, μαχητικά και μεταγωγικά χάθηκαν κατά την D-Day, μια υπενθύμιση ότι ο εχθρός δεν επρόκειτο να το κάνει εύκολο για τους Συμμάχους.
Ένα μήνα μετά την απόβαση και την επίτευξη αεροπορικής υπεροχής, οι λωρίδες άρχισαν να αφαιρούνται, αρχικά από τις πάνω επιφάνειες. Εάν υπήρχε χρόνος ξεβάφονταν, ειδάλλως τις κάλυπταν με το χρώμα της παραλλαγής. Το P-47D-22-RE (s/n 42-25845) ‘R3-G’ της 410ης Μοίρας Μαχητικών της 373ης Σμηναρχίας που φωτογραφίσθηκε τον Αύγουστο του 1944 στο Mont St. Michel είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: οι ‘invasion stripes’ έχουν καλυφθεί βιαστικά με χρώμα (USAAF Olive Drab) ωστόσο αχνοφαίνονται ακόμη. Μέχρι τα τέλη του 1944 οι λωρίδες είχαν αφαιρεθεί εντελώς από τα συμμαχικά αεροσκάφη.
Ούτως ή άλλως, ο εντατικός ρυθμός των επιχειρήσεων είχε αφήσει τα σημάδια του στο χρώμα των λωρίδων. Παρατηρείστε τις σχετικές φθορές στο Spitfire Mk.IX του γνωστού άσσου Αντισμηνάρχου J. E. ‘Johnnie’ Johnson, Διοικητή της 144ης (Καναδικής) Πτέρυγας, ο οποίος φωτογραφίζεται τον Ιούλιο του ’44 στο προκεχωρημένο αεροδρόμιο Β2 στο Bazenville της Νορμανδίας με την Sally, το αγαπημένο του Λαμπραντόρ.
Σημειωτέον ότι με τις ασπρόμαυρες λωρίδες της εισβολής βάφτηκαν και τα αεροσκάφη του Ναυτικού. Τα μόνα που εξαιρέθηκαν ήταν τα αμερικανικά βαριά βομβαρδιστικά και τα νυχτερινά βομβαρδιστικά της Bomber Command. Οι σιλουέτες τους ήταν κάτι παραπάνω από οικείες στους χειριστές των συμμαχικών μαχητικών, τα δε άλλα δεν τις είχαν ανάγκη.
Στον πόλεμο της Κορέας τα μαχητικά του Βασιλικού Ναυτικού υιοθέτησαν μια παραλλαγή των λωρίδων της Επιχείρησης Overlord ενώ αργότερα, κατά την επέμβαση των Δυτικών στο Σουέζ, τα βρετανικά, γαλλικά και ισραηλινά αεροσκάφη έφεραν επίσης κίτρινες και μαύρες λωρίδες αναγνώρισης. Όμως οι πιο γνωστές ήταν και θα είναι οι ‘invasion stripes’, το σύμβολο της απαρχής της απελευθέρωσης της Ευρώπης.
Αλέξανδρος Θεολόγου
D-Day ‘Invasion Stripes’: Οι λωρίδες της Νίκης
