Όλη την νύχτα της 28ης προς 29η Απριλίου 1975, ένα μοναχικό AC-119K υπερασπιζόταν την περίμετρο του αεροδρομίου Tan Son Nhut της Σαϊγκόν από τις προελαύνουσες δυνάμεις του εχθρού. Στο έδαφος μαίνοντο άγριες μάχες καθώς η παγίδα έκλεινε γύρω από την πρωτεύουσα του Νοτίου Βιετνάμ. Η πόλη ήταν περικυκλωμένη από 13 Μεραρχίες των Βορείων, οι δρόμοι ήταν γεμάτοι πρόσφυγες, λιποτάκτες και διαλυμένες μονάδες που υποχωρούσαν άτακτα. Κανείς δεν έτρεφε αυταπάτες: Η πτώση της ήταν θέμα ωρών.
Στην Σαϊγκόν επικρατούσε πανικός. Την ίδια ημέρα ο Πρόεδρος Φορντ είχε διατάξει την έναρξη της Επιχείρησης Frequent Wind, την εκκένωση του φιλίου προσωπικού με ελικόπτερα. Ο καθένας προσπαθούσε να σώσει τον εαυτό του και την οικογένειά του ενώ ο θόρυβος των μαχών ακουγόταν όλο και πιο κοντά. Η λέξη χάος είναι λίγη για να περιγράψει αυτό που γινόταν.
Το ‘Stinger’ της 821ης Μοίρας ‘Tỉnh Lòng’ που πετούσε ο Υποσμηναγός Τιάν Βαν Τάϊν (γνωστός ως «Καμποτζιανός» στους συναδέλφους του επειδή ήταν μελαμψός όπως οι άνθρωποι στην Καμπότζη) με κυβερνήτη τον Υποσμηναγό Τιάν Βαν Χιέν βρισκόταν ώρες στον αέρα, ραίνοντας με καταιγιστικά πυρά τους κομμουνιστές. Τα χαράματα που προσγειώθηκε για ανεφοδιασμό σε καύσιμα και πυρομαχικά, ο Αξιωματικός Επιχειρήσεων της Μοίρας, Αντισμήναρχος Τσουν, είπε στο πλήρωμα να μην απογειωθεί ξανά αλλά εκείνοι επέμειναν. Με το πέρας του ανεφοδιασμού το AC-119K απογειώθηκε για την τελευταία του αποστολή.
Λίγο αργότερα έκαναν την εμφάνισή τους ενισχύσεις –δύο Α-1Η Skyraider. Συνδεδεμένα όσο λίγα αεροπλάνα με τον πόλεμο στο Βιετνάμ, ο «Τρελλός Νεροβούβαλος» όπως αποκαλούσαν το Skyraider οι χειριστές της VNAF, μπορούσε να πετά αποστολές εγγύς υποστήριξης επί ώρες φέροντας μια εντυπωσιακή ποικιλία βομβών και ναπάλμ που οι ψημένοι στον πόλεμο Νοτιοβιετναμέζοι πιλότοι ήξεραν να ρίχνουν με θανατηφόρα ακρίβεια.
Μάλιστα ένας χειριστής της 518ης Μοίρας, ο Υποσμηναγός Τιάν Τέε Βιν, φορτωμένος με οκτώ βόμβες εξουδετέρωσε έξι T-54 των Βορείων. Στην VNAF έλεγαν ότι οι πιλότοι των Skyraider δεν ρίχνουν απλώς βόμβες, παραδίδουν το «γράμμα» ακριβώς στην πόρτα των Βιετκόνγκ! Ο ‘tank killer’ της νοτιοβιετναμικής Αεροπορίας χάθηκε με το αεροπλάνο του στην επαρχία Quang Tri στις 9 Απριλίου 1972, έχοντας στο ενεργητικό του συνολικά 21 άρματα κατεστραμμένα.
Φθάνοντας στο Tan Son Nhut, το ζευγάρι των Α-1 έπιασε δουλειά πάνω από το ανατολικό άκρο των διαδρόμων. «Εκείνο το μοιραίο πρωϊνό είχαμε απογειωθεί νωρίς από το Καν Τόο (αεροπορική βάση Binh Thuy) και δουλεύαμε με το AC-119K του Υποσμηναγού Τάϊν προσπαθώντας να ανακόψουμε την επίθεση κατά της βάσης» θυμάται ο Νοκ Τουν Βαν Τάϊ, Υποσμηναγός τότε της 514ης Μοίρας Μαχητικών, ο οποίος πετούσε ως παραστάτης του Επισμηναγού Ντιν Βαν Σον.
