Μερικοί το έχουν σε κακό να χρησιμοποιούν τις γέφυρες όπως όλος ο κόσμος. Ο Βαλεντίν Βασίλιεβιτς Πριβάλοφ, ο «τρελλός Ρώσος» που στις 4 Ιουνίου 1965 πέρασε ένα MiG-17 με 700 χλμ την ώρα κάτω από την πολυσύχναστη γέφυρα Ακτυάμπρσκι (Καμμουνάλνιι) του ποταμού Ομπ στο Νόβασιμπίρσκ κόβοντας το αίμα των παρευρισκομένων, ήταν ένας από αυτούς.
Η σχετική φωτογραφία που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο δείχνει σαφώς πως είναι ρετουσαρισμένη, προφανώς για την απεικόνιση της τολμηρής διέλευσης μεταγενέστερα. Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά θα διακρίνει ανθρώπους με την πλάτη γυρισμένη στην γέφυρα. Κανονικά, ο θόρυβος του ασημένιου τζετ που περνούσε σαν σφαίρα θα έκανε τους πάντες να στραφούν προς το μέρος της.
Ορισμένες ρωσικές πηγές αναφέρουν ότι το περιστατικό συνέβη στις 3 και όχι στις 4 Ιουνίου -αν κι η δεύτερη ημερομηνία φέρεται ως επικρατέστερη. Όμως η διέλευση αυτή καθ’ εαυτή δεν αμφισβητείται καθώς υπήρχαν αυτόπτες μάρτυρες. Το MiG εμφανίστηκε από το πουθενά σαν αστραπή και παίρνοντας απότομα ύψος «τα καυσαέριά του αποκάλυψαν στιγμιαία τον πυθμένα και σήκωσαν κύμα που έσκασε στις όχθες βρέχοντας τον κόσμο». Αποφεύγοντας την σιδηροδρομική γέφυρα 950 μ. πιο πέρα για μόλις 10 μέτρα, χάθηκε στον ουρανό τραβώντας g βρυχώμενο. Δευτερόλεπτα μετά τους χτύπησε η χαρακτηριστική βαριά οσμή της κηροζίνης…
Οι φήμες οργίασαν. Έλεγαν ότι ο πιλότος είχε βάλει κάποιο στοίχημα, άλλοι ότι το έκανε επειδή ήθελε να τραβήξει την προσοχή μιας κοπέλας που τον απέρριψε. Το σίγουρο είναι ότι ο δράστης εκτέλεσε την «περατζάδα» με δική του πρωτοβουλία, ως απόδειξη της χειριστικής του δεινότητας. Οι παραθεριστές μπορεί να εντυπωσιάστηκαν, οι ανώτεροί του όχι.
Μεταξύ εκείνων που απολάμβαναν το καλοκαιρινό απόγευμα στις όχθες του ποταμού ήταν και υψηλόβαθμοι αξιωματικοί. Τα νέα του «ανδραγαθήματος» του Πριβάλοφ έφθασαν στην βάση του και ο 33χρονος Σμηναγός βρέθηκε ενώπιον του Διοικητή του να εξηγεί τα ανεξήγητα. Δεν χρειάζεται κληρονομικό χάρισμα για να μαντέψει κανείς την συνέχεια.
Ο Πριβάλοφ «προσγειώθηκε» και τέθηκε σε διαθεσιμότητα. To ακροβατικό αυτό λίγο έλειψε να ήταν και το τελευταίο του στην σοβιετική Αεροπορία αλλά ο Στρατάρχης Ραντιόν Μαλινόφσκυ, ο πανίσχυρος υπουργός Άμυνας, το είδε διαφορετικά: ως μια χρυσή ευκαιρία διαφήμισης των ενόπλων δυνάμεων.
