MiG-19/Shenyang J-6: Tο «ξεχασμένο μαχητικό» που έγινε ο στυλοβάτης της κινεζικής Αεροπορίας  

Πείτε την αλήθεια, στο άκουσμα της λέξης MiG σας έρχονται στο νου αεροπλάνα που άφησαν εποχή όπως ο μονομάχος της Κορέας MiG-15, το αεροπλάνο των Βορειοβιετναμέζων άσσων MiG-17, το υπερηχητικό MiG-21, το πολύπλοκο MiG-23 με τις πτέρυγες μεταβλητής γεωμετρίας, το MiG-29, αλλά όχι το MiG-19. Σωστά; Κι όμως, ο Σύντροφος «Αγρότης» (κωδική ονομασία ΝΑΤΟ: Farmer) ήταν το πρώτο σοβιετικό αναχαιτιστικό που εξοπλίσθηκε με πυραύλους αέρος-αέρος για αναχαίτιση στόχων σε ύψος 50-60.000 ποδών.
Εφοδιασμένο με δύο τουρμποτζέτ Tumansky RD-9 με μετάκαυση το αεροσκάφος προοριζόταν από την αρχή για υπερηχητική πτήση, με οπισθόκλιση πτερύγων 55^ο για υψηλές ταχύτητες και σχεδιασμένο εκ νέου σύστημα ελέγχου πτήσης, με ολοκίνητο ουραίο πτέρωμα. Από το 1954 που τέθηκε σε παραγωγή θεωρήθηκε ως το μαχητικό που θα αντικαθιστούσε το MiG-17 μέχρι να είναι έτοιμο το πολλά υποσχόμενο δελταπτέρυγο MiG-21.

Οι εκδόσεις με ραντάρ έφεραν επανάσταση στην σοβιετική αεράμυνα. Το MiG-19P Farmer-B διέθετε ραντάρ RP-1 Izumrud στο ρύγχος και ήταν οπλισμένο με δύο πυροβόλα NR-23 των 23 χιλ. στις πτέρυγες (αργότερα τοποθετήθηκαν τα πανίσχυρα NR-30 των 30 χιλ.) ενώ το MiG-19PM Farmer-E αντί για πυροβόλα έφερε τέσσερεις πυραύλους αέρος-αέρος Kaliningrad K-5M (κωδ. NATO, AA-1 Alkali) κατευθυνόμενους μέσω της δέσμης τους ραντάρ.
Κατασκευάσθηκαν λίγο περισσότερα από 2.700 μαχητικά, πολλά από τα οποία εξήχθησαν σε χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της Μέσης Ανατολής. Τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου κάποια MiG-19 είδαν –περιορισμένη– δράση καταρρίπτοντας αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροπλάνα που υπήρξαν περισσότερο αδιάκριτα απ’ ότι ήταν ασφαλές…
J-6, ο Κινέζος «σύντροφος»   
Τα MiG-19 είχαν σύντομη υπηρεσία στην σοβιετική Αεροπορία αλλά οι Κινέζοι πήραν τα δικαιώματα παραγωγής του Farmer πριν την ρήξη στις σινο-ρωσικές σχέσεις και έκαναν την διαφορά –με τις χιλιάδες! Το Shenyang J-6, όπως ονομάσθηκε ο τύπος στην Κίνα, κατέστη ο στυλοβάτης της Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού υπηρετώντας μαζικά στα Αεροπορικά Συντάγματα Μαχητικών της αχανούς κινεζικής επικράτειας στο πλαίσιο της στρατηγικής «συντρίψτε τον εχθρό με τις μάζες».
Τα J-6 θεωρούντο… μιας χρήσεως καθώς έπρεπε να περνούν από γενική επιθεώρηση με την συμπλήρωση μόλις 100 ωρών πτήσης ή μετά από περίπου 100 εξόδους, ενδεικτικό των κινεζικών τεχνολογικών/κατασκευαστικών περιορισμών της εποχής. Σε αντιδιαστολή, η πακιστανική Αεροπορία η οποία είχε εφοδιαστεί με F-6 (J-6) συχνά επέκτεινε το όριο επιθεώρησης στις 130 ώρες, με επιμελέστατη όμως συντήρηση.

