ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 7 Οκτωβρίου 1571: Ναυμαχία της Ναυπάκτου, η μεγάλη ήττα των Οθωμανών

Οι στόλοι της Ισπανίας και των ιταλικών πόλεων καταναυμαχούν τον οθωμανικό στόλο, στα ανοιχτά του Κορινθιακού κόλπου.

Για χρόνια η Βενετία προσπαθούσε να αναχαιτίσει τις επεκτατικές ορέξεις της αυτοκρατορίας των Οθωμανών αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Υστερώντας συντριπτικά σε μέσα και άνδρες, οι Ενετοί συγκρούστηκαν κατ’επανάληψη με τις οθωμανικές στρατιές και παρόλο που προξένησαν μεγάλη φθορά, οι αριθμοί τους, τους λύγισαν. Το 1540 έφτασαν σε έναν συμβιβασμό με τον σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή, ελπίζοντας πως αυτό θα ήταν το τέλος. Ο διάδοχός του, Σελίμ ο 2ος, θεώρησε τη συνθήκη ως έκφραση αδυναμίας των Χριστιανών και εξαπέλυσε το 1570 μια νέα εκστρατεία εναντίον τους, αυτή τη φορά με έπαθλο την Κύπρο.

Οι Ενετοί ήταν αποφασισμένοι να μην χάσουν την Κύπρο και αποτάθηκαν για βοήθεια στον Πάπα. Ο Πίος ο 5ος προσπαθούσε ήδη από το 1566 να συμπήξει μια σταυροφορία ή καλύτερα πανχριστιανική συμμαχία, μεταξύ των καθολικών δυνάμεων κατά των Τούρκων. Ωστόσο, η Γαλλία και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν απασχολημένες με τις εσωτερικές αιματηρές έριδες της Λουθηρανής Αναμόρφωσης, που εξελισσόταν σε εμφύλιο, οι ιταλικές ηγεμονίες πολεμούσαν μεταξύ τους και η Ισπανία, η μεγαλύτερη δύναμη στην Ευρώπη τότε, αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα τόσο στο οικονομικό πεδίο όσο και επαναστάσεις στις υπεράκτιες κτήσεις της.

Επιπλέον, η Βενετία ήταν σε σοβαρή διάσταση με την Ισπανία για επιρροή στην ιταλική χερσόνησο και ήταν δύσκολο να πειστεί η μία να συνδράμει την άλλη, κατά του κινδύνου που φαινόταν τόσο μακρυνός. Κι ενώ η Βενετία αγωνιούσε για την Κύπρο, ο Φίλιππος της Ισπανίας ήγειρε αξιώσεις στην Τυνησία και στην Αλγερία ως ανταμοιβή για τη βοήθειά του.

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 1 Αυγούστου 1571: Η παράδοση της Αμμοχώστου στους Οθωμανούς

Στο μεταξύ, οι Τούρκοι είχαν κυριαρχήσει στην ύπαιθρο της Κύπρου. Η Λευκωσία έπεσε στα χέρια τους το Σεπτέμβριο του 1570 και τα οθωμανικά στρατεύματα περιέσφιγγαν ήδη την Αμμόχωστο, την τελευταία μεγάλη πόλη και προπύργιο των Ενετών στο νησί. Τότε μόνο ο Πάπας κατόρθωσε να συνασπίσει τα απρόθυμα χριστιανικά βασίλεια και να κηρύξει την Ιερή Συμμαχία κατά των αλλοπίστων.

Αυτή οργανώθηκε την Άνοιξη του 1571, αλλά ο οθωμανικός στόλος είχε ήδη φτάσει στην Αδριατική. Ηγέτης ορίστηκε ο πρίγκηπας ντον Χουάν της Αυστρίας, ετεροθαλής αδελφός του Φιλίππου της Ισπανίας, με υποδιοικητή τον Ενετό στρατηγό Μαρκαντόνιο ντε Κολόνα. Ο συμμαχικός στόλος των ιταλικών πόλεων συγκεντρώθηκε στη Σικελία τον Αύγουστο του 1571 και απέπλευσαν μαζί με τον ισπανικό το Σεπτέμβριο για να συναντήσουν τον οθωμανικό στη Ναύπακτο.