Ο πληθυσμός εκστασιάστηκε διαβάζοντας για το κατόρθωμα του «ηρωικού πιλότου» και σύντομα η διέλευση του Πριβάλοφ έγινε θρύλος. Ο ίδιος εστάλη σε μια επίλεκτη Μοίρα στην αεροπορική βάση Κούμπινκα και έγινε εκπαιδευτής. Ρωσικοί ιστότοποι αναφέρουν ότι η πράξη του ήταν ένδειξη διαμαρτυρίας στην άρνηση της ηγεσίας να επιτρέψει σε Σοβιετικούς πιλότους να λάβουν μέρος στον πόλεμο του Βιετνάμ. Με τον τρόπο αυτό, λένε, ήθελε να δείξει πόσο ικανοί ήταν οι χειριστές των MiG και τι μπορούσαν να κάνουν.
Η δική του εκδοχή είναι διαφορετική. «Η ιδέα της διέλευσης κάτω από γέφυρα ήταν καιρό στο μυαλό μου αλλά ήξερα πως αν το έκανα και με έπιαναν θα με έβγαζαν από τις πτήσεις». Σε μια άσκηση τετράδας, όταν χωρίστηκε από τα υπόλοιπα αεροπλάνα κατευθύνθηκε προς το Νόβασιμπίρσκ το οποίο γνώριζε καλά.
Πρώην χειριστής της Ναυτικής Αεροπορίας γνώριζε την διαφορά που είχε η επιφάνεια της θάλασσας από αυτήν του ποταμού και έτσι μπορούσε να εκτιμήσει καλύτερα το ύψος στο οποίο βρισκόταν. Ευθυγραμμισμένος με την γέφυρα, «σημάδεψε» το μεσαίο τμήμα της και όρμησε με 700 χλμ/ώρα –η βέλτιστη ταχύτητα για ακροβατικά, όπως λέει.
«Το ενδιαφέρον είναι πως όταν πλησίαζες την γέφυρα φαινόταν λογικό ότι όσο πιο κοντά ήσουν τόσο μεγαλύτερο θα έδειχνε το άνοιγμα. Ήταν το αντίθετο. Το «παράθυρο» στένευσε όλο και περισσότερο όμως ήμουν ήρεμος. Για μένα η πτήση δεν ήταν δύσκολη. Ήμουν προετοιμασμένος…» Το μόνο λάθος που έκανε ήταν πως θεώρησε ότι με την ταχύτητα που είχε ίσως να μην γινόταν εύκολα αντιληπτός.
Όταν μετά από δύο ημέρες συνελήφθησαν και οι τέσσερεις χειριστές που πετούσαν εκείνη την ημέρα και τους ζητήθηκε να παραδώσουν τα ατομικά τους όπλα, κατάλαβε πως κάποιοι το πρόσεξαν. Ο Διοικητής του Συντάγματος δέχθηκε επίπληξη, ομοίως και ο Πολιτικός Επίτροπος της Μονάδας, ωστόσο ο Πριβάλοφ την γλίτωσε. Το τηλεγράφημα που έφθασε από την Μόσχα μετά το πέρας της έρευνας που διενεργήθηκε έλεγε όχι μόνο να μην τιμωρηθεί αλλά να του δοθεί άδεια –κι αν είχε ήδη πάρει να του δοθούν 10 ημέρες ακόμη…
Παραδόξως, το πέρασμα από την κεντρική αψίδα μήκους 120 μέτρων και ύψους 30 μ. της γέφυρας Καμμουνάλνιι έκανε καλό στον Πριβάλοφ. Αργότερα πέταξε όλες τις εκδόσεις του Su-15, δοκίμασε βλήματα αέρος-αέρος από πολύ χαμηλά ύψη και εκπαίδευσε πολίτες πιλότους στην παραστρατιωτική οργάνωση ДОСААФ.
Μετά από 44 χρόνια υπηρεσίας στην Αεροπορία και 25 στην πολιτική Αεροπορία, τελείωσε την σταδιοδρομία του ως Υποδιευθυντής του Κέντρου Εναέριας Κυκλοφορίας στην Μόσχα. Οι αναμνήσεις των χρόνων του στον αέρα τον συντροφεύουν πάντα σαν παλιοί φίλοι. Όπως λέει ο ίδιος, το μόνο που ήθελε ήταν να είναι «πραγματικός πιλότος».
Αλέξανδρος Θεολόγου
Με ένα MiG-17 και 700 χλμ/ώρα κάτω από μια γέφυρα!