Οι Κινέζοι εκτίμησαν την ευελιξία και τον ισχυρό οπλισμό του αεροσκάφους κατασκευάζοντας το χρονικό διάστημα 1958-1986 συνολικά 4.500 και πλέον αεροπλάνα, συμπεριλαμβανομένων των διθέσιων εκπαιδευτικών Shenyang/Tianjin JJ-6, διατηρώντας τα σε υπηρεσία από τον Απρίλιο του 1962 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’90. Μαχητικά του τύπου εξόπλισαν τις Αεροπορίες 14 χωρών και κάποια αεροσκάφη φέρεται να υπηρετούν ακόμη, αν και σε πολύ περιορισμένους αριθμούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κινεζικά αντίγραφα του MiG-19 απετέλεσαν βάση για την εξέλιξη της εξειδικευμένης έκδοσης προσβολής επιγείων στόχων Nanchang Q-5 (κωδ. ΝΑΤΟ, Fantan) η οποία εξήχθη σε έξι χώρες υπό την εξαγωγική ονομασία Α-5.
«Κινέζικο» αλλά… επικίνδυνο  
Το J-6 ανέπτυσσε μεγίστη ταχύτητα 1,45 Μαχ ή 960 μίλια/ώρα (1.540 χλμ/ώρα) ενώ η επιχειρησιακή οροφή του ήταν 58.000 πόδια (17.600 μ) και η ακτίνα δράσης με δύο εξωτερικές δεξαμενές 400 μίλια (960 χλμ). Οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν τους κινητήρες Liming Wopen-6A, αντίγραφα των Tumansky R-9, ο δε οπλισμός αποτελείτο από τρία πυροβόλα NR-30 των 30 χιλ. και δυνατότητα ανάρτησης οπλικών φορτίων όπως βόμβες, καλάθους ρουκετών των 55 χιλ. ή βλήματα αέρος-αέρος PL-2/PL-5 (αντίγραφα των σοβιετικών Vympel Κ-13, κωδ. ΝΑΤΟ AA-2 Atoll) σε τέσσερεις πυλώνες.

Αρκετά J-6 (MiG-19S) παραδόθηκαν στην Λαϊκή Αεροπορία του Βιετνάμ όπου στα χέρια των Βορειοβιετναμέζων χειριστών πέταξαν ως αναχαιτιστικά ημέρας και μαχητικά παντός καιρού. Η πιο ξεχωριστή στιγμή τους ήταν η κατάρριψη στις 10 Μαΐου 1972 ενός F-4D Phantom (s/n 65-0784) του 555^th TFS «Triple Nickel» που βρισκόταν σε αποστολή MiGCAP με πιλότο τον Επισμηναγό Robert Α. Lodge και WSO τον Σμηναγό Roger Locher. Απασχολημένοι με το κυνήγι ενός MiG-21 οι Αμερικανοί δεν αντελήφθησαν πάνω στην αερομαχία το J-6 του Nguyen Manh Trung που ήλθε από κάτω τους μέχρι που άρχισε να σφυροκοπά το «Oyster 01» με βλήματα των 30 χιλιοστών…
Κανείς δεν είδε τον πιλότο να εκτινάσσεται ή να ανοίγει κάποιο αλεξίπτωτο. Ο Σμηναγός Locher κατάφερε να εγκαταλείψει το αεροπλάνο και πέρασε 23 ημέρες σε εχθρικό έδαφος αποφεύγοντας την σύλληψη –και θέτοντας νέο ρεκόρ διαφυγής– μέχρι την διάσωσή του. Σήμερα λίγοι θυμούνται το «ξεχασμένο» MiG-19. Μόνο οι παλιές φωτογραφίες προπαγάνδας με σειρές ολόκληρες κινεζικών J-6 μαρτυρούν ότι κάποτε, στην άλλη άκρη του κόσμου, ήταν το τζετ που ονειρευόταν να πετάξει κάθε πιλότος.
Αλέξανδρος Θεολόγου
Πρώτη δημοσίευση 15/6/2018