Από το Sopwith Camel στο Typhoon! Ένας ολόκληρος αιώνας ιστορίας αποτυπώνεται στα γραμματόσημα της ειδικής αναμνηστικής σειράς που κυκλοφόρησαν τα Βρετανικά Ταχυδρομεία για την Εκατονταετηρίδα της RAF, φιλοτεχνημένα από τον Michael Turner, γνωστό aviation artist.
Στα γραμματόσημα φιγουράρουν το μαχητικό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου Sopwith Camel F1, ένα Hurricane Mk.1 από την Μάχη της Αγγλίας, εμβληματικά μεταπολεμικά τζετ της RAF με την μορφή του υπερηχητικού Lightning F.6 και του πυρηνικού βομβαρδιστικού Vulcan B.2, το Nimrod MR2 που προστάτευε τις θάλασσες της Βρετανίας και το μαχητικό με το όνομα που ακόμη… δεν ακούγεται καλά στην Γερμανία –το υπερσύγχρονο Typhoon FGR4.
Επίσης κυκλοφόρησε και μια σειρά αφιερωμένη στο Σμήνος Επιδείξεων Red Arrows, απεικονίζοντας μερικούς από τους πλέον χαρακτηριστικούς ελιγμούς τους που συναρπάζουν χιλιάδες θεατές κάθε χρόνο.
Η RAF δημιουργήθηκε την 1η Απριλίου 1918 με την ενοποίηση των αεροπορικών Κλάδων του Βασιλικού Ναυτικού (Royal Naval Air Service) και του Στρατού (Royal Flying Corps) αποτελώντας την πρώτη ανεξάρτητη Αεροπορία στον κόσμο. Πολεμώντας σκληρά πάνω από το Δυτικό Μέτωπο για την παροχή άμεσης υποστήριξης στα μαχόμενα τμήματα του Στρατού στο έδαφος, η RAF διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, τόσο στην αναχαίτιση της γερμανικής εαρινής επίθεσης το ίδιο έτος όσο και στην τελική αντεπίθεση των Συμμάχων, με αποτέλεσμα την παράδοση των γερμανικών δυνάμεων τον Νοέμβριο του 1918.
Το μονοθέσιο Sopwith Camel εντάχθηκε σε υπηρεσία στο Δυτικό Μέτωπο τον Μάιο του 1917. Μέχρι το τέλος του Μεγάλου Πολέμου είχαν κατασκευασθεί σχεδόν 5.500 μαχητικά του τύπου, καθιστώντας το ως το πλέον επιτυχημένο μαχητικό των Συμμάχων με 1.294 καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών στο ενεργητικό του.
Το Camel χρησιμοποιήθηκε και σε ρόλο προσβολής επιγείων στόχων καθώς και εχθρικών αεροστάτων παρατήρησης. Ήταν εξαιρετικά ευέλικτο αλλά ακατάλληλο για άπειρους χειριστές. Μαζί του πέταξαν μερικοί από τους πιο γνωστούς πιλότους, ανάμεσά τους ο Σμηναγός A. R. Brown του No. 209 Squadron ο οποίος πιστώθηκε την κατάρριψη του Γερμανού άσσου Manfred von Richthofen, του διαβόητου «Κόκκινου Βαρώνου».
Παρά τις ελπίδες των ανθρώπων πως ο Α΄ ΠΠ θα ήταν «ο πόλεμος που θα τελείωνε όλους τους πολέμους» ο επόμενος βρήκε την RAF να μάχεται για την ίδια της επιβίωση υπερασπιζόμενη την Βρετανία από την πανίσχυρη Luftwaffe. Στην πιο μεγάλη στιγμή της, η RAF όχι μόνο κράτησε, γράφοντας ιστορία με την Μάχη της Αγγλίας, αλλά συνέχισε να πολεμά σε κάθε θέατρο επιχειρήσεων εκτελώντας κάθε είδους αποστολές –από δίωξη και υποστήριξη σε επίγειες δυνάμεις μέχρι στρατηγικό βομβαρδισμό και ανθυποβρυχιακό πόλεμο.
