Εν όψει της καθίζησης των διμερών σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, αξίζει να παραθέσουμε το παρακάτω υπόμνημα προς την τότε πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Μάργκαρετ Θάτσερ όσον αφορά τον πολιτικό προσανατολισμό της Τουρκίας και τις πιθανές συνέπειες για το ΝΑΤΟ σε περίπτωση απόσπασή της από την συμμαχία, ακόμα και δεν συμμαχούσε στην συνέχεια με την ΕΣΣΔ.
Το υπόμνημα συντάχθηκε εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, με την ΕΣΣΔ να αποτελεί άμεσο και υπαρκτό κίνδυνο (μιλάμε για μία από τις πλέον «θερμές» περιόδους του, μετά την κρίση της Κούβας) και κάθε γεωπολιτική θεώρηση να έπρεπε να λαμβάνει χώρα με αυτό σαν δεδομένο.
https://twitter.com/lukedcoffey/status/1030213306425008130
Μετάφραση του ανωτέρω εγγράφου:
Στρατιωτικές και στρατηγικές επισημάνσεις
6. Αν η Τουρκία εγκατέλειπε τον δυτικό της προσανατολισμό, θα ακολουθούσε μία σειρά αντίξοες στρατιωτικές συνέπειες για την Δύση, ακόμα και αν δεν συμμαχούσε με την Σοβιετική Ένωση. Το ΝΑΤΟ θα έχανε τον έλεγχο που ασκείται από την Τουρκία στον Βόσπορο και τα Δαρδανέλια, που είναι τα μονα περάσματα από τα οποία ο σοβιετικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας έχει πρόσβαση στην Μεσόγειο. Η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας θα επηρεαζόταν κι αυτή σημαντικά με την απώλεια των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκιάς, οι οποίες, αν και έχουν σοβαρές υστερήσεις σε θέματα εκπαίδευσης και εξοπλισμού, είναι πολυάριθμες, σθεναρές και αποφασισμένες (ο στρατός της είναι ο μεγαλύτερος στο ευρωπαϊκό ΝΑΤΟ).
Η αλλαγή θα αναδεικνύοταν αν η Σοβιετική Ένωση επέλεγε να μεταφέρει σε άλλα σημεία του ΝΑΤΟ μέρος της δύναμης των 30 μεραρχιών και 1000 αεροσκαφών κρούσης που αποτελούν την επί του παρόντος απειλή ενάντια στην Τουρκία από την Βουλγαρία και τον Καύκασο, αν κι η ετοιμότητα (της ΕΣΣΔ) να κάνει αυτό το βήμα θα εξαρτιόνταν από το πόσο πολύ θα προσέγγιζε η Τουρκία το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να απωλέσουν την πρόσβαση σε σημαντικές εγκαταστάσεις συλλογής πληροφοριών κι αεράμυνας και την χρήση των τουρκικών αεροπορικών βάσεων, πράγμα το οποίο θα προστίθετο στην υπάρχουσα απώλεια παρόμοιων εγκαταστάσεων στο Ιράν.
Η στρατιωτική κατάσταση θα μπορούσε να χειροτερέψει ακόμα περισσότερο αν η ίδια η Σοβιετική Ένωση αποκτούσε πρόσβαση στον τουρκικό εναέριο χώρο, ή ακόμα χειρότερα, αν εξασφάλιζε χρήση τουρκικών αεροπορικών βάσεων. Σε αυτή την περίπτωση, η ανατολική Μεσόγειος θα μπορούσε να γίνει απρόσιτη από το ΝΑΤΟ σε περίπτωση πολέμου.
Πρώτη δημοσίευση 18/8/2018
Ντοκουμέντο: Υπόμνημα στην Θάτσερ για το τρίγωνο ΝΑΤΟ – Τουρκίας – ΕΣΣΔ