«Ο Υποσμηναγός Τάϊν πετούσε ψηλότερα από εμάς, ρίχνοντας φωτιστικές και χρησιμοποιώντας τροχιοδεικτικά για να καταδείξει τους στόχους επειδή δεν υπήρχε FAC (Forward Air Controller) στον αέρα εκείνη την ώρα» Γύρω στις 07:00 πμ η τύχη του gunship στέρεψε. Ένας φορητός αντιαεροπορικός πύραυλος SA-7 Strela κατάφερε απευθείας πλήγμα στο αεροσκάφος στέλνοντάς το από τα 3.000 πόδια φλεγόμενο στο έδαφος.
«Μετά την δεύτερη διέλευση για την ρίψη βομβών, στρίβοντας νότια για ένα ακόμη πέρασμα, κοίταξα πάνω και είδα το AC-119K διαλυμένο να πέφτει προς το έδαφος σε περιδίνηση και να εκρήγνυται…» Ο πύραυλος είχε αποκόψει έναν από τους δύο ουραίους προβόλους (tail booms) καθιστώντας την πτήση αδύνατη.
Tο αεροπλάνο στροβιλιζόταν σαν φύλλο. Ήταν καταδικασμένο και τίποτα δεν μπορούσε να το σώσει. Αυτή η φωτογραφία είναι η μαρτυρία του τέλους του νοτιοβιετναμικού gunship.
Τρία μέλη του πληρώματος πρόλαβαν να εγκαταλείψουν όμως ο θόλος του αλεξιπτώτου ενός εκ των πυροβολητών πιάστηκε στην ουρά του φλεγόμενου AC-119K, παρασύροντας τον Σμηνία Σον στον θάνατο μαζί με αυτούς που δεν κατάφεραν να βγουν από το αεροσκάφος. Ο πόλεμος τελείωνε ωστόσο διεκδικούσε ακόμη ζωές.
Σημειωτέον ότι οι περισσότερες πηγές αναφέρουν πως τα Α-1Η ανήκαν στην 518η Μοίρα Μαχητικών, με αρχηγό ζεύγους τον Επισμηναγό Tιούν Φουν και παραστάτη του τον Σμηναγό Φου «Όϊ» («όϊ» είναι ο ήχος που κάνουν οι Βιετναμέζοι όταν ξερνούν, προσωνύμιο που έμεινε στον Φου από την Σχολή διότι ως νεαρός εκπαιδευόμενος πάθαινε συχνά ναυτία). Σύμφωνα με τον Βαν Τάϊ, οι εν λόγω χειριστές ήταν επίσης στον αέρα το πρωί της 29ης Απριλίου αλλά πετούσαν CAS σε άλλη περιοχή, στο Cư Xá Phú Lâm της νοτιοδυτικής Σαϊγκόν.
Στις 06:40 πμ χτυπήθηκε από Strela και το A-1H (BuNo 137588) του αρχηγού. «Άκουσα από τον ασύρματο ότι το Α-1 του Επισμηναγού Τιούν Φουν κατερρίφθη και ότι θεωρείτο νεκρός» αναφέρει ο Βαν Τάϊ. Ο παραστάτης του συνέχισε να προσβάλλει τον αντίπαλο μόνος έως ότου εξάντλησε όλα τα πυρομαχικά του και προσγειώθηκε στο Tan Son Nhut στις 06:50 πμ. Ο Σμηναγός Φου φέρεται να επεβίωσε του πολέμου ξεκινώντας μια νέα ζωή στην Καλιφόρνια.
Από τακτικής απόψεως οι συγκεκριμένες αποστολές ήταν μάταιες. Όλοι γνώριζαν ότι δεν θα μπορούσαν να κρατήσουν τον εχθρό για πάντα, η μοίρα του Ν. Βιετνάμ είχε σφραγιστεί. Όσοι βρέθηκαν στον αέρα υπερασπιζόμενοι το αεροδρόμιο της Σαϊγκόν θα μπορούσαν να είχαν φύγει για την Ταϊλάνδη, όπως τόσοι άλλοι εκείνες τις δραματικές ώρες. Δεν το έκαναν. Έχοντας πλήρη επίγνωση της κατάστασης, απογειώθηκαν για να δώσουν την τελευταία απέλπιδα μάχη της VNAF.
Παρά την αυτοθυσία τους, το τέλος ενός μακρού, επώδυνου πολέμου είχε έλθει. Οι προφυλακές του Βορειοβιετναμικού Στρατού ορμούσαν για την κατάληψη του αεροδρομίου ενώ τα πάντα κατέρρεαν σαν χάρτινος πύργος… Λίγες ώρες μετά, οι φωτογραφίες των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων με τα τεθωρακισμένα των Βορείων να μπαίνουν θριαμβευτικά στο Προεδρικό Μέγαρο της Σαϊγκόν έκαναν τον γύρο του κόσμου. Αυτό ήταν. Στις 30 Απριλίου 1975, το Νότιο Βιετνάμ έπαψε να υπάρχει.
Αλέξανδρος Θεολόγου
Vĩnh Biệt Sài Gòn, Αντίο Σαϊγκόν: Η τελευταία μάχη της VNAF