Μπορεί το Spitfire να έχει συνδεθεί με την Μάχη της Αγγλίας, όμως το Hurricane ήταν το αεροπλάνο που σήκωσε το κύριο βάρος της γερμανικής επίθεσης, εξοπλίζοντας 33 πολεμικές Μοίρες. Το πρώτο πραγματικά σύγχρονο μαχητικό της RAF πρωτοπέταξε τον Νοέμβριο του 1935 και συνέχισε να υπηρετεί καθ’ όλη την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε όλα τα μέτωπα ως μαχητικό, δίωξης/βομβαρδισμού, ακόμη και από αεροπλανοφόρα. Το Hawker Hurricane PZ865 ήταν το τελευταίο από τα 14,533 αεροπλάνα του τύπου που κατασκευάσθηκαν, παίρνοντας το ταιριαστό προσωνύμιο «The Last of the Many». Σήμερα πετά με το Battle of Britain Memorial Flight.
Η RAF εισήλθε στον Β΄ ΠΠ με περίπου 3.350 αεροσκάφη διαφόρων τύπων, συμπεριλαμβανομένων διπλάνων και αρκετών νεότερων αλλά ήδη παρωχημένων. Πέντε χρόνια αργότερα, διέθετε 9.200 αεροσκάφη, πολλά προηγμένης σχεδίασης, συν τα πρώτα και μοναδικά επιχειρησιακά αεριωθούμενα των Συμμάχων στον πόλεμο, τα Gloster Meteor. Το τέλος του πολέμου βρήκε να υπηρετούν 1.079.835 αξιωματικοί και αεροπόροι από την RAF, τις Βρετανικές Κτήσεις και χώρες των Συμμάχων, συν 158.771 γυναίκες, ανεβάζοντας την συνολική δύναμη της RAF σε 1.238.606 άτομα –εκ των οποίων 193.313 πληρώματα αέρος.
Η μεταπολεμική εποχή για την RAF αντηχούσε τον εκκωφαντικό θόρυβο των τζετ. Στις 4 Αυγούστου 1954 πέταξε για πρώτη φορά το English Electric P1, το οποίο έμελλε να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο συναρπαστικά αεροπλάνα βρετανικής κατασκευής: το Lightning. H έκδοση F.1 εντάχθηκε σε υπηρεσία τον Ιούλιο του 1960 ως ένα αναχαιτιστικό παντός καιρού, ικανό να πετά με ταχύτητα δύο φορές αυτήν του ήχου. Το εντυπωσιακό Lightning εξόπλισε δέκα Μοίρες στην Βρετανία, την Δυτική Γερμανία, την Κύπρο και την Σιγκαπούρη συνδέοντας την αστραφτερή εικόνα του με την νέα RAF.
Η τελική έκδοση F.6 διέθετε δύο κινητήρες Rolls-Royce Avon 310 με μετάκαυση, τον έναν πάνω από τον άλλον, χαρίζοντας θεαματικό βαθμό ανόδου και ταχύτητες που επέτρεπαν αναχαιτίσεις σε ύψη άνω των 50.000 ποδών ή 15 χλμ ψηλά! Συνήθεις «πελάτες» τα σοβιετικά βομβαρδιστικά που δοκίμαζαν τους χρόνους αντίδρασης της RAF. Τα Lightnings ποτέ δεν τους απογοήτευσαν…
Το μοναδικό Avro Vulcan, το δεύτερο V-bomber που εντάχθηκε σε υπηρεσία, αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία από μόνο του. Στην δύναμη της RAF από το 1957, τρία χρόνια αργότερα έφθασε στις Μοίρες η βελτιωμένη έκδοση Mk.2, με τον τύπο να εξοπλίζει συνολικά εννέα Μοίρες κρατώντας με τα Valiant (μέχρι την απόσυρσή τους) και τα Victor τους πυρηνικούς κεραυνούς του Βασιλείου.