Η ναυμαχία είναι μια από τις μεγαλύτερες συγκρούσεις σε αριθμούς πλοίων στην ιστορία, αφού συμμετείχαν 469 πολεμικά πλοία και 140.000 στρατιώτες, πληρώματα και κωπηλάτες, ενώ είναι η τελευταία σύγκρουση που συμμετείχαν αμιγώς γαλέρες.

Παρά την υπεροχή των Τούρκων σε αριθμούς, οι Χριστιανοί παρέτασαν περισσότερα πυροβόλα όπλα (1.815 έναντι 750 περίπου). Συνολικά διέθεταν 6 ενετικές γαλεάσσες (μεγάλα πλοία με 44 κανόνια), 207 κωπήλατες γαλέρες (105 ενετικές, 81 ισπανικές, 12 παπικές και μερικές από άλλες ιταλικές πόλεις) και αρκετά βοηθητικά πλοία. Οι Τούρκοι παρέτασσαν περισσότερα αλλά λιγότερο εξοπλισμένα πλοία, ενώ το ηθικό και η εκπαίδευση των πληρωμάτων δεν ήταν καλή.

Στο κέντρο του χριστιανικού στόλου επικεφαλής ήταν ο ίδιος ο ντον Χουάν, ο Ενετός Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγο είχε το αριστερό και ο υπαρχηγός του ισπανικού στόλου, Ανδρέα Ντόρια το δεξί. Ο Ισπανός μαρκήσιος της Σάντα Κρουζ, Αλμπάρο ντε Μπαζάν, διοικούσε την εφεδρεία.

Οι Οθωμανοί ήταν σε διάταξη ημισελήνου αλλά βλέποντας την επιθετική διάταξη του αντιπάλου, οργανώθηκαν σε ανάλογη τάξη. Η σύγκρουση των δύο στόλων εξελίχθηκε σχεδόν σε προσωπική μονομαχία μεταξύ των ηγετικών πλοίων και πληρωμάτων με τις ναυαρχίδες του ντον Χουάν “Real” και του Αλί πασά, “Sultana” να εμπλέκονται σε εμβολισμό, που ακολουθήθηκε από επιβίβαση και μάχη καταστρωμάτων. Ανάλογη ήταν και η δράση στο αριστερό με τους Μπαρμπαρίγο και τον Αιγύπτιο Μωχαμέτ Σαουλάκ να εμπλέκονται άγρια.

Μετά από ώρες, ο Αλί πασάς σκοτώθηκε και το πλήρωμά του παραδόθηκε. Οι σύμμαχοι έχασαν τον Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγο που δέχτηκε ένα βέλος στο μάτι και ο θάνατός του προκάλεσε μεγάλη οργή στους στρατιώτες του, που εκτέλεσαν τον Σαουλάκ και κατέβαλαν τους αντιπάλους τους. Προς στιγμήν, το οθωμανικό αριστερό υπό τον Αλγερινό Ουλούχ Αλί παρέσυρε τους χριστιανούς σε μια προσποιητή υποχώρηση που εξελίχθηκε σε κυκλωτικό ελιγμό, κατορθώνοντας να διασπάσει την συνοχή τους και να εισρεύσει στο κενό, αλλά η κατάρρευση και παράδοση του κέντρου και του δεξιού είχαν ήδη κρίνει το αποτέλεσμα.

Οι Οθωμανοί υπέστησαν συντριβή. Από τα 251 πλοία τους τα 187 βυθίστηκαν, καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και οι απώλειές τους ξεπέρασαν τους 20.000. Η χριστιανική νίκη αναχαίτισε τον Οθωμανικό επεκτατισμό στη Μεσόγειο. Ο Πάπας απέδωσε τη νίκη σε θαύμα της Παναγίας και καθιέρωσε την επέτειο της ναυμαχίας σε αργία υπέρ της Παναγίας της Νίκης (γιορτάζεται σήμερα ως Παναγία του Ροζαρίου “Madonna di Lepanto del Rozario”).

Most Popular