Οι Μοίρες των Vulcan παρέμειναν μέρος της ανεξάρτητης πυρηνικής αποτρεπτικής δύναμης της Βρετανίας μέχρι το 1969, όταν ο ρόλος πέρασε στα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων Polaris του Βασιλικού Ναυτικού. Σε ρόλο συμβατικού βομβαρδιστικού, το πανίσχυρο Vulcan μπορούσε να μεταφέρει έως και 21 βόμβες των 1.000 λιβρών (450 κιλά) ενώ η πρώτη και τελευταία συμμετοχή του σε πόλεμο ήταν οι αποστολές μεγάλης ακτίνας «Black Buck» για τον βομβαρδισμό του αεροδρομίου και των αργεντίνικων ραντάρ στο Port Stanley των Φώκλαντς τον Μάιο του 1982.
Με καταγωγή από το de Havilland Comet, το πρώτο αεριωθούμενο επιβατικό του κόσμου, το Hawker Siddeley Nimrod ήταν από το 1969 το αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας μακράς ακτίνας/ανθυποβρυχιακού πολέμου της RAF. Εφοδιασμένο με τέσσερεις κινητήρες Rolls-Royce Spey, μπορούσε να μεταφέρει εσωτερικώς μια μεγάλη ποικιλία όπλων και αισθητήρων για ένα και μόνο σκοπό: το κυνήγι σοβιετικών υποβρυχίων και τον εντοπισμό μονάδων επιφανείας των «Κόκκινων».
Ικανό να επιχειρεί μέχρι το μέσον του Ατλαντικού, με εναέριο ανεφοδιασμό μπορούσε να παραμείνει σε περιπολία ακόμη περισσότερο χρόνο ενώ τρία αεροσκάφη με ειδικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό χρησιμοποιήθηκαν ως πλατφόρμες ηλεκτρονικού πολέμου/συλλογής πληροφοριών. Τα βρετανικά Nimrods πολέμησαν τον δικό τους «διακριτικό» πόλεμο στα Φώκλαντς, το Ιράκ και πιο πρόσφατα στο Αφγανιστάν, με τα τελευταία Nimrod MR.2 να αποσύρονται το 2010.
Το εξαιρετικά ευέλικτο δικινητήριο Τyphoon αποτελεί από τον Μάρτιο του 2007 την αιχμή της λόγχης της RAF, αναλαμβάνοντας καθήκοντα μαχητικών επιφυλακής QRA (Quick Reaction Alert) τον Ιούνιο του ιδίου έτους. Ο αρχικός ρόλος του τύπου ήταν η αεράμυνα αλλά η τελευταία έκδοση FGR4 είναι ικανή για μια πληθώρα διαφορετικών αποστολών, έχοντας δείξει επιχειρησιακά την αξία της πάνω από την Λιβύη, το Ιράκ και την Συρία πλήττοντας στόχους με όπλα ακριβείας χάρη στα εξελιγμένα ηλεκτρονικά του συστήματα και αισθητήρες. Οι Μοίρες των Typhoon προστατεύουν πρωτίστως τον βρετανικό εναέριο χώρο, ωστόσο μαχητικά του τύπου έχουν αναπτυχθεί τελευταία τόσο στην ανατολική Ευρώπη όσο και την περιοχή της Βαλτικής στο πλαίσιο αμυντικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ.
Ladies and Gentlemen, the Red Arrows!
Οι Reds ανεβάζουν εγγυημένα την αδρεναλίνη των θεατών από το 1965. Με βάση τους το Scampton στο Lincolnshire αποτελούν ένα από τα διασημότερα ακροβατικά σμήνη διεθνώς και όχι άδικα –όποιος έχει δει από κοντά μια από τις επιδείξεις τους, ξέρει γιατί. Τα εννέα κατακόκκινα Hawk T1 που πετούν σήμερα οι Reds έχουν πραγματοποιήσει συνολικά σχεδόν 4.900 μοναδικές επιδείξεις. Η αναμνηστική σειρά που εξέδωσαν τα Βρετανικά Ταχυδρομεία δίνουν μια μικρή εικόνα της διαχρονικής μαγείας των Red Arrows. Όμορφα γραμματόσημα, όμως τίποτα δεν συγκρίνεται με ένα σώου τους!
Αλέξανδρος Θεολόγου
100 χρόνια RAF: Μια μεγάλη ιστορία σε μικρά γραμματόσημα
